Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

İdare hukuku dersleri,

Göksu Matbaası, Konya, 2001, s.36.

77

Aulard  A,

Fransa  inkılâbının  siyasi  tarihi,

çev:  Poroy  Nazım,  Türk  Tarix  Qurumu  Basımevi,

Ankara, 1987, s.XIII.

---

İnzibati hüquq

45

Mülkiyyət haqqının bu qədər geniş şərh edilməsi dövləti təmsil edən mər -kəzi

hökümət,  dərəbəyi  və  kilsənin  verdiyi  qərarların  qanuniliyi  barədə  müba-hisə

edilməsinə  imkan  vermirdi.  Onsuz  da  zəif  mərkəzi  dövlət  və  feodal  quruluş  ölkə

səviyyəsində  hər  hansı  hüquq  qaydasının  vahid  tətbiqini  imkansızlaşdı -rırdı.

Bununla  belə,  feodal  dövlətdə  kralın  hegemonluğu  simvolik  olaraq  bütü n  ölkə

üzərindəki hegemonluq demək idi. Faktiki olaraq kral öz hegemonluğunu kilsə və

dərəbəyləri  ilə  bölüşürdü.

78

  Dərəbəylərə  əsgər  yetişdirmə,  vergi  ödəmə  və  bəzi

ictimai  xidmətləri  icra  etmələrinə  əvəz  olaraq  verilən  torpaq  parçaları  üzərində

onların  mülkiyyət hüququ  sayılan hegemonluq  səlahiyyəti hədd tanı -mırdı.  Xalqa

torpaq  vermə,  məcburi  əməyə  cəlb  etmə,  vergi  ödəmə  məsələlə-rində  dərəbəylər

tam sərbəst idilər. Bu halda dövləti  məhdudlaşdıran heç bir qayda -qanun  yox idi.

Digər tərəfdən, mərkəzi dövlətin güclənməsi ilə müha-kimə səlahiyyəti hökmdara

keçdi.  Mühakimə  fəaliyyətinə  “Kral  canlı  qanun-dur”,  “Kralın  istədiyini  qanun

istəyir”  kimi  prinsiplər  hakim  idi.  Beləliklə,  feodallıqların  yerinə  keçən  mütləq

mərkəzi hakimiyyət müəyyən müddət mülk-dövlət anlayışını davam etdirdilər.

79

Nəzərinizə maraqlı bir faktı çatdırım: MDB məkanında “mülk -dövlət” anlayışı

qismi  də  olsa  davam  edir.  Belə  ki  Dövlət  Başçıları,  dövlət  mülkiyyətində  olan

əmlak  üzərində  xeyli  geniş  sərəncam  vermə  səlahiyyətinə  sahibdir  və  onların  bu

səlahiyyətləri  qanuni  istinada  ehtiyac  duymur.  Bunu  ən  çox  daimi  istifadə  üçün

torpaq  ayırma  işlərində  rastlamaq  mümkündür.  Məsələ  qanunçuluq  prinsipi  və

səlahiyyətlərin  deleqasiyası  mövzuları  ilə  bağlı  olduğundan,  oxucular  bu  iddianın

əsasını önümüzdəki səhifələrdə tapacaqlar.