Cübran X?lil Cübran
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
251 gurultulu sözlərlə batıran siyasətçilərlə ünsiyyətdən yorulmuşdu; çünki mənim ruhum inanmadıqlarını təbliğ edən və özündən tələb etmədiklərini dindarlardan tələb edən ruhanilərlə ünsiyyətdən yorulmuşdu. Mən tənhalığa və təkliyə can atırdım, çünki insanlardan aldığım hər bir şeyin dəyərini ürəyimin qanı ilə ödəməli olurdum. Mən yüksək zövqlə bəzənmiş və biçilmiş, insan kəllərindən qalaqlanan təpədə ucaldılmış, sivilizasiya adlanan nəhəng və dəhşətli tikiliyə nifrət edirəm. Mən tənhalıq axtarırdım, çünki ruhum və qəlbim, fikrim və cismim üçün həyatı məhz tənhalıqda görürdüm. Mən səhraya can atırdım, çünki yalnız səhrada günəşin ziyası, çiçəklərin rayihəsi, çayların nəğməsi var. Mən dağlara can atırdım, çünki yalnız burada baharın təravətini, yayın ehtirasını, payızın kamilliyini, qışın soyuğunu görmək mümkündür. Mən bu tənha komada məskunlaşdım, çünki yer üzünün sirlərini dərk etmək və tanrının dərgahına yaxınlaşmaq istəyirəm. O susdu, ürəkdolusu nəfəs aldı, sanki çiynindən ağır yükü yerə qoydu, onun gözləri qəribə sehrli işıqla parıldadı, simasında isə qürurun, iradənin və gücün işartıları yarandı. Bir neçə dəqiqə keçdi, mən isə ona baxa-baxa, nəhayət ki, öyrənmək istədiymi öyrəndiyimə görə sevinirdim. Daha sonra mən dedim: – Mənim ağam, sən, sözsüz, haqlısan və cəmiyyətin xəstəliyinə qoyduğun diaqnoz məni sənin ən bacarıqlı təbib olduğuna inandırdı. Lakin həkim xəstəni şəfa tapacağı və ya vəfat edəcəyi məqama qədər tərk etməməlidir. Dünyanın sənin 252 kimi insanlara ehtiyacı var və sənin faydan dəyə biləcək insanlardan uzaqlaşmağın ədalətsizlik olardı. O bir anlığa mənə diqqətlə baxdı, sonra ağrı və acı ilə cavab verdi: – Həkimlər ta bineyi-qədimdən xəstəni xəstəlikdən gah neştərin, gah da tozların və dərmanların köməyi ilə xilas etməyə çalışırdılar. Lakin xəstələr ümidlərini itirib həyatdan əllərini üzərək ölürdülər. Kaş əbədi xəstə çirkli yatağında uzanıb, xroniki yaralarını müşahidə edə biləydi. Lakin çox əfsuslar olsun ki, o, əlini yorğanın altından çıxarıb, kömək etmək məqsədilə ona yaxınlaşan hər kəsi qamarlayaraq boğur. Bu məkrli xəstə təbibi öldürəndən daha sonra gözlərini yumub: «Həqiqətən bu dahi həkim idi!», deyəndə damarlarımda qanım coşur, hiddətimdən nə edəcəyimi bilmirəm. Yox, qardaşım, insanlara heç kəs fayda verə bilməz. Axı hətta ən təcrübəli və bacarıqlı cütçü belə qış mövsümündə tarlasında məhsul yetişdirməyi bacarmaz. – Mənim ağam, bu dünyanın qışı keçəcək və onun ardınca gözəl, laləzar bahar gələcək, çöllərdə güllər, çiçəklər açacaq və vadilərdə çaylar səs-səsə verəcəkdir, – deyə qeyd etdim. O, dərindən nəfəs alaraq qaşlarını çatdı və hüznlü səslə cavab verdi: – Əgər tanrının insan həyatını, bəşəriyyəti də bir-birini əvəz edən fəsillər kimi müəyyən dövrlərə bölüb bölmədiyini bilsəydik. Görəsən, min ildən sonra yer üzündə ruhun və 253 həqiqətin qanunları ilə yaşayan insanlar dünyaya gələcəklərmi? Görəsən, insanın mədh olunacağı və oturaq həyat sürərək gün işığına və gecənin sakitliyinə ürəkdən şadlanacağı bir vaxt gələcəkmi? Lakin bu belə olacaqmı? Doğrudanmı bu, yer üzünün insanın cismi və qanı ilə vidalaşmasından sonra baş verəcəkdir? O ayağa durdu və sanki başqa bir dünyaya işarə edən tək sağ əlinin qaldıraraq dedi: – Bütün bunlar həyata keçməyəcək arzulardır, bu daxmada isə onlar barəsində düşünməyin yeri yoxdur. Çünki burada, hər bir dəlikdə, hər bir çıxıntıda, eləcə də bu dağların və vadilərin hər bir bucağında yalnız insanın idrakına münasib olanlar müəyyən yer tutur. Mən hər şeyi doğru-dürüst bilmirəm: mən mövcudam – «mənimin» dərinliyində isə – aclıq və susuzluq hökm sürür. Mən həyatın çörəyini yemək və əllərimlə yaratdığım qabdan şərab içmək hüququna malikəm. Mən bunun xatirinə insanların dünyasını tərk edərək buraya gəldim və ömrümün son günlərinə kimi burada qalacağam. O, komada o başa bu başa gəzməyə başladı. Mən isə onu diqqətlə gözdən keçirərək, söylədikləri barəsində düşünür, insan cəmiyyətinin hansı səbəbdən ona bu qədər təhrif olunmuş və korlanmış bir şəkildə göründüyünü anlamağa çalışırdım. Daha sonra mən dedim: – Mənim ağam, mən sənin tənhalığına hörmət bəslədiyim kimi mühakimələrinə və niyyətinə də ehtiramla yanaşıram. 254 Lakin mən ağır da olsa etiraf edirəm ki, sənin gedişinlə bu bədbəxt millət ona xidmət edə bilən və onun qəflət yuxusundan ayılmasına yardım göstərə bilən istedadlı bir insanı itirmişdir. O, başını yellədərək cavab verdi: – Bu millət digər millətlərdən heç nə ilə fərqlənmir. Bütün insanlar təbiətcə eynidirlər, onları bir-birlərindən fərqləndirən isə çox da əhəmiyyətli olmayan zahiri görünüşləridir. Şərq millətləri yer üzündəki digər millətlərlə müqayisədə heç də az bədbəxt deyildirlər. Sənin Qərb tərəqqisi hesab etdiyin isə iddianın əlamətlərindən biridir. Riyakarlığın caynaqlarını kəsməsən, o, riyakarlıq olaraq qalacaqdır. Saxtakarlıq isə hansı dona girirsə girsin, yenə də saxtakarlıqdan savayı bir şey deyildir. İpəkdən don geyməklə və saraylarda yaşamaqla yalan həqiqətə çevrilməyəcəkdir. Qatarda səyahətə çıxmaqla və ya hava balonu ilə səmalara qalxmaqla yalan düzlüyün, səmimiyyətin şəklini almayacaqdır. Ölçüb-biçməyə və tərəzidə çəkməyə adət etmiş tamahkarlıq mötədilliyə çevrilməyəcək, cinayətlər isə zavodlar və idarələr arasında xeyirxah əməl olmayacaqdır. Köləliyə – həyatın köləliyinə, keçmişin köləliyinə, təlimlərin köləliyinə, adət-ənənələrin və dəbin köləliyinə, ölülərin köləliyinə – gəldikdə isə, onlar üz cizgilərinin və qiyafələrinin dəyişilməsindən asılı olmayaraq, yenə də köləlik olaraq qalmaqdadırlar. Köləlik azadlıq adlanan zamanda da köləlik kimi qalacaqdır. Yox, qardaşım, Qərbin sakini Şərqin sakinindən heç də yaxşı deyildir, Şərqin sakini isə Qərbin sakinindən heç də Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|