xüsusilə şəxsən Stalinin açıq xəyanəti nəticəsində 21 Azər hərəkatı qan içində
boğuldu. Tеhran hökuməti Azərbaycan Milli hökuməti ilə bağladığı sazişi
xaincəsinə pozaraq, 1946-cı ilin noyabr ayında ABŞ-dan aldığı böyük hərbi
tеxnika və 150 minlik qoşunla Azərbaycan üzərinə hücuma kеçmiş, Günеy
Azərbaycanı qan dənizində boğmuş, minlərlə Azərbaycan oğlu və qızlarını dar
ağacından asdırmış, zindanlara salmış, sürgünə göndərmiş, tərki-vətən еtmiş
və bununla da bir illik Günеy Azərbaycan Milli hökumətinə son qoymuşdu.
Üstündən 67 il kеçsə də 21 Azər hərəkatı və onun Azərbaycan xalqına
bəxş еtdiyi Azərbaycan Milli hökuməti Günеyli-Quzеyli Azərbaycan
Türklərinin qəlbində daim yaşayacaq.
“21 Azər” günü münasibətilə Azərbaycan Türklərini təbrik еdir, Günеy
Azərbaycan Milli Azadlıq hərəkatına haqlı mücadilələrində başarılar diləyirik.
Tanrı Türkü özünə qaytarsın! Amin!
Güney Azərbaycanın dünəni, bugünü, sabahı.
Hər hansı bir xalqın və onun yaşadığı ölkənin geosiyasi vəziyyətini
onun yerləşdiyi coğrafiya, yaşadığı tarixi hadisələr, mənsub olduğu
mədəniyyət və iqtisadi amillər müəyyən edir. Azərbaycanın Şərq-Qərb kecid
nöqtəsində olması bütün tarix boyu onun geopolitikasına əhəmiyyətli dərəcədə
təsir göstərmişdir. Keçid nöqtəsində yerləşməsi onu tarixən Şərqdən Qərbə,
Qərbdən Şərqə olan hücumlara məruz qoymuş və onun tarixinə ciddi təsir
göstərmişdir. Ölkədə mərkəzləşmiş güclü dövlətlər olan dönəmlərdə
Azərbaycan bu hücumları dəf edərək işğal altına düşməmiş, əksinə, güclü
dövlətlər olmadığı zaman işğal altına düşmüş və sonda müstəqillikdən
məhrum olmuş, bəzən torpaqlar itirmiş və hətta ikiyə bölünmüşdür. Bu
anlamda,yəni dövlətin güclü va zəif olması baxımından ümummilli lider
Elçibəyin siyasi gündəmə gətirdiyi Bütöv Azərbaycan ideyasını tarixi
ədalətsizliyin ortadan qaldırılması cəhdi kimi qiymətləndirməklə yanaşı, daha
çox bölgədə güclü bir dövlət qurmaqla xarici müdaxilələrdən qorunma kimi
strateji hədəf güdən fikir olaraq qəbul edə bilərik. Məhz məsələyə bu
baxımdan yanaşan Elçibəy «Qarabağın azad edilməsinin yolu Təbrizdən
keçir» şuarını səsləndirmiş, məsələnin mahiyyətini səthi anlayanların
tənqidinə məruz qalmışdır.
Tarixdən bəllidir ki, çar Rusiyası ilə müharibədə məğlub olan
Azərbaycan Qacarlar dövləti Azərbaycanın Qüzeyini Rusyaya güzəştə
getməyə məcbur olmuşdu. Nəticədə çar Rusyası Azərbaycanı parcalamış,
Quzey Azərbaycanı və Quzey Azərbaycan xalqını öz əsarəti altına almışdı.
Güney Azərbaycan türkləri öz dövləti olan Qacarların hakimiyyəti altında
Persiya və farslarla birlikdə qalmışdır. Qacarların hakimiyyəti də devrildikdən
sonra xarici türk düşmənlərinin hərtərəfli yardımı ilə ata-anası, nəsli-nəcabəti
bəlli olmayan, pəhləvilərə heç bir dəxli olmayan, ilk öncə Mazandaranlı Rza,
daha sonra isə Rza şah pəhləvi adı ilə şahlıq taxtına ruslar tərəfindən oturdulan
və ingilislər tərəfindən dəstəklənən fars şovinisti Rza ilə nəhayət Iran
adlandırılan məmləkətdə min illik türk hakimiyyətinə son qoyuldu. Güney
Azərbaycan türklərinin ən böyük faciəsi də bu dönəmdən başlandı. Onlar da
Quzey Azərbaycan kimi müstəmləkəyə çevrildi. Qacar dövlətinin bütün
əraziləri, o cümlədən də Güney Azərbaycan tarixdə heç bir zaman adı
keçməyən qondarma bir Iran imperiyasının tərkibində qaldı. 1925-ci ilə,
Mazandaranlı Rzaya qədər Azərbaycan tarixin heç bir dönəmində Iran
adlanmayıb. 1925-ci ilə qədər tarixdə nə Iran adlı dövlət və nə də Iran adlı
xalq olub. Bu gün Iran deyilən məmləkət XX əsr qondarma «Pəhləvilər»in
qondarma imperiyasının qondarma adıdır ki, indi də bu qondarma ad Iran
Islam Cumhuriyyətinin adında saxlanılıb.
Rza şah ilk olaraq Güney Azərbaycanla Türkiyə Cumhuriyyəti arasında
mədəni və ticarət əlaqələrini yasaqlamış və bununla da Azərbaycan türklərini
farslaşdırmaq məqsədi ilə onları fars bölgələrinə doğru köç etməyə məcbur
etmişdi.
Raza şah Güney Azərbaycanı Türk dünyasından ayırmaq üçün 1934-cü
ildə fars dilini Iran Imperiyasının rəsmi dövlət dili elan etmiş, türkcə kitab,
qəzet və dərgi yayımlanmasını yasaqlamışdı. Türkcə yer adlarını dəyişdirtdirib
farslaşdırmış, Türikyədə oxumaq üçün tələbə göndərilməsinə son qoymuş,
təhsil alıb gələnlərin maaşlarını kəsdirmişdi.
Irqçilik nəzəriyyəsi ilk öncə Çində icad edilsə və daha sonra Qərbi
Avropada baş qaldırsa da, onu çinlilər və faşistlərdən də daha çox fars
şovinistləri həyata keçirmişlər. Bu özlərini «ari» adlandıran fars şovinstləri
bütün tarixi saxtalaşdıraraq Iran adlı bir coğrafi məkan, bir dövlət, bir Iran
mədəniyyəti deyilən mədəniyyət uydurdular, ilk öncə Türk əsilli fars dilli
mütəfəkkirlərin yaratdığı ədəbi-fəlsəfi əsərləri, imperiyaya daxil olan bütün
xalqların, xüsusilə, Azərbaycan türklərinin min illər boyu ərsəyə gətirdiyi
bütün maddi-mədəni sərvəti farsların adına çıxdılar. Bu işdə rus və Avropa
tədqiqatçılarının da əməyi az olmamışdır. Və beləliklə də Iran kimliyi fars
kimliyi kimi təqdim edilməyə başlandı, yəni Iran tarixi, Iran mədəniyyəti fars
tarixi, fars mədəniyyəti kimi anladıldı. Fars dili şer, ədəbiyyat dili
səviyyəsindən rəsmi dövlət dili səviyyəsinə qaldırıldı. Istər Rza şah, istərsə də
oğlu Məhəmməd Rza Pəhləvi xarici ağalarının yardımı ilə Türkiyə Türkləri ilə
Azərbaycan və Türküstan Türkləri arasında bir baraj yaratmış, ermənilər və
yunanlarla siyasətlərini uyğunlaşdıraraq Türkiyəni zəiflətmək və Türk
dünyasını bir–birindən təcrid etməyə çalışmış və zaman-zaman buna nail də
olmuşlar. Türk dünyasına və qarşılıqlı olaraq Türk millətinə qarşı bu gün də
izlənilən siyasətin əsasında adı çəkilən dövlət və xalqların hər birinin öz
strateji məqsədləri vardır. Belə ki, farsların və rusların əsas məqsədi Türk
birliyini pozmaqla öz imperiyalarını qoruyub saxlamaqdırsa, ermənilərin əsas
məqsədi bu və digər qüvvələrə arxalanaraq əbədi düşmən hesab etdiyi
Türklərdən intiqam almaq, hər an, hər fürsət düşdükdə onları fiziki məhv
etmək, Türkiyədə nifaq toxumu səpərək kürdləri də bu işə sövq etdirmək,
Türkiyəni zəiflətməklə Azərbaycanda istədiyinə nail olmaq və bununla
ərazilərini genişləndirməkdir. Tehranda nəşr olunan bir erməni qəzetində
oxuyuruq: «Daşnaqların yeganə məqsədi əbədi düşmənimiz olan Türkü məhv
etmək və onunla qəti hesablaşmaq üçün hər gün, hər fürsətdə onu
bıçaqlamaqdır. Türkün birliyini pozmaq, Türkiyəyə nifaq toxumu səpmək,
Türkiyəni zəiflətmək. Vəzifəmiz məhz bunlardır. Bu məqsədlə kürdlərə dayaq
durmaq, erməni davasına xidmət etmək deməkdir. Əksinə, Kürdçülük
hərəkatından uzaq durmaq erməni davasına xidmət etməmək deməkdir».
Ingiltərənin əsas məqsədi isə ilk vaxtlar dünya imperatorluğu yaratmaq
idisə, indi dünyanın neft ilə zəngin ölkələrində iqtisadi hegemonluğa sahib
olmaqdır.
Səksən illik şovinist fars rejimi Güney Azərbaycan Türklərinə dünya
tarixində analoqu olmayan zərbələr vurub. Təbii ki, bütün bu zərbələrin
cavabsız qalmasına əsas səbəb Böyük Güclərin Strateji neft siyasətləri