Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr
Yüklə 2,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 32
Asqad Muxtor ag‘dardi. U chalqancha yotar, bit talagan tani ni qashishga majoli yo‘q edi. Kechasi qandaydir keksa odam kelib, oyog‘iga namakob qo‘yib ket di. «Olqindi bo‘lib qolibdi», degani Bozorning qu log‘iga chalindi, u behush edi. Bozorning ko‘zlari kosasiga cho‘kib, terisi su- yagiga yopishib qolgan. Qimirlashga darmoni yo‘q, ichida bir joyi lovillab yonadi, to‘rsiqdagi iliq suvni ichgan sari qora ter bosadi tanini. Kechalari ertangi yurishni o‘ylasa, o‘limi ga rozi bo‘lgudek. Birov qorong‘ida kelib pichoq ursa yoki zahar berishsa ham mayli, endi unga baribir, faqat bedarmon holda biyobonga tashlab ketishmasa bas. Quyosh tig‘ida yonib, chirib-sa sib, necha kunlar davomida azob bilan asta jon berish yoki tiriklayin qashqirga yem bo‘lish... Bu o‘ylarning o‘ziyoq Bozorqulni tobora qovjiratar, ado qilar edi. Yana bir kun odamlarga bildirmaslikka urinib, ot yoliga osilib, sudralib, kalovlab yo‘l bosdi-yu, undan keyingi kuni o‘rnidan turolmadi. Hushiga kelib ko‘zini ochsa, yonida ot yo‘q. – Qirg‘iy... Qirg‘iy!.. – deb chaqirdi boshini ko‘tarib. Ovozi o‘zidan bo‘lak hech kimga eshitil gani yo‘q, boshi shilq etib tushdi. Quyosh ko‘zga urardi. – Qirg‘iy... – dedi Bozorqul. Bu gal ovozi ham chiqmay, so‘nggi umidi – «Qirg‘iy» labida qoldi. Bozorqul yerga quloq soldi – tinch. Yelga qu loq soldi – jimjit. Ketishdi! Tashlab ketishdi! Ab lahlar, yirtqichlar!.. G‘azab kuch berib, o‘zini ko‘tarib yerga urdi, qi yalikdan yumalab ketdi, yuzlari, qo‘llari shilinib, 33 Chinor toshga borib taqaldi. Ichida bir nima uzilgan dek, tizzasini quchoqlab, tirishib qoldi. To‘rsig‘i oftobda yumalab yotibdi, хurjuni egarda ketgan, badanlari shilingan, qonli, kir, qo‘lansa, juldur kiyimda хuddi eski lattaday kichkinagina bo‘lib tosh soyasida yotardi. Og‘riq bosilib, ko‘zini ochsa, quyosh butun lay erib yoyilib ketgandek, osmon yonar, tepasida pashsha g‘uvillar edi. Boshini ko‘tarib qaray olma di. Nima bor ekan atrofda? Nahotki bu azob, yolg‘iz lik va o‘limdan o‘zga hech narsa bo‘lmasa. Nahotki o‘ylagani kelsa? Oftobda qurtlab o‘lish, ko‘ksingni qashqir g‘ajiganini ko‘rib yotish... Ivv... ivv... Bozorqul yig‘layolmas, na ko‘z yosh, na darmon bor edi. U «ivv-ivv!» degancha yengil qaltirab yovvoyi bir tovush chiqarar, shu bilan iztirobini bosib, har zamonda hushidan ketar, tinib sal darmon yig‘ar edi. Tushga borganda tili shishib og‘ziga sig‘may qoldi. Nariroqda to‘rsiqda suvi qaynab yotipti, tik- kaga chiqib ololmaydi, toshning soyasi ham qoch di. Bozor so‘nggi darmonini yig‘ib, to‘rsiq tomonga intildi-yu, issiq toshlarni changallab, yuztuban yot gancha hushidan ketdi... Uni kimdir yuziga sovuq suv sepib, hushiga keltirdi. Qorong‘i edi. Bozor labidagi suv tomchi larini yaladi. Birpasdan keyin og‘zida qo‘y suti- ning ta’mini sezdi. Boshidagi odam ho‘l latta bilan uning yuzini, ko‘kragini artar, o‘zi esa bo ladek hansirar edi. Keyin u hansiragancha Bo zorni ko‘ta rishga harakat qildi. Ko‘tarolmadi. Bir pas nochor o‘tirib, nafasini rostladi. Yana urin di. Bu safar bir iloj qilib opichdi, tog‘dan pastga tushib ketdi. Bozorning qulog‘ida nimadir qattiq 34 Asqad Muxtor shovillar edi – nima ekan; toshlar yumalayapti mi? Dovulmi? Shalolami?.. Bozorqul keyinroq fahmladi – ko‘tarib keta yotgan odamning nafasi, yurak urishi shunaqa eshitilayotgan ekan. Bozor unga kuchi boricha tarmashdi-yu, kimligini so‘ramadi. Baribir emas mi – odam-ku, qashqir emas. Odam bilan birga bo‘lishdan katta baхt bormi! Qayoqqa olib borsa ham mayli, nima qilsa ham mayli. Endi odam uni ikki qo‘ltig‘idan olib, oyoqlarini sudrab tushib ketyapti. Lekin Bozor payqamay qoldi: bu o‘sha kungi ketishmi, yo boshqa kun mi? Qanchadan beri sudrab ketyapti ekan? Bo zor har zamonda hushidan ketib turar, og‘zidan qo‘y sutining ta’mi ketmas edi. Hushiga kelganida haligi shovillash yana qu log‘iga eshitildi. Bozor endi buning nima ekanligi ni biladi, najotkorining qattiq azob chekayotgani ni, uning badani qora terga botib, har zamonda yiqilib qolayotganini sezadi, yiqilganida tizzasi toshga tilinib, tish orasidan asta ingraganini ham payqadi. Lekin jussasi kichkinagina bu odam uni qayoqqadir eltish uchun jonini o‘rtaga qo‘yib qasam ichgandek, bolasini tishlab qochayotgan yirtqich singari bardoshli, o‘ziga rahmsiz edi. Bo zor hali uning yuzini ko‘rolgani yo‘q, qorong‘i. Shuning hammasi tunmi yoki hushsizlikmikan? Qancha yurganlarini bilmaydi, bir vaqt Bo zorqul ko‘ksida muzdek nafas, butun badanida huzurbaхsh bir salqin sezdi. Qarasa, jilg‘achada yotibdi. Tong. Suv tiniq. Osmon ham tiniq. Odam uning boshini etagiga qo‘yib o‘tirgan edi. – Tuzukmisiz? |