Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

c) Funksional qeyri-mərkəzi inzibati orqanlar

Bütün  ölkədə  icra  edilməli  olan  elə  administrativ  xidmətlər  var  ki,  dövlət  bu

xidmətləri mərkəzə  bağlı  inzibati  orqanlarla  icra  etmir.  Bu  işin  icrası ,  ayrıca

yaradılan  və  hüquqi şəxs   kimi  fəaliyyət  göstərən orqanlara  tapşırılır.  Bu  cür

qurumlar, əsasən  müəyyən  xidmətləri  həyata  keçirmək  məqsədi  ilə  yaradılır.

Kontinental  hüquqda  bu  qurumlar  ictimai  xidməti  icra  edirsə,  xüsusi  hüquq

subyekti deyil, ümumi hüquq subyekti və inzibati orqan sayılır, icra etdiyi fəaliyyət

isə inzibati  fəaliyyət  hesab  olunur.  Onları  müəyyən  etmək  üçün  aşağıdakı

meyarlardan istifadə olunur:

1) onlar mərkəzi hakimiyyət orqanların ierarxiyasına daxil deyil;

2) onlar müstəqil hüquqi şəxslərdir;

3) xüsusilə texniki təcrübə və bilik tələb olunan xidmətlər üçün bu formaya

müraciət edilir. Misal olaraq universitetlər, ictimai televiziya, Vəkillər Kollegi-

yası kimi qurumları göstərmək olar. Lakin yerli administrasiyalar kimi, müəyyən

administrativ  xidmətləri  icra  etmək  üzrə  dövlət  hakimiyyəti  orqanları  xaricində

yaradılan  bu  qurumlar  da,  orqanik  mənada  administrasiyaya  daxildir.  Bunlara

funksional qeyri-mərkəzi administrasiya vahidləri aiddir. Bu orqanlar da öz daxi-

lində  fərqlənir,  məsələn,  müstəqil  administrativ  instansiyalar  və  ictimai  qurum-

lar.  Onlar  arasındakı  fərq  bu  orqanlara  mərkəzi  idarəetmə  orqanlarının  nəzarət

edib-etməməsidir.

Xülasə, orqanik mənada administrasiya - qanunvericilik və məhkəmə orqan-

larına  daxil  olmayan,  Prezident  və  NK-nın  rəhbərlik  etdiyi  ayrıca  nazirliklər,

dövlət  komitələri  və  onlara  tabe  orqanlardan  ibarət  mərkəzi  administrasiyanı,

müəyyən  bölgələrin  yerli  ehtiyaclarını  ödəmək  üçün  yaradılan  yerli  idarəetmə

orqanlarını və müəyyən administrativ xidmətləri icra etmək üçün təşkil olunan

başqa  ümumi  hüquq  şəxslərini  əhatə  edir.  “İnzibati  icraat  haqqında”  Qanunun

2-ci maddəsi də onları “inzibati orqan” adlandırır.

---