Cins değİŞİKLİĞİ İŞleminde yapi kullanma iZİn belgesi

(3194 sayılı  İmar Kanunu’nda belirtilen bütün yapıların yapı kullanma iznine tabi olduğu 

yönündeki kuralın istisnası 3194 sayılı Kanunun 27. maddesinde belirtilen yapılardır. Bu 

maddeye göre; 

belediye ve mücavir alanlar dışında köylerin köy yerleşik alanlarında, 

civarında ve mezralarda yapılacak konut, entegre tesis niteliğinde olmayan ve imar planı 

gerektirmeyen tarım ve hayvancılık amaçlı yapılar ile köyde oturanların ihtiyaçlarını 

karşılayacak bakkal, manav, berber, köy fırını, köy kahvesi, köy lokantası, tanıtım ve teşhir 

büfeleri ve köy halkı tarafından kurulan ve işletilen kooperatiflerin işletme binası gibi yapılar 

için 

inşaat ve iskân ruhsatı aranmamaktadır.) 

 

Bu tespitlere göre;  

 

A) 3194 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 09.11.1985’ten sonra yapılmış binalar;  

 

- Bu binaların tümü, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve ya dışında olsun fark etmez 

yapı kullanma iznine tabidir dolayısıyla cins değişikliği işlemlerinde yapı kullanma izin 

belgesi aranmalıdır. Bu durumun tek istisnası yukarıda belirtilen 3194 sayılı Kanun’un 27. 

maddesi kapsamındaki yapılardır.  

 

B) 3194 sayılı Kanun’un yürürlük tarihi olan 09.11.1985’ten önce yapılmış binalar;  

 

- 16.01.1957 tarihinden önce yapılmış ise yapı kullanma izin belgesi aranmaz. 

- 16.01.1957 tarihinden sonra yapılmış ise, bina yapıldığında belediye sınırları içindeyse, bu 

binalar için yapı kullanma izin belgesi aranır. 

-  16.01.1957 tarihinden sonra yapılmış ve bina yapıldığında belediye sınırları  dışında ise, 

6785 sayılı İmar Kanunun Ek 7 ve Ek 8. maddeleri gereğince, bu binalar için yapı kullanma 

izin belgesi aranıp aranmayacağı hususunda o ilin imar düzenine tabi tutulma tarihine bakılır. 

Yapı, o ilin imar düzenine tabi tutulma tarihinden önce yapılmışsa yapı kullanma izin belgesi 

aranmaz sonra yapılmışsa yapı kullanma izin belgesi aranır.  Ancak 6785 sayılı Kanun’un Ek 

7 ve Ek 8. maddelerine dayanılarak çıkarılan Yönetmelik’in 8.01 ve 8.02 maddelerinde, kıyı 

içermeyen köy ve mezraların yerleşik alanlarında yapılan binalar inşaat ve iskân iznine tabi 

tutulmadığından ilin imar düzenine tabi tutulma tarihinden sonra yapılan ancak kıyı 

içermeyen köy ve mezraların yerleşik alanlarında yapıldığı bildirilen binalar için de yapı 

kullanma izin belgesi aranmayacaktır.  

Ülkemizde bulunan iller 1975 ila 1983 yılları arasında çeşitli tarihlerde imar düzenine 

tutulmuşlar ve illerin imar düzenine tabi tutulmaları hususu resmi gazete yayınlanarak ilan 

edilmiştir.  Bu konu bir sonraki bölümde ele alınmıştır. 

 

C) Yapı kullanma izin belgesi aranmayacak diğer yapılar; 

 

- 2981 Sayılı Kanunun Geçici 2. maddesi kapsamına giren binalarda yapı kullanma izin 

belgesi aranmaz, işlemlerde Valilikler veya Belediyelerce verilen ve iskân belgesi yerine 

geçen belgelerin ibrazı istenir. Ancak, bu madde 2981 sayılı Kanunun 3. maddesinde sayılan 

alanlarda uygulanmaz.   

 

- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 16.03.2010 tarih 2010/4 sayılı Genelgesi uyarınca, 

hazineye ait taşınmaz üzerinde bulunan kamuya ait binanın eski yıllarda yapılmış olması 

nedeniyle mimari projesinin olmaması ve yapı kullanma izin belgesi ibraz edilememesi 

durumunda, yapı kullanma izin belgesi aranmaz ve belediye veya valiliğin uygunluk yazısı ile 

işlemler karşılanır.  

3/10 

---

6785 sayılı  İmar Kanunu ile sadece belediye sınırları içindeki binalar yapı ruhsatına tabi 

tutulmuşken, bu Kanuna 11.07.1972 tarih ve 1605 sayılı Kanunla eklenen Ek madde 7 ve 8 

gereğince, imar düzenine tabi tutulan illerde belediye ve mücavir alan sınırları  dışındaki 

yapıların da kullanılması için yapı kullanma izninin alınması gerektiği belirtilmiştir.  

 

İllerin imar düzenine tabi tutulmaları Bakanlar Kurulu Kararları ile kararlaştırılmış ve bu 

kararlar resmi gazetelerde çeşitli tarihlerde yayınlanmıştır.  İllerin imar düzenine tabi tutulma 

tarihleri 3402 sayılı Kanunun 47/K maddesine dayanılarak çıkarılan  Kadastro 

Çalışmalarında Taksim Sebebiyle Ayırma ve Birleştirmeler Hakkında Yönetmelik’in 3. 

maddesinde belirtilmiştir. Bu madde, 2005 yılında 5304 sayılı Kanun ile 3402 sayılı Kadastro 

Kanununun 15/4. maddesindeki değişiklik sonrası yeniden düzenlenmiş ve yeni madde 

metninde illerin imar düzenine tabi tutulma tarihleri yer almamıştır.  

 

Ülkemizde illerin imar düzenine tutulma tarihleri şöyledir :   

- Adana, Afyon, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bitlis, Bolu, Burdur, 

Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzurum, Eskişehir Gaziantep, 

Giresun, Hatay, Isparta, İstanbul, İçel, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kocaeli, Konya, 

Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Muğla, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, 

Sinop, Sivas, Tekirdağ, Trabzon, Van, Zonguldak illeri 10.01.1975  

-  Erzincan İli 22.04.1980  

- Amasya, Kırşehir İlleri 23.11.1982  

- Uşak İli 29.03.1983    

- Adıyaman, Ağrı, Bingöl, Çankırı, Çorum, Gümüşhane, Hakkâri, Kars, Kütahya, Mardin  

Muş, Siirt, Tokat, Tunceli, Şanlıurfa, Yozgat İlleri 01.06.1983  

 

Öte yandan önemle belirtmek gerekir ki, binaların yapım tarihleri belirlenirken yapıların 

inşaatının tamamlanarak oturmaya ve kullanılmaya elverişli hale getirildiği tarih esas 

alınmalıdır. Bir binanın yapım tarihinden, inşaatının başlama tarihi değil tamamlanma (bitim) 

tarihi anlaşılmalıdır. Bir binanın inşaatının tamamlanarak kullanıma uygun hale getirildiği 

tarih o binanın yapılma tarihidir. 

 

“Yapılı kullanma izin belgesi aranmayacak yapılar” başlığı altında (A), (B) ve (C) 

maddelerinde belirtilen ve iskân ruhsatına tabi olmayan yapılarda belediye ya da valiliğin 

vereceği yapı kullanma izin belgesine geçecek belge ya da uygunluk yazısı ile cins değişikliği 

işlemleri yapılabilir. Ancak ilgili idarelerin vereceği uygunluk yazılarında; yapının 

tamamlanma tarihi, yapının kullanış amacı, yapı malzemesi türü, blok ve kat adetleri ile 

gerektiği durumlarda belediye teşkilatının kuruluş tarihlerinin de belirtilmiş olması 

gerekmektedir.  

 

3-   Yapı Kullanma İzin Belgesine Göre Binaların Tanımlanması ve Ana 

Taşınmazın Cinsinde Gösterilmesi  

 

01.06.2010 tarih 2010/11 sayılı Kadastral Harita Üretimi ve Kontrolü Genelgesi’nin 49 ve 96. 

maddelerinde; kuruluş (tesis) kadastrosunda yapıların  kullanış amaçları, yapı malzemesi 

türleri ve kat adetleri ile tanımlanacağı kuralı konulmuştur. Değişiklik işlemleri kadastronun 

yaşatılması ve güncel tutulması etkinlikleri olduğundan bu işlemlerde de yapılar aynı şekilde 

tanımlanmalıdır. Nitekim 2010/4 sayılı Genelge’nin 24/4. maddesinde de, cins değişikliği 

işleminde yapının cinsi ve kaç kattan ibaret olduğunun tescil bildiriminde gösterilmesi 

öngörülmüştür. 

4/10 

---