D. İCTİMAİ XİDMƏTLƏRİN NÖVLӘRİ VƏ HÜQUQİ REJİMİ
ŞƏXSLƏRİN İCTİMAİ XİDMƏTLƏR QARŞISINDA
VƏZİYYƏTİ
1. İctimai xidmətlərin növləri
a) İnhisarçı - inhisarsız qaydada aparılan ictimai xidmətlər
Xüsusi sektora ictimai xidmət fəaliyyәti ilə məşğul olmağa icazə verilə
biləcəyi kimi, bu fəaliyyət xüsusi sektora qadağan da edilə bilər. Buna görə də
ictimai xidmətin predmetini təşkil edən fәaliyyәt x üsusi sektora tam qadağan
edilibsə, bu zaman ictimai xidmәtlәrin inhisarından danışmaq olar. Məsələn,
poçt, teleqraf, elektrik, bəzi ölkələrdə telefon xidmətləri, dəmiryolları ilə
nəqliyyat xidmətləri buna misal ola bilər. Əksinə, xüsusi sektora da ictimai
xidmət fәaliyyәti ilə məşğul olmaq icazəsi verilibsə, yəni administrasiya ilə
yanaşı xüsusi sektor da ictimai xidmət fәaliyyәti ilə məşğuldursa, inhisarsız
ictimai xidmәtlәrdәn danışmaq olar. Məsələn, təhsil, səhiyyə xidmətlərini misal
kimi göstərə bilərik.
Bunu qeyd etmək istəyirəm ki, Avropa qitəsində ictimai xidmətlərin inhi -
sarçı (monopoliya) şəklində verilməsi artıq tamamilə tərk edilib. Belə bir hal,
GATS müqaviləsinə və AB Qurucu Müqaviləsinin 16, 81 -87 maddələrinə zid-
dir. Bununla belə, səhiyyə, təhsil, mənzil tikintisi, kommunikasiya və mədəni
çeşidliliyi təmin edən ictimai xidmətlərin, Avropa Parlamentinin müvafiq qəra-
rına görə, bazardakı sərbəst rəqabət qaydalarına tabe olmadan aparmaq da
mümkündür. Burada güdülən məqsəd, xidmətin çatımlılığını təmin etməkdir.
| 
