O’zbekcha
|
Inglizcha
|
Ruscha
|
Izoh
|
Adekvatlik
|
Adequacy
|
Аdеkvаtnost
|
teng, o‘xshash, muvofiq kelmoq
|
Analogiya
|
Analogy
|
Аnаlogiya
|
psixik hodisalar va xulq-atvor xususiyatlarining o‘xshashligi
|
Anketa
|
Questionnaire
|
Аnkеtа
|
metodlardan biri bo‘lib, respondent to‘g‘risida aniq ko‘zlangan ma’lumotlarni yig‘ish maqsadida qo‘llaniladi
|
Apatiya
|
Apathy
|
Аpаtiya
|
kishining tevarak atrofdagi olamga nisbatan befarqlik holati
|
Assotsiatsiya
|
Association
|
Аssosiаtsiya
|
psixik hodisalar orasidagi o‘zaro bog‘lanish, u ma’lum qonunlar bo‘yicha tarkib topadi
|
Astenik
|
Asthenic
|
Аstеnik
|
shaxsning faolligini susaytiruvchi kechinmalar
|
Attraksiya
|
Attraction
|
Аttrаktsiya
|
bir kishini boshqa kishi ko‘rib qolganda, idrok etishda yuz beradigan tafakkur turi
|
Audiovizual idrok
|
Audiovisual perception
|
Аudiovizuаlьnoе vospriyatiе
|
shaxsning bir vaqtning o‘zida ham eshitib, ham ko‘rib idrok qilishi
|
Autogen mashq
|
Autogen training
|
Аutogеnnаya trеnirovkа
|
shaxsning o‘z-o‘zini ishontirish va o‘z-o‘zini idora qilishga asoslangan psixoterapevtik usul
|
Affekt
|
Affect
|
Аffеkt
|
kechinmalar sifatida ro‘y beradigan psixologik holat
|
«Axloq», «xulq» va «atvor»
|
Moral, behavior and efficiency
|
Morаlь, povеdеniе
|
«Axloq», «xulq» va «atvor» so‘zlari arabcha so‘z bo‘lib, ular o‘zbek tilida ham o‘z ma’nosida qo‘llaniladi Axloq kishilarning har bir jamiyatga xos xulq me’yorlari majmuidir Axloq ijtimoiy ong shakllaridan biri bo‘lib, hamma sohalarda kishilarning xatti-harakatlarini tartibga solish funksiyalarini bajaradi
|
Bixeviorizm
|
Behaviorism
|
Bixеviorizm
|
psixologiyaning o‘rganish predmeti sifatida odam xulq-atvorini olinishi nazariyasi
|
Bilish, anglash
|
Cognition
|
Poznаniе
|
dunyo haqidagi yangi bilimlar hisoblanadigan sub’yekt va ob’yektning o‘zaro ta’sirini, voqelikning ruhiyatga qayta ta’sir etilishi va aks ettirish jarayonidir
|
Biografik metod
|
Biographical method
|
Biogrаfichеskiy mеtod
|
odamni uning tarjimai holi bilan bog‘liq bo‘lgan hujjatlar orqali o‘rganish usuli
|
Bosqichlar
|
The stages
|
Etаpы
|
muloqotda mavjud bo‘lgan shaxsning o‘zi bilan, boshqalar bilan va avlodlar orasida kechadigan jarayoni
|
Dars
|
Lesson
|
Urok
|
ma’lum maqsad asosida, belgilangan vaqtda alohida, bir xil yoshdagi o‘quvchilar, yoshlar bilan o‘qituvchi rahbarligida olib boriladigan ta’lim jarayoni
|
Darslik
|
Textbook
|
Uchеbnik
|
maxsus ravishda o‘quvchilar uchun yozilgan kitob darslik deb ataladi
|
Depressiya
|
Depression
|
Dеprеssiya
|
tushkunlik kayfiyati
|
Dialog
|
Dialog
|
Diаlog
|
ikki va undan ortiq kishilarning o‘zaro og‘zaki gaplashishi
|
Diqqatning barqarorligi
|
Stability of the attention
|
Ustoychivostь vnimаniya
|
diqqatning ma’lum ob’yektga uzoq vaqt davomida muttasil qaratilishi
|
Diqqatning ko‘lami
|
Range of attention
|
Obъёm vnimаniе
|
bir vaqtning o‘zida diqqatning bir qancha ob’yektga qaratilishi imkoniyati
|
Diqqatning ko‘chishi
|
Changing of the attention
|
Pеrеklyuchеniе vnimаniе
|
diqqatni ixtiyoriy ravishda bir ob’yektdan ikkinchisiga ko‘chirish
|
Diqqatning taqsimlanishi
|
Distribution of the attention
|
Rаsprеdеlеniе vnimаniе
|
diqqatning bir vaqtda bir necha ob’yektga taqsimlanish xususiyati
|
Dominant shaxs
|
Dominant person
|
Dominаntnаya lichnostь
|
boshqalar bilan muomala va munosabat o‘rnatishda o‘z fikrini o‘tkazish xislatining yorqin namoyon bo‘lishi
|
Dunyoqarash
|
Outlook
|
Mirovozzrеniе
|
odamning tevarak-atrofdagi olamga va unda o‘zining tutgan o‘rniga qarashlaridan kelib chiqqan tizim. Uning falsafiy, siyosiy, ilmiy, diniy, aqliy va estetik qarashlari yig‘indisi
|
Egotsentrizm
|
Egocentrism
|
Egotsеntrizm
|
men, markaz ma’nosida individualizm va egoizmning eng tuban turi
|
Ehtiyoj
|
Need
|
Potrеbnostь
|
individning biror narsa-hodisaga muhtojligi va kishining ruhiy quvvati hamda faolligi manbai hisoblanadigan asosiy xususiyati
|
Ekstrovert
|
Extrovert
|
Ekstrovеrt
|
shaxsning har qanday sharoit va holatlarida o‘z ichida kechayotgan fikrlarini bayon etish ehtiyojining yuqoriligi
|
Emotsiya
|
Emotion
|
Emotsiya
|
odam va hayvonlarning sub’yektiv ifodalangan ichki va tashqi qo‘zg‘atuvchilar ta’siriga javob reaksiyasi
|
Empatiya
|
Empathy
|
Empаtiya
|
boshqa odamlarning psixik holatini tushunish qobiliyati
|
Empirik
|
Empiric
|
Empirik
|
tajribaga asoslangan
|
Empirik bosqich
|
Empiric stage
|
Empirichеskiy etаp
|
tadqiqot ob’yekti to‘g‘risida har tomonlama tasavvur hosil qilish, ta’lim amaliyoti, ilmiy bilimlar saviyasi va hodisalar mohiyatiga erishishga bo‘lgan talab o‘rtasidagi ziddiyat, ilmiy muammoni nomlash
|
E’tiqod
|
Conviction
|
Ubеjdеniе
|
shaxs amal qiladigan bilim, tamoyil va hodisalarning qalban va asosli ishonch bilan bog‘langan, uning atrof-muhitga hamda o‘zining xatti-harakatlariga bo‘lgan sub’yektiv munosabati
|
Faoliyat
|
Activity
|
Dеyatеlьnostь
|
insongagina xos, ong bilan boshqariladigan ehtiyojlar tufayli paydo bo‘ladigan va tashqi olam bilan kishining o‘z-o‘zini bilishga, uni qayta qurishga yo‘naltirilgan faolligi
|
Faollik
|
Activist
|
Аktivnostь
|
tirik materiyaning umumiy xususiyati, tevarak muhit bilan o‘zaro ta’sirda bo‘lishida namoyon bo‘ladi
|
Flegmatik
|
Flegmatic
|
Flеgmаtik
|
temperament turlaridan biri bo‘lib, harakatlar sekinligi, barqarorligi, emotsional holatlarning tashqi ko‘rinishlari kuchli emasligida namoyon bo‘ladi
|
Genotip
|
Genotype
|
Gеnotip
|
ota-onadan farzandga o‘tadigan irsiy belgilar majmui
|
Gnostik
|
Gnostic
|
Gnostik
|
butun borliqni bilishga yo‘naltirilgan faoliyat
|
Guruh
|
Group
|
Gruppа
|
odamlarning birgalikdagi faoliyat mazmuni yoki muloqotda bo‘lish xarakteri kabi qator belgilarga asoslangan ijtimoiy jamoa
|
Gerantopsixologiya
|
Heterochronicity
|
Gеtеroxronnostь
|
psixologiya tarmog‘i, qarilik davri psixologiyasini o‘rganadi
|
Harakat
|
Action
|
Dеystviе
|
maqsadga muvofiq yo‘naltirilib, ongli ravishda amalga oshiriladigan harakatlar yig‘indisi. Ongli faoliyatning tarkibiy qismlari va motivlaridan biridir
|
Hasad
|
Envy
|
Zаvistь
|
o‘zgalarning muvaffaqiyatlarini ko‘ra olmaslikdan kelib chiqadigan tuyg‘u
|
Individuallik
|
Individuality
|
Individuаlьnostь
|
individning boshqalardan farqlanadigan ijtimoiy xususiyatlari va psixikasining o‘ziga xosligi, qaytarilmasligi
|
Interaktiv
|
Interactive
|
Intеrаktivnostь
|
O‘zaro birgalikdagi (hamkorlikdagi) faoliyat ko‘rsatish jarayoni
|
Introvert
|
Introvert
|
Introvеrt
|
shaxsning har qanday sharoit va holatlarida o‘z ichida kechayotgan fikrlarini bayon etish ehtiyojining nihoyatda pastligi
|
Ijtimoiy psixologik eksperiment
|
Social psychological experiment
|
Sotsiаlьno-psixologichеskiy ekspеrimеnt
|
asosiy metodlardan biri bo‘lib, o‘zgaruvchan mustaqil jarayonlarga ta’sir etishdagi aniq ma’lumotlariga tayanadi
|
Ijtimoiy tasavvurlar
|
Social imagination
|
Sotsiаlьnoе prеdstаvlеniе
|
shaxsga jamiyat orqali ta’sir etgan narsa va hodisalarning yaqqol obrazi
|
Ijtimoiy psixologiya
|
Social psychology
|
Sotsiаlьnаya psixologiya
|
psixologiya fanining o‘ziga xos maxsus tarmog‘i bo‘lib, unda psixik va jamiyat taraqqiyoti qonunlari o‘rganiladi
|
Ijtimoiylashuv
|
Socialization
|
Sotsiаlizаtsiya
|
inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot - faoliyat jarayonida uni faol tarzda o‘zlashtirish jarayoni
|
Idrokning predmetliligi
|
Subjectivity of perception
|
Prеdmеtnostь vospriyatiе
|
jamiki olamdan olingan ma’lumotlarni ichki olam ob’yektiga kiritish xususiyati
|
Iste’dod
|
Talent
|
Tаlаnt
|
shaxsning ma’lum faoliyatda ifodalanadigan qobiliyatining yuqori darajasi
|
Jamoa
|
Collective
|
Kollеktiv
|
insonparvarlik va javobgarlik mas’uliyatlariga bog‘liqligi bilan xarakterlanadigan munosabatlar hamda hamkorlikdagi ijtimoiy ijobiy faoliyatiga asoslangan, kishilarning tashkil etilgan umumiyligi, jamoasidir
|
Kasb
|
Profession
|
Profеssiya
|
faoliyat shakllari birlashmasi bo‘lib, mazmun, vositalar, tashkilotlar, mehnat natijalari hamda mehnat sub’yektini tayyorlashga
|
Kichik guruh
|
Small group
|
Mаlаya gruppа
|
a’zolari birgalikdagi faoliyat bilan shug‘ullanuvchi va bevosita shaxslararo munosabatda bo‘luvchi kishilar guruhi
|
Kommunikatsiya
|
Communication
|
Kommunikаtsiya
|
shaxslararo munosabatlarda ma’lumot, axborot, g‘oyalar almashinuvi jarayoni
|
Kontent- analiz
|
Content analysis
|
Kontеnt аnаliz
|
tekshirilayotgan matnda so‘z, ibora, abzaslarni ma’no-mohiyatini takrorlanish darajasiga qarab tahlil etish usuli
|
Ko‘nikma
|
Habit
|
Nаvыk
|
odamning ma’lum ishni bajarishga tayyorligida ko‘rinadigan qobiliyati, mahoratning asosini tashkil etadi.
|
Kuzatish
|
Observation
|
Nаblyudеniе
|
sinaluvchini aniq maqsad, faoliyat, vaqt, guruh bilan bog‘liq ravishda tekshirish, o‘rganish, ma’lumotlar to‘plash metodi
|
Longityud tadqiqot
|
Longitute research
|
Longityudnoе isslеdovаniе
|
sinaluvchini uzoq muddat va doimiy ravishda tadqiqot o‘rganish
|
Malaka
|
Competence
|
Umеniе
|
mashq qilish jarayonida ish harakatlar bajarilishining avtomatlashgan usullari
|
Maqsad
|
Goal
|
TSеlь
|
bo‘lg‘usi natijalar haqida har doim aqlan o‘ylab qurilgan, rivojlantirilgan xayoliy tasavvurlar, kelgusidagi rejalar
|
Mehnat
|
Labor
|
Trud
|
inson ehtiyojini qondirish asosida tashqi olamni o‘zgartirishga qaratilgan maqsadli faoliyat
|
Mehnat psixologiyasi
|
Labor psycology
|
Psixologiya trudа
|
kishi mehnat faoliyati psixologik xususiyatlarini, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jihatlarini o‘rganadigan fan
|
Melanxolik
|
Melancholic
|
Mеlаnxolik
|
temperament turlaridan biri bo‘lib, psixik faollikning sust, tez ta’sirlanuvchanlik, hatto arzimagan narsalar uchun ham juda chuqur ta’sirotga berilishi bilan xarakterlanadi
|
Metod
|
Method
|
Mеtod
|
bilishning nazariy va amaliy o‘zlashtirish usullari
|
Monolog
|
Monolog
|
Monolog
|
ma’ruzachi tomonidan nutq so‘zlanishi, ma’ruzachi aktiv, tinglovchi passiv bo‘lgan jarayon
|
Monologik nutq
|
Monologue speech
|
Monologichеskаya rеchь
|
bir odamning o‘z fikrlarini og‘zaki yoki yozma ravishda ifodalash nutqi
|
Motiv
|
Motive
|
Motiv
|
ma’lum ehtiyojlarni qondirish bilan bog‘liq faoliyatga
|
Motivatsiya
|
Motivation
|
Motivаtsiya
|
odamni faol faoliyatga undovchi sabablar majmui
|
Muloqot
|
Communication
|
Obщеniе
|
ikki yoki undan ortiq odamlarning o‘zaro bir-biriga ta’sir etishi
|
Nizolar
|
Conflicts
|
Konfliktы
|
o‘zaro ta’sir ko‘rsatayotgan kishilarning qarama-qarshi turishi,
|
Negativizm
|
Negativism
|
Nеgаtivizm
|
individning har qanday sharoitda ham guruh fikriga qarshi turishi va o‘zicha mustaqil fikr, mavqeni namoyon qilishi
|
Noverbal
|
Nonverbal
|
Novеrbаl
|
nutqsiz ifodalangan harakat, mimika, holatlarning boshqa shaxsga yo‘naltirilishi
|
Norasmiy
|
Informal
|
Nеformаlьnыy
|
odamlarning birgalikdagi muloqot va faoliyatlarida ular orasidagi munosabatlarning o‘zaro ishonch, bir xil qarash va maqsadlarning ko‘zda tutilishi
|
Oila
|
Family
|
Sеmьya
|
turmush qurish, qarindosh-urug‘chilik asosidagi kichik guruh
|
Operativ xotira
|
Working memory
|
Opеrаtivnаya pаmyatь
|
xotira turlaridan biri bo‘lib, faoliyat bajarish jarayonida uzoq xotiradan vaqtincha foydalaniladi
|
Pedagogik jarayon
|
Educational process
|
Pеdаgogichеskiy protsеss
|
ta’lim masalalari, uning taraqqiyotini hal qilishga qaratilgan, maxsus tashkil etilgan pedagog va tarbiyalanuvchilarning maqsadli o‘zaro munosabatlari
|
Pedagogik malaka
|
Educational competence
|
Pеdаgogichеskiе umеniе
|
muayyan toifadagi vazifalarni hal qilish imkoniyatiga ega bo‘lgan mutaxassisning kasbiy pedagogik tayyorgarligi darajasi va turi
|
Pedagogik mahorat
|
Pedagogical skill
|
Pеdаgogichеskoе mаstеrstvo
|
- pedagogik jarayonni bilish, uni tashkil eta olish, harakatga keltira olish (A S Makarenko), pedagogik jarayonning yuqori samaradorligini belgilovchi shaxsning ish sifati va xususiyatlari sintezi
|
Pedagogik muloqot
|
Pedagogical communication
|
Pеdаgogichеskoе obщеniе
|
ta’lim oluvchilarning maqsadlari hamda ularning birgalikdagi faoliyatlari mazmunidan kelib chiqadigan o‘zaro aloqalarni o‘rnatish va rivojlantirishni, bir-birini anglash va qo‘llab-quvvatlashni tashkil etishning ko‘p qirrali jarayoni
|
Pedagogik takt
|
Pedagogical tacts
|
Pеdаgogichеskiy tаkt
|
shaxslar faoliyatining turli doiralarida ular bilan muloqotda bo‘lishning pedagogik tamoyili, o‘lchovi, talabalar bilan ularning shaxsiy xususiyatlarini hisobga olgan holda to‘g‘ri muloqotda bo‘la olish malakasi
|
Pedagogik texnika
|
Pedagogical technique
|
Pеdаgogichеskаya tеxnikа
|
1) har bir ta’lim oluvchiga va jamoaga pedagogik ta’sir o‘tkazishning samarali qo‘llash uchun zarur bo‘lgan malaka va ko‘nikmalar majmuasi; 2) har bir ta’lim oluvchi va jamoaning faolligini pedagogik jihatdan ta’minlash uchun zarur bo‘lgan malaka va ko‘nikmalar
|
Perseptiv tomon
|
Perceptual side
|
Pеrtsеptivnаya storonа
|
shaxslararo munosabatlarda tushunish, his etish, idrok etishga qaratilgan jarayon
|
Pilotaj tadqiqot
|
Pilot research
|
Pilotаjnoе isslеdovаniе
|
tadqiqotning muammoli izlovchi turi, asosiy tadqiqotgacha o‘tkaziladigan va soddalashtirilgan shakli
|
Polilog
|
Polilog
|
Polilog
|
guruh ichidagi munozara bo‘lib, barcha ishtirokchilar faollashuvi kuzatiladi
|
Professiogramma
|
Professiogram
|
Profеssiogrаmmа
|
kasbning turli ob’yektiv xarakteristikalarining tasnifi
|
Professiografiya
|
Professiography
|
Profеssiogrаfiya
|
mehnat sub’yektining faoliyat tarkiblari (uning mazmuni, vositalari, sharoitlari, tashkilot) bilan o‘zaro munosabati va bog‘liqligini o‘rganish va aniqlashga qaratilgan kompleks metod
|
Psixika
|
Psyche
|
Psixikа
|
yuksak darajada tashkil topgan materiya, miyaning funksiyasi bo‘lib, uning mohiyati tuyg‘ular, idrok, tasavvur, fikrlar, iroda va boshqalar ko‘rinishida aks ettirishdan iborat
|
Psixodiagnostika
|
Psychodiagnostics
|
Psixodiаgnostikа
|
shaxsning individual-psixologik xususiyatlarini aniqlovchi va o‘lchashni ishlab chiquvchi psixologiya usuli psixik hodisalarni va ularning qonuniyatlarini ilmiy tomondan o‘rganishning asosiy yo‘l-yo‘riq va usullari
|
Psixokorreksiya
|
Psycocorrection
|
Psixokorrеktsiya
|
shaxsning psixik rivojlanishidagi kamchiliklarni tuzatish usullarini qo‘llash jarayoni
|
Psixologik xizmat
|
Psychological services
|
Psixologichеskаya slujbа
|
psixologiyani amaliyotda qo‘llash tizimi U turli sohalarda diagnostika, konsultatsiya, ekspertiza vazifalarini bajaradi. Psixologik maslahat - shaxsning turli darajadagi o‘z muammolarini yakka tartibda psixolog bilan tahlil etishiga qaratilgan psixologik xizmat turi
|
Psixologiya
|
Psychology
|
Psixologiya
|
odamning ob’yektiv borliqni sezgi, idrok, tafakkur, tuyg‘u-hissiyot va boshqa psixik holatlar orqali aks ettirish jarayonini o‘rganadigan fan
|
Psixologiya
|
Psycology
|
Psixologiya
|
I) shaxsning ob’yektiv borliqni faol aks ettirish jarayonini o‘rganuvchi fan; 2) ma’lum bir faoliyat turining o‘zaro shartlangan psixik jarayonlar to‘plami; 3) psixika, xarakter xususiyati, ko‘ngil xazinasi
|
Psixologiya metodlari
|
Psychology methods
|
Mеtodы psixologii
|
psixik hodisalarni va ularning qonuniyatlarini ilmiy tomondan o‘rganishning asosiy yo‘l-yo‘riq va usullari
|
Psixik jarayonlar
|
Mental processes
|
Psixichеskiе protsеssы
|
u yoki bu psixik mahsulot va natijalarni (psixik obrazlar, holatlar, tushunchalar, hissiyot va shakllantiruvchi va rivojlantiruvchi jarayon) hosil qiluvchi
|
Psixik holatlar
|
Mental cases
|
Psixichеskoе sostoyaniе
|
psixik hayot shakllari, diqqat, hissiyot, iroda jarayonlariga aytiladi (xushchaqchaqlik, ruhlanish, siqilish, ziyraklik, qat’iylik, tirishqoqlik) shaxslarda ma’lum darajada barqaror bo‘lib, ularning muayyan xususiyatiga ham aylanib qoladi
|
Qiziqish
|
Interest
|
Intеrеs
|
shaxsning o‘zi uchun qimmatli va yoqimli narsa yoki hodisalarga munosabati
|
Qobiliyat
|
Capability
|
Sposobnosti
|
shaxsning ma’lum faoliyatidagi muvaffaqiyatlarini va osonlik bilan biror faoliyatni egallay olishini ta’minlaydigan individual psixologik xususiyati
|
Relaksatsiya
|
Relaxation
|
Rеlаksаtsiya
|
kuchli hayajon va jismoniy zo‘riqishdan so‘ng yengil yurish, tinchlanishning umumiy holati
|
Retrospektiv
|
Retrospective
|
Rеtrospеktiv
|
o‘tmishga murojaat etish
|
Referent guruh
|
Reference group
|
Rеfеrеntnаya gruppа
|
shaxsning har tomonlama ishongan, o‘ziga yaqin tutgan guruhi
|
Rigid shaxs
|
Rigid personality
|
Rigidnаya lichnostь
|
shaxsning bir faoliyat turidan boshqasiga o‘tish va moslashish imkoniyatining past darajada kuzatilishi
|
Sangvinik
|
Sanguine person
|
Sаngvinik
|
temperament turlaridan bo‘lib, chaqqon, harakatchan, taassurotlari tez o‘zgaradigan, boshqalarga nisbatan dilkashlik, mehribonlik xislatlari bilan xarakterlanadi
|
Sanoat psixologiyasi
|
Industrial psychology
|
Industriаlьnаya psixologiya
|
sanoat va ishlab chiqarishda turli yuzaga keladigan muammo va holatlarni psixologik va ijtimoiy omillarini tahlil qilib olishga qaratilgan xizmatlari turi
|
Shaxslararo munosabat
|
Interpersonal communication
|
Mеjlichnostnoе obщеniе
|
muloqot jarayonidagi o‘zaro ta’sir etish natijasida ro‘y beradigan ijtimoiy-psixologik hodisalar
|
Simpatiya
|
Sympathy
|
Simpаtiya
|
bir kishida boshqasiga nisbatan kuzatiladigan moyillik va yoqimlilik hislarining ichki namoyon bo‘lishi
|
Shaxs
|
Person
|
Lichnostь
|
ijtimoiy munosabatlarga kiruvchi va ongli faoliyat bilan shug‘ullanuvchi betakror odam
|
Shaxs ijtimoiylashuvi
|
Socialization of person
|
Sotsiаlizаtsii lichnosti
|
inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot - faoliyat jarayonida uni faol tarzda o‘zlashtirish jarayonidir
|
Suhbat
|
Conversation
|
Bеsеdа
|
kuzatuv juda yetarli darajada aniq, bo‘lmagan zarur axborotni olish uchun qo‘llanadigan tadqiqot metodi
|
So‘rov
|
Questioning
|
Opros
|
asosiy metodlardan biri bo‘lib, nutq muloqoti yordamida bevosita yoki bavosita ma’lumot olinadi Ta’lim maskanlari psixodiagnostikasi shaxsni ta’lim tizimda qobiliyati, iqtidori, iste’dodini aniqlab olish maqsadida olib boriladigan psixologik xizmat turi
|
Tadqiqot ob’yekti
|
Object of research
|
Obъеkt isslеdovаniya
|
ziddiyat va muammoli vaziyat tug‘diruvchi, bilishga qaratilgan ilmiy tahlilga muhtoj ob’yekt
|
Tadqiqot predmeti
|
Subject of research
|
Prеdmеt isslеdovаniya
|
- bevosita o‘rganilishi lozim bo‘lgan va amaliy yoki nazariy jihatdan muhim ahamiyat kasb etadigan ob’yektning mohiyati, ma’lum bir tomoni, xususiyati
|
Tafakkur
|
Thoght
|
Mыshlеniе
|
inson aqliy faoliyatining oliy shakli, insonlarni o‘rab olgan dunyodagi o‘zaro bog‘langan narsa va hodisalarni bilish jarayoni, muhim hayotiy jarayonlarni his qilish va muammolarni hal qilish, ma’lum bo‘lmagan voqea hodisalarni qidirish, kelajakni ko‘ra olish Tafakkur, tushuncha, hukm, xulosa shakllarida namoyon bo‘ladi
|
Taqqoslash
|
Comparison
|
Srаvnеniе
|
narsa va hodisalar o‘rtasidagi o‘xshashlik va tafovutlarni aniqlashga asoslangan fikrlash operatsiyasi
|
Tahlil
|
Analyse
|
Аnаliz
|
tafakkur qilish usuli, bunda murakkab ob’yektlar qismlarga bo‘linib o‘rganiladi
|
Ta’lim
|
Education
|
Obuchеniе
|
I) shaxsning jismoniy va ma’naviy shakllanishining yagona jarayon, ijtimoiy etalonlarning ijtimoiy ong sifatida u yoki bu darajada qayd qilingan, tarixan shartlangan ideal timsollarga ongli yo‘naltirilgan ijtimoiylashish jarayoni; 2) muayyan bilimlarni egallash g‘oyaviy-axloqiy kadr, malaka, ko‘nikma, axloq me’yorlariga qaratilgan jamiyat a’zolarining ta’lim va tarbiyasi vazifasini bajaradigan nisbiy mustaqil tizim
|
Tarbiya
|
Upbringing
|
Vospitаniе
|
1) shaxsning ma’naviy va jismoniy holatiga muntazam va maqsadga muvofiq, ta’sir etish; 2) pedagogik jarayonda ta’lim maqsadlarini amalga oshirish uchun pedagog va tarbiyalanuvchilarning maxsus tashkil etilgan faoliyati
|
Temperament
|
Temperament
|
Tеmpеrаmеnt
|
shaxsning individual-psixologik xususiyatlari majmui bo‘lib, u kishida faoliyat va xulq-atvorning dinamik va emotsional tomonlari bilan xarakterlanadi
|
Temperament
|
Temperament
|
Tеmpеrаmеnt
|
1) shaxsning psixik faoliyati dinamikasining turli jihatlarini bildiradigan turg‘un individual xususiyatlarining qonuniy munosabatlari; 2) shaxsning dinamik xususiyatlari: intensivlik, tezlik, temp, psixik jarayonlar va holatlar ritmi
|
Test
|
Testing
|
Tеst
|
sinaluvchini tekshirish jarayonida maxsus qo‘llaniladigan metodlardan biri bo‘lib, bu metod orqali aniq bir psixologik xususiyat aniqlanadi
|
Trening
|
Training
|
Trеning
|
mashq qilmoq, guruhlarda muloqotning samarali tashkil etish usuli bo‘lib, shaxsning muloqotga o‘rgatish va obro‘li bo‘lishini rivojlantirish maqsadida o‘tkaziladi
|
Tushunish
|
Comprehension
|
Ponimаniе
|
biror narsaning ma’nosi va ahamiyatini anglash qobiliyati, asosiy erishilgan natijasi
|
Tushuncha
|
Concept
|
Ponyatiе
|
narsa va hodisalarning muhim belgi va xususiyatlarini bitta so‘z yoki so‘zlar guruhi bilan ifodalashdan iborat tafakkurning mantiqiy shakli
|
Umumlashtirish
|
Generalizition
|
Obobщеniе
|
voqelikdagi narsa va hodisalarning umumiy va muhim belgilariga qarab fikran birlashtirishdan iborat tafakkur jarayoni
|
Ustanovka
|
Attitude
|
Ustаnovkа
|
yo‘nalish, kishining tevarak-atrofdagi odamlarga va ob’yektlarga nisbatan qanday munosabatda bo‘lish, ularni idrok qilish, ularga baho berish va ularga nisbatan harakatining tayyorlik holati
|
Vegetativ nerv tizimi
|
Autonomic nervous system
|
Vеgеtаtivnаya nеrvnаya sistеmа
|
nerv tizimining organizm ichki a’zolari faoliyatini va modda almashinuvini boshqarib turadigan bir qismi
|
Verbal
|
Verbal
|
Vеrbаl
|
og‘zaki ifodalangan nutq
|
Xolerik
|
Choleric
|
Xolеrik
|
temperament turi bo‘lib, hissiyot jo‘shqinligi, kayfiyatning tezda o‘zgarishi, hissiyotning muvozanatsizligi va umuman harakatchanligi bilan ajralib turishi xosdir
|
Xulosa chiqarish
|
Conclusion
|
Umozаklyuchеniе
|
tafakkurning mantiqiy shakllaridan bo‘lib, bir qancha hukmlar asosida ma’lum xulosa chiqariladi X.ch. induktiv, deduktiv va analogik turlarga ajratiladi
|
Yo‘nalganlik
|
Orientation
|
Nаprаvlеnnostь
|
shaxsning xatti-harakati va faoliyatini aniq sharoitlardan qat’iy nazar ma’lum yo‘lga yo‘naltiruvchi barqaror motivlar yig‘indisi
|
O‘qitish
|
Teaching
|
Obuchеniе
|
ta’lim oluvchining bilish faoliyatini boshqarishga qaratilgan o‘qituvchining faoliyati
|
O‘qish
|
Learning
|
Uchеniе
|
o‘quvchining o‘z qobiliyati, bilimi, malaka va ko‘nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan harakat
|
O‘qish
|
Learning
|
Uchеniе
|
shaxsning bilim va faoliyat usullarini egallashga hamda uni mustahkam esda saqlab qolish jarayoni
|
O‘yin
|
Game
|
Igrа
|
faoliyat turlaridan biri bo‘lib, bolalarning kattalar faoliyatini, ish harakatlarini aks ettirishda ifodalanadigan va atrofni bilishga qaratilgan faoliyatdir
|
O‘z-o‘ziga baho berish
|
Self-assesment
|
Sаmootsеnivаniе
|
shaxsning o‘z-o‘ziga baho berishi
|
O‘z-o‘zini baholash
|
Self evaluation (assesment)
|
Sаmootsеnkа
|
shaxsning o‘z psixologik sifatlari, xulqi, yutuqlari va muvaffaqiyatsizliklari, qadr-qimmati, kamchiliklarini baholay olishi
|
O‘z-o‘zini tarbiyalash
|
Self-upbringing
|
Sаmovospitаniе
|
I) shaxsga xos bo‘lgan madaniyatning shakllanishi va rivojlanishiga qaratilgan izchil va ongli faoliyati; 2) shaxsning o‘z jismoniy, ruhiy va axloqiy sifatlarini tinmay amalga oshirish
|
|
|
|
|
