Bu teoriyi savunanlar “çaresizliğin” ve “güçlülüğün de öğrenilmiş olduğunu ileri sürmektedirler.
Öğrenilmiş çaresizlik Martin Seligman tarafından geliştirilmiş bir kavramdır. Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin herhangi bir durumda çok sayıda başarısızlığa uğrayarak, o konuda bir daha asla başarıya ulaşamayacağına inandığı zihin durumudur. Seligman’a göre “bir kişi yaptığı hiçbir şeyin bir fark yaratmayacağına inanırsa, çaresizliği öğrenecektir.” Öğrenilmiş çaresizlik Martin Seligman tarafından geliştirilmiş bir kavramdır. Öğrenilmiş çaresizlik, kişinin herhangi bir durumda çok sayıda başarısızlığa uğrayarak, o konuda bir daha asla başarıya ulaşamayacağına inandığı zihin durumudur. Seligman’a göre “bir kişi yaptığı hiçbir şeyin bir fark yaratmayacağına inanırsa, çaresizliği öğrenecektir.”
Öğrenilmiş güçlülük; “kişilerin içsel tepkileri düzenlemede kullandıkları davranışsal ve bilişsel beceriler toplamıdır.” Öğrenilmiş güçlülük teorisine göre güçlülük düzeyi yüksek olan bireyler stresin performansları üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirebilir ve stresli durumlarda daha başarılı olabilirler. Bireylerin öğrenme geçmişleri farklılıklar gösterdiği için, öğrenilmiş güçlülük düzeyleri de farklılıklar gösterebilir. Öğrenilmiş güçlülük; “kişilerin içsel tepkileri düzenlemede kullandıkları davranışsal ve bilişsel beceriler toplamıdır.” Öğrenilmiş güçlülük teorisine göre güçlülük düzeyi yüksek olan bireyler stresin performansları üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirebilir ve stresli durumlarda daha başarılı olabilirler. Bireylerin öğrenme geçmişleri farklılıklar gösterdiği için, öğrenilmiş güçlülük düzeyleri de farklılıklar gösterebilir.
Biliş sözcüğü; “düşünme, anlama, akıl yürütme ve problem çözme” gibi zihinsel faaliyetleri ifade etmektedir. Bilişsel öğrenme teorileri genelde öğrenme sürecinin bir “etki-tepki” zincirinden oluşmadığını; öğrenmenin zihinsel bir süreç olduğunu ileri sürmektedirler. Bu teoriye göre organizma “etki-tepki” yerine “beklentileri” algılar. Bu durumda pekiştirici olarak bir ödül ya da ceza gündemde değildir. İçinde bulunulan durum ile davranış arasındaki anlamlı bağ benimsenmiş ve organizma amaca yönelik davranışa başlamıştır. Biliş sözcüğü; “düşünme, anlama, akıl yürütme ve problem çözme” gibi zihinsel faaliyetleri ifade etmektedir. Bilişsel öğrenme teorileri genelde öğrenme sürecinin bir “etki-tepki” zincirinden oluşmadığını; öğrenmenin zihinsel bir süreç olduğunu ileri sürmektedirler. Bu teoriye göre organizma “etki-tepki” yerine “beklentileri” algılar. Bu durumda pekiştirici olarak bir ödül ya da ceza gündemde değildir. İçinde bulunulan durum ile davranış arasındaki anlamlı bağ benimsenmiş ve organizma amaca yönelik davranışa başlamıştır.
Bilişsel öğrenmede “taklit ederek yeni davranış biçimlerinin” öğrenilmesi önem kazanmaktadır. Diğer bir ifade ile öğrenme sürecinde “etkileşimin” önemli olduğu söylenebilir. Örneğin işe yeni başlayan bir personel yöneticinin büroya girişinde çalışanların ona saygı gösterip gülümsediklerini ve yöneticinin de bunun üzerine memurların yanında oturup onlarla sohbet ettiğini görür. Bu durumu birkaç kez gözlemleyen kişi bir müddet sonra aynı davranışı gösterir. İşte bu tür öğrenme “bilişsel öğrenmedir”. Bilişsel öğrenmede “taklit ederek yeni davranış biçimlerinin” öğrenilmesi önem kazanmaktadır. Diğer bir ifade ile öğrenme sürecinde “etkileşimin” önemli olduğu söylenebilir. Örneğin işe yeni başlayan bir personel yöneticinin büroya girişinde çalışanların ona saygı gösterip gülümsediklerini ve yöneticinin de bunun üzerine memurların yanında oturup onlarla sohbet ettiğini görür. Bu durumu birkaç kez gözlemleyen kişi bir müddet sonra aynı davranışı gösterir. İşte bu tür öğrenme “bilişsel öğrenmedir”.
Örgütsel öğrenme, örgütsel bilgideki (kurallar, roller, gelenekler, stratejiler, teknolojiler, kültür) değişimi; söz konusu bilgiye eklemelerde bulunmayı ya da eksiltmeyi ifade etmektedir. Örgütsel öğrenme ile bir arada kullanılan öğrenen örgüt ise; etkin öğrenme kapasitesine sahip ve bu yüzden de başarılı olan bir “varlık”; ideal bir örgüt tipidir. Örgütsel öğrenme, örgütsel bilgideki (kurallar, roller, gelenekler, stratejiler, teknolojiler, kültür) değişimi; söz konusu bilgiye eklemelerde bulunmayı ya da eksiltmeyi ifade etmektedir. Örgütsel öğrenme ile bir arada kullanılan öğrenen örgüt ise; etkin öğrenme kapasitesine sahip ve bu yüzden de başarılı olan bir “varlık”; ideal bir örgüt tipidir.
Öğrenen örgüt, “kendi geleceğini yaratma kapasitesini sürekli olarak genişleten örgüt” olarak da tanımlanır. Öğrenen örgütün sistem düşüncesi, bireysel ustalık ve yeterlilik, zihinsel modeller, ortak vizyon ve ekip halinde öğrenme ilkelerine sahiptir. Öğrenen örgütler günümüz rekabet ortamında örgütün performansını arttırarak yeni bilgiyi yaratıp tüm örgüte yayması sayesinde diğer rakiplerinden ayrılır. Öğrenen örgüt, “kendi geleceğini yaratma kapasitesini sürekli olarak genişleten örgüt” olarak da tanımlanır. Öğrenen örgütün sistem düşüncesi, bireysel ustalık ve yeterlilik, zihinsel modeller, ortak vizyon ve ekip halinde öğrenme ilkelerine sahiptir. Öğrenen örgütler günümüz rekabet ortamında örgütün performansını arttırarak yeni bilgiyi yaratıp tüm örgüte yayması sayesinde diğer rakiplerinden ayrılır.
1.Örgütün Kendisi: Örgütsel öğrenmenin bu türü kendi deneyimlerinden öğrenmesini ifade etmektedir. Örgütün kendi deneyimlerinden öğrenmesini en bilinen biçimi, “yaparak öğrenmedir” Yaparak öğrenme, bireyin kendi deneyimlerinden bilgi edinmeleriyle, belirli bir teknolojinin yoğun kullanımıyla ve artan koordinasyonla ortaya çıkabilir. |
