Carl gustav jung

VIII

BİLİNÇDIŞINA TEDAVİ AÇISINDAN YAKLAŞIM 

KONUSUNDA GENEL DÜŞÜNCELER

lEiiLİNÇDIŞININ  bir  eğlence,  bir  salon  oyunu  yapılabilecek  bir 

şeye  dönüştürülebileceğini  sanmak  büyük  yanılgıya  düşmek  olur. 

Bilinçdışı  her zaman, her koşul  altında tehlikeli değildir elbette, ancak bir 

nevroz  söz  konusu  olduğunda,  bu,  patlamaya  hazır  bir  şarj  gibi,  bilinç- 

dışında  belli  bir  enerji  yapıldığının  işaretidir.  Burada  tedbirli  olmak 

gerekir.  İnsan  düşleri  analiz  etmeye  başladığında  neyin  dizginlerini 

koparacağı  bilinmez.  Derinlere  gömülmüş,  görünmeyen  bir  şey,  er  geç 

yüzeye  çıkabilecek — çıkmayabilir de—  bir şey  harekete gelebilir.  Tıpkı 

bir  artezyen  kuyusu  kazmak  niyetiyle  işe  başlayıp,  bir  volkanla 

karşılaşılacağı  gibi.  Nevrotik  arazlar  olduğunda,  çok  dikkatli  hareket 

etmek gerekir.  Ancak işin en tehlikeli  yanı  nevrotik arazlar değildir.  Öyle 

insanlar  vardır  ki,  görünürde  normaldir,  özel  bir  nevrotik  araz  belirtisi 

göstermezler.  Kendileri  doktor,  öğretmen  vb.  olabilir,  kendi  kendilerinin 

normallikleriyle  övünürler,  iyi  yetiştirilmişlerdir,  normal  görüşleri, 

yaşayışları  vardır,  ancak  bu  normallik  içlerinde  uyuyan  bir  psikozun 

yapay  telâfisi  olabilir.  İlgili  kişiler  bu  kimselerde  herhangi  bir  anor­

mallikten kuşkulanmazlar. Bu husus belki bunlardan dolaylı olarak kuşku 

duyulmasını  gerektirir,  psikolojiye  ve  psikiyatriye  karşı  gösterdikleri 

ilgidir bu, ışığın kelebeği kendine çektiği gibi, bu konular da onları çeker. 

Ancak  analitik  teknik  bilinçdışını  harekete  getirdiğinden  ve  ön  plana 

çıkardığından, bu vakalarda sağlıklı telâfi mekanizması bozulur, bilinçdışı 

dizginlenmesi olanaksız fanteziler doğurur ve öyle yüklü durumlar ortaya 

çıkarır ki,  bazı  koşullarda  akıl  hastalıklarına,  dahası  intihara bile götürür 

insanı.  Yazık  ki,  bu  uyur  durumdaki  psikozlara  sık  sık  rastlanmaktadır.

---

BİLİNÇDIŞINA TEDAVİ AÇISINDAN YAKLAŞIM  

187

İtiyle  vakalara  toslama  tehlikesi,  kendisi  nice  deneyim  ve  beceri  sahibi 

olursa  olsun,  bilinçdışmın  analizi  ile  uğraşan  herkes  için  vardır. 

Iteceriksizlik, yanlış fikirler, keyfi yorumlar gibi şeyler yüzünden aslında 

ille  de kötü  sonuçlanmayacak  vakalar kötü  biter.  Bu  sadece bilinçdışının 

analizine  özgü  bir  şey  değildir,  kötü  yapılan  bütün  tıbbi  müdahalelerin 

m em esidir.  Halk  arasında dolaşan  ruh  hekiminin  delilerle  uğraştığı  için 

cninde  sonunda kendisinin  de  akıl  hastası  olacağı  kanısı  nasıl  saçma ise, 

analizin  insanları  akıl hastası  yapacağı  iddiası  da o kadar saçmadır.

Tedavi  risklerinden  başka,  bilinçdışı  dünya  dururken  de  tehlike 

konusu  olabilir.  En  sık  rastlanan  tehlikelerden  biri,  kazalara  neden 

olmasıdır.  Bir sürü kaza, halkın tahmin edemeyeceği kadar psişik neden­

lerden  vuku  bulmaktadır.  Tökezleme,  bir  yere  toslama,  parmaklarını 

yakma  gibi  önemsiz  sakarlıklardan  tutun  da,  araba  kazaları,  dağcılık 

facialarının  nedenleri  de psişik olabilir;  bütün  bu  kazaların  psişik  nedeni 

haftalar,  hatta  aylar  önceden  hazırlanmış  olabilir.  Bu  tür birçok  vaka  ile 

karşılaştım,  insanın  kendi  kendine  zarar  verme  eğilimini  haftalar  öncesi 

incelediğim düşlerde görmüşümdür,  Sözde dikkatsizlikten meydana gelen 

kazaların  ardında bu gibi nedenler yatar.  Biliriz şu veya bu nedenden ke­

yifsiz  olduğumuzda,  ufak  tefek  çılgınlıklardan  başka,  psikolojik  an 

elverişli olduğu takdirde hayatımızın sonu olabilecek kadar tehlikeli işlere 

bile girişebiliriz.  «Tam ölme zamanını  buldu»  gibi  sözler gizli  psikolojik 

nedene  işaret  eder.  Aynı  şekilde  bedensel  hastalıklar  meydana  gelebilir 

veya  kronikleşebilir,  Kötü  işleyen  bir  psişe  bedene  çok  zarar  verebilir, 

tıpkı  bir bedensel  hastalığın  psişeyi  etkileyebileceği  gibi;  çünkü  psişe  ile 

beden  ayrı  ayrı  varlıklar  değildir,  aynı  yaşamı  paylaşırlar.  Psişik  komp­

likasyonları  olmayan  bedensel  hastalık  yok  gibidir,  nedeni  varsın  psişik 

olmasın, farketmez.

Ancak,  bilinçdışının  sadece  olumsuz  yönü  üzerinde  durmak  yanlış 

olur.  Bütün  normal  durumlarda,  bilinçdışının  olumsuz  veya  tehlikeli 

olmasının  nedeni,  onunla  bir  olmadığımız,  ona  karşıt  oluşumuzdur. 

Bilinçdışma  karşı  olumsuz  bir  davranış,  ya  da  bilinçdışından  kopuş,  bi- 

linçdışının dinamiğinin,  içgüdüsel  enerji  ile özdeş olduğu  süre zararlıdır. 

Bilinçdışıyla ayrı  düşmek,  içgüdünün kaybı, köksüzlük demektir.

Doğaüstü,  aşkın  sıfatı  ile  nitelendirdiğim  işleri  başarıyla  geliştire­

---

188

ANALİTİK PSİKOLOJİ

bilirsek  eğer,  uyumsuzluk  sona  erer,  o  zaman  işte  bilinçdışının  olumlu 

yönünden  yararlanabiliriz.  Bilinçdışı  o zaman cömert bir doğanın  insana 

bahşedebileceği  bütün  teşvik  ve  yardımı  sağlamış  olur.  Bilinçli  zihinden 

uzak  tutulmuş  olanakları  saklı  tutar, çünkü  bütün eşikaltı psişik içerikler, 

nicedir  unutulmuş  ya  da  savsaklanmış  şeylerle  birlikte,  arketipik  uzuv­

larında  bulunan,  çağlar  boyu  birikmiş  bütün  bilgelik  ve  deneyimler 

emrine amadedir.

Bilinçdışı  sürekli  etkin  durumdadır,  içindeki  malzemeyi,  geleceğe 

yaran  olacak  şekilde  karıştırıp  yoğurur.  Bilinçli  zihin  gibi,  o  da  ileriye 

yönelik  eşikaltı  karışımlar  meydana  getirir;  ancak  hem  incelik  hem  de 

kapsam  bakımından  bilinçli  kombinasyonlarına  çok  üstündür.  Yanlış 

yöne  yöneltilme  tuzağına  karşı  durabilmesi  koşuluyla,  bilinçdışı,  söz 

konusu nedenlerden insana biricik kılavuz olabilir.

Uygulamada,  tedavi,  elde  edilen  terapi  sonuçlarına  göre  ayarlanır. 

Sonuç,  tedavinin  hemen  hemen  her  evresinde  elde  edilebilir,  hastalığın 

ağırlığı  veya  süresi  bir  şey  farkettirmez.  Öte  yandan,  ağır  bir  vakanın 

tedavisi herhangi  bir  ilerleme kaydetmeden  uzun sürebilir.  Az  sayıda bir 

hasta  topluluğu,  iyi  tedavi  sonuçları  elde  edildikten  sonra  dahi,  kendi 

gelişimleri  için daha  ileri aşamalara doğru  ilerliyorlar.  Dolayısıyla,  bütün 

bu sürece katılmak için insanın ille de ciddi bir vaka konusu olması gerek­

mez. Her halükârda, ta baştan eğilimli olan kişiler, daha yüksek bir düze­

ye erişme yeteneği ve hevesi olanlar ancak daha yüksek bir bilinç düzeyine 

ulaşabilirler. Bu konuda insanlar da, hayvan türleri de birbirinden çok farklı, 

aralarında  tutucular da  var,  ilericiler de.  Doğa aristokratiktir ama  ilerleme 

olanağım  münhasıran  ıskalanın  yukarısındaki  türler  için  ayırıyor  demek 

değildir  bu.  Psişik  gelişim  de  böyledir:  özellikle  yetenekli  bireylere  özgü 

değildir.  Bir  başka  deyimle,  çok  geniş  kapsamlı  psikolojik  bir  gelişim 

gerçekleştirmek için ne yüksek bir zekâ, ne başka bir beceri gerekir, çünkü 

bu  gelişimde  manevi  nitelikler,  zihinsel  kusurları  telâfi  edebilmektedir. 

Tedavinin  amacı  insanların  beyinlerine  birtakım  genel  formüller  ve 

karmaşık öğretiler aşılamak değildir.  Herkes  ihtiyacı  olduğu  şeyi,  kendine 

göre,  kendi  dilinde  alabilir.  Benim  burada  sunduğum,  entelektüel  bir for- 

mükısyon;  pratik  uygulamanın  genel  akışında  üzerinde  tartışılacak  şeyler­

den  değil.  Konuyu  işlerken  aktardığım bölük pörçük  vakalar,  uygulamada 

olup bitenler hakkında kaba bir fikir vermektedir.

---