Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 1537 saylı

VIII. Filtrləmə prosesi
Bir sıra bircins olmayan qarışıqlar vardır ki, onları çökmə ilə ayırmağa çox zaman tələb olunur, yaxud da mümkün olmur. Bu halda filtrləmə prosesindən istifadə olunur [34-36]. Filtrləyici arakəsmənin köməyi ilə bircins olmayan sistemlərin ayrılmasına filtrləmə deyilir. Filtrləmə prosesi maye sütununun hidrostatik təzyiqi, arakəsmə üzərində yüksək təzyiq və ya arakəsmədən sonra yaradılan vakuumun təsiri altında aparılır. Arakəsmə kimi deşikləri olan metal lövhədən, torlardan, həmçinin parça, azbest, şüşə, pambıq, kağız, süni və sintetik liflərdən istifadə olunur. Filtrləmə prosesi aparılan aparatlar filtr adlanır. Onlar prosesin aparılma xarakterinə görə dövri və fasiləsiz; təzyiqə görə vakuum (0,085Ρa) və təzyiq altında (1,3÷1,5 MPa) və ya maye sütununun hidrostatik təzyiqi altında (0,05 MPa-a qədər); konstruksiyasına görə barabanlı, diskli, lentli və s. olurlar. Onlardan bəzilərinin prinsipial sxeminə baxaq.

2

1
↑
4 →3
→1 h 7← →5
→2 qarışıq
→3
6
Yuyucu su →4
Şəkil 8.1. Hirostatik təzyiq altında Şəkil. 8.2. Barabanlı vakum
Filtr işləyn filtr 1.Süzücü parça 2,5,7.Diyircəklər
1.Maye sütunu, 2.Çöküntü təbəqəsi,
3.Bıçaq 4. Yuyucu suyu vermək üçün lülə.
3.Süzücü arakəsmə, 4.Filtirat qabı.
6.yuyucu suyun çıxarılması üçün növ. 8.Təkmə (çanaq)
Müxtəlif rejimlərdə alınan filtratın həcmi aşağıdakı kimi müəyyən olunur.
Sabit sürət rejimində

(8.1)
(8.2)
Sabit təzyiqlər fərqində
(8.3)
Burada F – filtrləmə səthinin sahəsi;
- təzyiqlər fərqi;
- zaman;
- çöküntü ilə birlikdə filtrləyici arakəsmənin müqavimətidir.


IX. Mərkəzdənqaçma qüvvəsi sahəsində
ayrılma, sentrifuqlama
Bircins olmayan sistemdə hissəciyə təsir edən mərkəzdənqaçma qüvvəsi aşağıdakı kimi ifadə olunur [37-39].
(9.1)
burada m – hissəciyin kütləsi;
r – fırlanma radiusu;
W = r – dairəvi sürət;
n – dövrlər sayıdır
Mərkəzdənqaçma qüvvəsinin təsiri sahəsində bircins olmayan sistemlərin ayrılması prosesi senarifuqlama, proses həyata keçirilən aparatlar isə sentrifuqlar adlanır.
K onstruksiyasına görə sentrifuqlar şaquli və üfüqi ola bilərlər. (Şək. 8.1).

a b

Şək. 9.1. Sentrifuqlar. a-şaquli; b-üfqi sentrifuq.
Bircins olmayan sistemdə hissəciyə təsir göstərən mərkəzdənqaçma qüvvəsinin ağırlıq qüvvəsinə olan nisbətinə mərkəzdənqaçma amili və ya ayrılma amili deyilir.
(9.2)
Laminar rejim sahəsində mərkəzdənqaçma çökmə sürəti aşağıdakı kimi müəyyən olunur:
(9.3)
Sentrifuqlar ayrılma amilinin qiymətinə görə təsnif olunurlar.
k_a < 3500 olduqda normal sentrifuqlar;
k_a > 3500 olduqda isə sürətli sentrifuqlar adlanır.