Covid-19 pandemiyasining O'zbekiston iqtisodiyotiga ta'siri Mundarija: Kirish I bob. Covid-19 pandemiyasi umumiy ta’siri haqida va xususiyatlari

2-jadval.
COVID-19 bilan kasallangan bemorlarda qon zardobining biokimyoviy parametrlari

Indeks	Malumot qiymatlar, birliklar o'lchovlar	O'rtacha og'ir kasallikning shakli		Kasallikning og'ir shakli
		I guruh	II guruh		I guruh	II guruh
Umumiy protein	66–87, g/l	65,0±12,8	62,2±7,1 (p1>0,05)		58,6±5,2 (p1>0,05) (p2<0,001)	53,8±8,4 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)
Albom	35–50, g/l	33,3±4,7 (p1>0,05)	32,7±6,85 (p1>0,05) (p2<0,001)		29,9±4,3 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)	27,3±5,1 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)
Kreatinin	44–120, mkmol/l	78,5±12,4	87,5±24,2		174,2±224,4 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)	112,8±91,6 (p2<0,001) (p3<0,001)
Karbamid	1,7–8,3, mmol/l	12,8±18,2 (p1>0,05) (p2<0,001)	7,8±4,1		19,4±28,7 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)	12,1±7,8 (p1>0,05) (p2<0,001)
LDH	130–250, IU/l	279,7±97,5 (p1>0,05)	308,5±163,7 (p1>0,05) (p2<0,001)		407,7±264,4 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)	512,8±285,1 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)
ALT	10–45, IU/l	29,3±20,0	36,1±43,4 (p1>0,05) (p2<0,001)		50,0±32,8 (p1>0,05) (p2<0,001)	47,5±31,8 (p1>0,05) (p2<0,001)
AST	10–35, IU/l	32,7±18,7	33,4±22,9		47,3±25,8 (p1>0,05) (p2<0,001)	34,4±30,6
Umumiy bilirubin	1,7–20,0, mkmol/l	8,2±3,8	10,8±5,2		26,9±38,1 (p1>0,05) (p2<0,001)	13,7±6,4 (p2<0,001)
To'g'ridan-to'g'ri bilirubin	0–4,8, mkmol/l	1,9±0,5	2,6±1,1		8,7±17,9 (p1>0,05) (p2<0,001)	3,8±2,4 (p2<0,001)
Ferritin	10–250, mkg/l	338,4±152,1 (p1>0,05)	494,7±210,9 (p1>0,05) (p2<0,001)		425,05±260,8 (p1>0,05) (p2<0,001)	563,6±191,1 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)
SRB	0–1, mg/l	18,7±30,2 (p1>0,05)	25,4±22,6 (p1>0,05) (p2<0,001)		39,3±36,7 (p1>0,05) (p2<0,001)	56,2±49,4 (p1>0,05) (p2<0,001) (p3<0,001)
Glyukoza	3,5–5,9, mmol/l	8,8±5,4 (p1>0,05)	8,1±4,2 (p1>0,05) (p2<0,001)		8,4±2,1 (p1>0,05) (p2<0,001)	9,5±4,0 (p1>0,05) (p2<0,001)
Kaliy	3,5–5,1, mmol/l	5,1±1,9	4,8±0,8		4,5±0,8	4,7±1,2
Natriy	135–145, mmol/l	136,1±1,8	137,6±3,7		137,1±5,6	137,2±3,5

Eslatma: Natijalar o'rtacha ko'rsatkich sifatida taqdim etiladi; ± – standart xato; p1 - ​​mos yozuvlar qiymatlariga nisbatan statistik ahamiyatga ega; p2 - pandemiyaning turli davrlaridagi ko'rsatkichlarni kasallikning bir xil shakli bilan taqqoslashda ishonchlilik; p3 - pandemiyaning bir davridagi kasallikning turli shakllari bilan ko'rsatkichlarni taqqoslashda ishonchlilik.
Natijalarimiz tahlili shuni ko'rsatdiki, qon zardobidagi umumiy oqsil va albumin kontsentratsiyasi bemorlarning barcha guruhlarida pasaygan, ammo II guruhda sezilarli darajada. Kreatinin miqdori faqat pandemiyaning birinchi davrida og'ir COVID-19 bilan og'rigan bemorlarda o'zgargan. Shu bilan birga, xuddi shu davrdagi bemorlarda ham mo''tadil, ham og'ir infektsiyaga chalingan bemorlarda karbamid darajasining oshishi kuzatildi. Turli davrlardagi bemorlarning qon zardobidagi fermentlarning kontsentratsiyasida farqlar mavjud. LDH faolligining oshishi COVID-19 bilan kasallangan barcha bemorlarda kuzatildi, ammo kasallikning o'rtacha va og'ir shakllari bo'lgan I guruh bemorlarida ko'proq aniqlandi. ALT va AST kontsentratsiyasining ortishi asosan kasallikning og'ir shakli bo'lgan I guruh bemorlarida aniqlandi. Umumiy va to'g'ridan-to'g'ri bilirubin darajasi ham COVID-19 bilan og'rigan bemorlarda kasallikning og'ir shakli bo'lgan birinchi davrda o'sdi. Ferritin darajasi va zardobdagi CRP kontsentratsiyasi COVID-19 bilan kasallangan barcha bemorlarda oshdi, ammo eng yuqori ko'rsatkichlar II guruhda, ayniqsa og'ir COVID-19 infektsiyasida qayd etilgan. Giperglikemiya tekshirilgan barcha bemorlarda aniqlangan va koronavirus infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarning turli guruhlarida sezilarli farqlarga ega emas edi. Elektrolitlar almashinuvi ko'rsatkichlari ikkala guruhdagi mos yozuvlar qiymatlaridan statistik jihatdan farq qilmadi. Giperglikemiya tekshirilgan barcha bemorlarda aniqlangan va koronavirus infeksiyasi bilan kasallangan bemorlarning turli guruhlarida sezilarli farqlarga ega emas edi. Elektrolitlar almashinuvi ko'rsatkichlari ikkala guruhdagi mos yozuvlar qiymatlaridan statistik jihatdan farq qilmadi. Giperglikemiya tekshirilgan barcha bemorlarda aniqlangan va koronavirus infektsiyasi bo'lgan bemorlarning turli guruhlarida sezilarli farqlarga ega emas edi. Elektrolitlar almashinuvi ko'rsatkichlari ikkala guruhdagi mos yozuvlar qiymatlaridan statistik jihatdan farq qilmadi.
O'rganilayotgan laboratoriya parametrlari turli sezuvchanlik va o'ziga xoslikka ega bo'lishi mumkin [7]. Hech qanday qiymat yoki laboratoriya parametri yuqori sezuvchanlik va o'ziga xoslikka ega bo'lishini kutish mumkin emasligi sababli, tashxis qo'yish va aniq qarorlar qabul qilish uchun qaysi ko'rsatkich eng qimmatli va zarur ekanligini aniqlash kerak.
Turli guruhlardagi COVID-19 bilan kasallangan bemorlarda albumin, karbamid, LDH, ferritin, CRP, glyukoza kabi ko'rsatkichlarga sezilarli o'zgarishlar ta'sir qilganligi sababli, ishning keyingi bosqichi ROC tahlilidan foydalangan holda ushbu laboratoriya parametrlarining diagnostik qiymatini baholash edi. C-reaktiv oqsil yallig'lanish jarayoni faolligining asosiy laboratoriya belgisidir. CRP ning ko'payishi kasallikning og'irligi bilan bog'liq, shuning uchun ushbu ishda uning misoli yordamida ROC tahlili keltirilgan (2a, 2b, 2c, 2d-rasm).

a B C D)
2-rasm. COVID-19 kasalligining og'irlik darajasining turli shakllari bo'lgan bemorlarda SRP diagnostik ahamiyatini baholash: a) I guruh, o'rtacha shakl; b) II guruh, o'rtacha shakl; v) I guruhning og'ir shakli; d) II guruh og'ir shakli
Olingan ma'lumotlar shuni ko'rsatadiki, COVID-19 ning og'irligini tashxislash uchun CRP hech qanday guruhda etarli diagnostika samaradorligiga ega emas.
Ushbu xulosa CRP ning aniqlangan sezuvchanligi va o'ziga xosligi ko'pchilikda o'rtacha prognostik qiymatlarga ega ekanligi bilan tasdiqlanadi (2, 3-jadvallar).