Carl gustav jung
Yüklə 3,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
GtRtŞ 75 laşmış maddedir diyebiliriz; böylece erkekte belirleyici esas nitelik manevilik, kadında ise maddîliktir. YAŞLI BİLGE simgeleri: Sihirbaz, büyücü, peygamber, ölüler ülkesi dümencisi, kılavuz; Koca Ana simgeleri: Verimlilik tanrısı, falcı kadın, rahibe, Kilise Ana. Her iki tip figürün de büyüleyici gücü vardır; bu, bilinç düzeyine çıkarılıp, farkına varılmadıkça ve bireyi onların aldatıcı imgesiyle özdeşleştirme tehlikesinden kurtarmadıkça, kendi kendini ululamaya, büyüklük kuruntusuna götürür. Bunun bir örneği, kendisini Zerdüşt ile özdeşleştirmiş Nietzsche'dir. Jung, bilinçdışının arketip figürlerine «M ana Kişilikleri» demek tedir. «Mana» olağanüstü güç» demektir. M ana sahibi olmak demek, başkalarına egemen olm ak demektir, ancak kişi küstah, kendini beğenmiş de olabilir. M ana kişiliğinin arketipini oluşturan içeriğin bi linçli olarak farkına varılması demek, «erkek için babadan ikinci kez kurtuluş, kadın içinse anadan kurtuluş demektir; böylece erkeğin ve kadının gerçek bireysel kişiliği doğmuş olur.»28 Amaca yaklaşmış oluyoruz, karanlık yarım, bilinç düzeyine çıkarılmıştır; içimizdeki karşıt cinsiyet öğesi ayrışmıştır; manevilik ve ilksel doğa ile ilişkimiz açıklığa kavuşturulmuştur. Aslında iki yüzlü olan ruhsal derinlikler, tanıtılmış, manevî küstahlık bir yana itilmiştir. Bilinçdışının ülkelerine daldık ve içeriğinin büyük bölüm ünü aydınlığa çıkardık. Bilinçdışındakiler, bilince yükseldiler, persona yok oldu; bilincin egemenliğinde azalma oldu; böylece ortaya bir dengesizlik çıktı. Bu dengesizlik, kişiliğin geniş çapta geliştirilmesinin önüne geçen bir engeli yok etmek içindi. Çünkü bu dengenin yitirilmesi, bilinçdışının özerk ve içgüdüsel etkinliğiyle yeni bir dengenin yaratılmasına yol açar, ancak bunun için, bilincin, bilinçdışmdan yükselen içeriği sindirmesi ve onu işleyebilmesi gerektir. Çünkü, «ancak ortak ruha karşı kazanılacak zafer, gerçek değeri ortaya çıkarır. Gömüyü, karşı konulmaz silâhı, tılsımı, ya da mitosun en istenilen olarak gereksindiği şeyi ele geçirtir.»29 28
Aynı yapıt, s. 75. 29
s. 80. 76 GİRİŞ
Bu karşıt kutupluluk durumundan, iki ruhsal düzenin, (yani bilinç ile bilinçdışının) her ikisine ortak, bir orta nokta yoluyla birleşmeleri ne yol açan arketip imgesi ÖZBEN'dir. Bölünmezleşme yolundaki son duraktır; Jung, buna kişinin kendini gerçekleştirmesi demektedir. Bu ortak nokta bulunduktan ve bütüne katıldıktan sonra ancak, dört başı m am ur insandan söz edilebilir. Çok güç bir iştir bu; ÖZBEN'in doğuşu, ruhsal merkezin yer değiştirmesi demektir; yani yaşama karşı bam başka bir tutumda, davranışta olmak demektir; yani tam bir dönüşüm söz konusudur; yaşam-kitlesi dönüşüme uğrayacaksa eğer, yaratıcı değişikliğin oluştuğu yerde, yani merkezde tam bir zihin toplaşması gerekir. Bu süreç sırasında insan, hayvanlar tarafından «ısırılır, yani, kendimizi onlarla özdeşleştirmeden, bilinçdışının hayvansı içtepilerine açmamız, onlardan kaçmamamız gerekir; çünkü bilinçdışından kaç mak, bütün sürecin amacını bozar. Bulunduğumuz yeri savunmalıyız, yani düş görenin kendi kendini gözlemlemesi sonucu başlatılan sürecin, her açıdan yaşanması, sonra da anlayabildiğince bilinç tarafından düzenli bir biçimde birbirine bağlanması gerektir. Bilinç yaşamı ile, ancak eniçsel ruh tarafından yaşanabilecek ve yaşamın görünürdeki yüzeyiyle hiçbir noktadan temasa gelmeyen bilinçdışı süreç arasındaki ölçülmezlik yüzünden, hemen hemen dayanılmaya cak bir gerilim söz konusudur çoğu kez.»30 Bu yüzden Jung, içinde ne denli fırtına eserse essin, hastanın nor mal yaşamına, günlük işine, bir gün için bile olsa ara vermemesini ister. Çünkü, önemli olan, gerilime dayanmaktır; ruhsal bozukluğun ortasında ayakta durabilmeye çalışmaktır; budur yeni ruhsal düzeni yaratacak olan. Böylece insanın ne olmak istediğini değil, ne olduğunu tanıması gerçekleşecektir. «Mandalalar», bölünmezleşme simgesidir. Bunlar insanlık ta rihinin en eski dinsel simgelerindendir; ta Taş Devrine dek uzanırlar. Hemen hemen her halk topluluğunda, her kültürde karşılaşılır bunlar la. Örneğin, Tantrik Yoga'da düşünceye dalmak için, M andala resim leri kullanılırdı. M andalanın esas biçimi, daire, ya da karedir; bütün Essays on Contemporary Problems, s. 69-70. GtRİŞ 77 lüğü simgeler, hepsinde de merkezle olan ilişki belirtilmiştir. Çiçek, haç, tekerlek, dört sayısı ile dördün çarpanları, Lotüs çiçeği, vb. M andala matematiksel yapısıyla «tüm ruhun ilk düzenidir»; amacı Kaos’u, Kozmos'a dönüştürmektir. Çünkü, bu gibi figürler, yalnızca düzeni dile getirmezler, doğururlar da. M andalalar «Orta Yol»un görünümleridir. Doğu'da buna «Tao» derler; Batılı içinse, iç ve dış gerçeğin karşıtlarını birleştirme görevini oluşturur; yapısındaki ilksel kuvvetlerin farkına varıp, bilinçli olarak kişiliğin bütünlüğüne kavuşturmak görevidir bu. Yuvarlak biçimin simgelediği dönme hareketi yalnızca dairenin hareketi değildir; bir yanda kutsal yörenin sınırlarını belirtirken, öte yanda, saplanmayı, ve zihin toplaşımını belirtmektedir. Güneş tekerleği dönmeye başlamaktadır; yani güneş harekete gelmekte, yola koyulmaktadır; ya da Tao etkin olmaya, yol göstermeye başlamaktadır. Tao'nun tanımını bir iki sözcükle yapmak güçtür; «Anlam» da derler ona, «Yol» da; «Tanrı» diyenler de vardır. «Tao'yu, bölünmüş olanı birleştirmeyi amaçlayan bir yöntem, ya da bilinçli bir yol olarak yorumlayacak olursak, kavramın psikolojik içeriğine daha yakınlaşmış oluruz.»31 Daire hareketi, insan yaradılışındaki bütün aydınlık ve karanlık güçleri, dolayısıyla her türden psikolojik karşıtları harekete geçirmesi bakımından m anevî bir anlam taşır. Bu, kendi kendini dölleyerek ken dini tanımak demektir. Buna benzer ilksel «salt tam yaratık» kavramı da Platon'un çizdiği insandır: Her yanı yuvarlak bir insandır bu ve kendi içinde iki cinsiyeti birleştirir.» «Bu tür sim gesel birliğin oluşturulm ası bilinç gücünün ötesindedir, çünkü bilinç, yan tutar. Düşmanı bilincin dilinden anla mayan ortak bilinçdışıdır. Bu yüzden bilinçdışına hitap eden şu ilkel benzerlikleri içeren «Büyüsel» etkinliği olan sim ge gerektir... Derinliklerden gelerek günümüzün bilincinin biricikliğini çağlar önce si yaşamıyla birleştirmektedir.» Bu Mandalaların, ruh derinliklerinden yükselmesi, kendiliğinden yer alan bir olgudur; kendiliğinden çıkar ortaya, kendiliğinden yok olur. Ama etkileri şaşırtıcıdır, birçok karmaşık ruhsal durumları Modern Man in Search o f a Soııl, s. 232.
Yüklə 3,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|