287
Tərəflər müşavirəsi sifəti ilə fəaliyyət göstərən Tərəflər Konfransı tərəfindən, əlavə
1-ə daxil edilmiş və bazar iqtisadiyyatına keçid prosesini həyata keçirən Tərəflərə
müəyyən elastiklik imkanı verilir.
7. 2008-2012-ci illərdə tullantıların məhdudlaşdırılması və ixtisari üzrə müəyyən say
öhdəliklərinin ilk fəaliyyət dövrü ərzində əlavə 1-ə daxil edilmiş hər Tərəf üçün
müəyyən olunmuş miqdar, təkcə parnik qazlarının ümumi antropogen tullantıları B
əlavəsində göstərilən faizlə paya bərabər olub, A əlavəsində sadalanmış və 1998-ci il
və ya fəaliyyət ili, ya da mərhələsi üçün 5-ci maddəyə uyğun olaraq müəyyən edilmiş
göstəricidən karbon-dioksidlə müqayisədə 5 dəfə artıqdır. Əlavə 1-ə daxil edilmiş
Tərəflər 1990-cı ildən torpaq istifadəsi və meşə təsərrüfatında baş verən dəyişikliklər
parnik qazlarının tullantısı üçün təmiz mənbə hesab edilən əlavə 1-ə daxil edilmiş
Tərəflər, müəyyən edilmiş miqdarın hesablanması məqsədilə 1990-cı baza ili və
mərhələsi üçün öz tullantılarına torpaqların istifadə olunmasından gedən dəyişikliklər
nəticəsində 1990-cı ildə uducuların absorbsiyasını çıxmaq şərtilə karbon-dioksidlə
müqayisədə mənbələrdən edilən ümumi antropogen tullantılarını da daxil edirlər.
8. Əlavə 1-ə daxil edilmiş hər Tərəf, 7-ci bənddə qeyd olunduğu kimi, ödəniş məqsədi
ilə 1995-ci il karbon hidroftor, karbon perftor və kükürd heksaftoridlər üçün fəaliyyət
ili kimi istifadə edə bilər.
9. Əlavə 1-ə daxil edilmiş Tərəflər üçün sonrakı mərhələlər üzrə öhdəliklər, 21-ci
maddənin 7-ci bəndinin əsasnaməsinə uyğun olaraq qəbul edilən hazırkı Protokola
B əlavəsinin düzəlişləri ilə müəyyənləşdirilir. Hazırki Protokolun Tərəflər müşavirəsi
sifəti ilə fəaliyyət göstərən Tərəflər Konfransı yuxarıda göstərilən 1-ci bənddə qeyd
olunduğu kimi öhdəliklərin birinci fəaliyyət dövrünün sonuna ən azı 7 il qalmış bu
öhdəlikləri nəzərdən keçirməyə başlayacaq.
10. Tullantı ixtisarının istənilən vahidi və ya hər hansı Tərəfin digər Tərəfdən əldə etdiyi
müəyyən edilmiş miqdarın istənilən hissəsi 6-cı və ya 17-ci maddənin qərarına uyğun
olaraq, qazanan Tərəfin müəyyən edilmiş miqdarına artırılır.
11. 6-cı və 17-ci maddələrin qərarlarına uyğun olaraq, hər hansı bir Tərəfin digər Tərəfə
verdiyi tullantı ixtisarının istənilən vahidi və ya müəyyən edilmiş miqdarın istənilən
hissəsi ötürən tərəfin müəyyən edilmiş miqdarından çıxarılır.
12. 12-ci maddənin qərarına əsasən hər hansı bir Tərəfin digər Tərəfdən qəbul etdiyi
tullantı ixtisarının istənilən sertifikatlı vahidləri qəbul edən Tərəfin müəyyən edilmiş
miqdarına artırılır.
13. Əgər əlavə 1-ə daxil edilmiş Tərəflərin tullantıları öhdəliklərin bu və ya digər fəaliyyət
dövründə hazırki maddəyə uyğun olaraq onun üçün müəyyən edilmiş miqdardan az
olarsa, bu fərq həmin Tərəfin xahişilə öhdəliklərin sonrakı fəaliyyət dövründə onun
müəyyən edilmiş miqdarına artırılır.
14. Əlavə 1-ə daxil edilmiş hər Tərəf, inkişaf etməkdə olan ölkələr hesab edilən Tərəflər,
xüsusi ilə Konvensiyanın 4-cü maddəsinin 8 və 9-cu bəndlərində adı çəkilən Tərəflər
üçün xoşagəlməz sosial, ekoloji və iqtisadi nəticələri minimuma endirmək üçün 1-ci
bənddə qeyd olunan öhdəliklərin həyata keçirilməsinə çalışır. Bu bəndlərin həyata
keçirilməsi haqqında Tərəflər Konfransının müvafiq qərarlarına uyğun olaraq, hazırki
Protokolu Tərəflər müşavirəsi sifəti ilə fəaliyyət göstərən Konvensiyanın Tərəflər
Konfransı İqlim dəyişmələrinin xoşagəlməz nəticələrinin minimuma endirilməsi
üçün hansı zəruri tədbirlərin həyata keçirilməsi və ya yuxarıda göstərilən bəndlərdə
Tərəflər üçün sadalanan cavab tədbirlərinin nəticələri üzrə məsələləri 1-ci sessiyasında
nəzərdən keçirəcək.
Maddə 4
288
1. Maddə 3 üzrə öhdəliklərinin birgə yerinə yetirilməsi haqqında razılığa gəlmiş, əlavə
1-ə daxil edilmiş istənilən Tərəflərə A-əlavəsində göstərildiyi kimi, parnik qazlarının
ümumi antropogen tullantılarının karbon dioksidlə ekvivalentdə müəyyən olunmuş
və 3-cü maddənin qərarlarına əsasən B-əlavəsində göstərildiyi kimi, tullantılarının
məhdudlaşdırılması və ixtisari üzrə onların müəyyən say öhdəliklərinin yerinə
yetirilməsini nəzərdə tutan miqdarı aşmayacağı təqdirdə, bu öhdəlikləri yerinə
yetirmiş Tərəflər kimi baxılır. Bu cür razılaşma Tərəflərin hər biri üçün təyin edilmiş
tullantıların müvafiq səviyyəsi bu razılaşmada müəyyən edilir.
2. İstənilən bu cür razılaşma Tərəfləri hazırki Protokolun təsdiqi, qəbulu və bəyənilməsi
haqqında sənədlərin mühafizə edilməyə təqdim etdikləri gün razılaşmanın şərtləri
haqqında katibliyə bildiriş göndərirlər. Öz növbəsində katiblik Konvensiyanın
tərəfləri və imza edən iştirakçıları razılaşmanın şərtləri ilə məlumatlandırır.
3. Hər hansı belə razılaşma 3-cü maddənin 7-ci bəndində göstərildiyi kimi, öhdəliklərin
fəaliyyəti dövrü ərzində qüvvədə qalır.
4. Əgər birgə fəaliyyət göstərən Tərəflər bunu iqtisadi inteqrasiya üzrə regional təşkilat
çərçivəsində və ya onunla birgə həyata keçirirlərsə, bu zaman hazırki Protokolun
qəbulundan sonra bu təşkilatın tərkibində baş verən hər hansı bir dəyişiklik hazırki
Protokol üzrə mövcud öhdəliklərə təsir göstərmir. Təşkilatın tərkibində baş verən
istənilən dəyişiklik yalnız bu dəyişiklikdən sonra qəbul edilmiş 3-cü maddə üzrə
öhdəliklərin yerinə yetirilməsi məqsədi ilə istifadə edilə bilər.
5. Bu cür razılaşma Tərəflərin tullantıların səviyyəsinin yekun ixtisarına nail olmadıqları
təqdirdə, bu razılaşmanın Tərəfləri razılaşmada müəyyən edilmiş tullantı səviyyəsi
üçün məsuliyyət daşıyır.
6. Əgər birgə fəaliyyət göstərən Tərəflər bunu hazırki Protokolun Tərəfi hesab edilən
iqtisadi inteqrasiya üzrə regional təşkilat çərçivəsində və yaxud onunla birgə həyata
keçirilsə, bu zaman iqtisadi inteqrasiya üzrə bu cür regional təşkilatın üzvü olan
hər bir dövlət ayrı-ayrılıqda və 24-cü maddəyə uyğun olaraq fəaliyyət göstərən
iqtisadi inteqrasiya üzrə regional təşkilatla birgə tullantıların yekun ixtisarının yerinə
yetirilmədiyi təqdirdə hazırki maddəyə əsasən haqqında bildiriş təqdim edilən tullantı
səviyyəsi üçün məsuliyyət daşıyır.
Maddə 5
1. Əlavə 1-ə daxil edilmiş hər Tərəf öhdəliklərin birinci fəaliyyət dövrünün başlanmasına
ən azı bir il qalmış Monreal Protokolu ilə nizamlanmayan mənbələrdən çıxan
antropogen tullantılarının və bütün parnik qazlarının uducularla absorbsiyasının
qiymətləndirilməsi məqsədi ilə milli sistem yaradır. Aşağıdakı 2-ci bənddə göstərilən
metodologiyaları özündə cəmləşdirən bu cür milli sistem üçün hazırki Protokolun
Tərəflər müşavirəsi sifəti ilə fəaliyyət göstərən Tərəflər Konfransının 1-ci sessiyasında
rəhbər prinsiplər Konfrans tərəfindən qəbul edilir.
2. Monreal Protokolu ilə nizamlanmayan bütün parnik qazlarının uducularla
absorbsiyası və mənbələrdə çıxan antropogen tullantıların qiymətləndirilməsi üçün
İqlim dəyişmələri üzrə hökumətlərarası ekspertlər qrupu tərəfindən qəbul edilən və
Konvensiyanın Tərəflər Konfransının 3-cü sessiyasında bəyənilən metodologiyalar
əsas götürülməlidir. Bu cür metodologiyalar istifadə olunmadığı təqdirdə hazırki
Protokolun Tərəflər müşavirəsi sifəti ilə fəaliyyət göstərən Tərəflər Konfransının 1-ci
sessiyasında bəyənilən metodologiyalara müvafiq olaraq lazımi düzəlişlər edilir.
İqlim dəyişmələri üzrə hökumətlərarası ekspertlər qrupunun apardığı iş və elmi-
Dostları ilə paylaş: |