İnzibati hüquq
17
şəxslərinin fəaliyyət qabiliyyətində “sərbəstlik” hakim olduğu halda, ümumi
hüquq şəxslərində sərbəstlik yox, qanunçuluq prinsipi hakimdir;
24
d) xüsusi hüquq şəxslərinin yaradılmasında və onların ləğvində yenə sər -
bəstlik prinsipi hakim olduğu halda, ümumi hüquq şəxslərinin yaradılması və
ləğv edilməsində belə sərbəstlik yoxdur. Ümumi h üquq şəxslərini hər hansı
hakimiyyət orqanı da yarada bilməz. Qanunvericilikdə göstərilməlidir ki, hansı
dövlət hakimiyyəti orqanları ümumi hüquq şəxslərini yarada bilər;
e) ümumi hüquq şəxslərinin fəaliyyətində sərbəstlik hakim olmadığı üçün
onlar müstəqil olmaqla bərabər, onların üzərində “xarici administrtativ nəzarət”
institutu tətbiq edilir. Fransada buna inzibati qəyyumluq deyilir, Kanadada və
İngiltərədə isə inzibati nəzarət institutu kimi ifadə olunur.
25
Bunların üzərində,
İngiltərədə olduğu kimi, parlament nəzarəti də mümkündür;
f) ümumi hüquq şəxsləri ayrı bir hüquq subyekti olduqlarına görə, hakimiy -
yət orqanı olmaqla bərabər, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları ierarxiyası için -
də yer tutmurlar. Qurucu normativ aktın müddəalarına görə onlar müstəqildir -
lər, tabeçilik qaydasında heç bir yuxarı orqana bağlı deyillər. Bütün bunlara görə,
ümumi hüquq şəxslərinin, bir qayda olaraq, dövləti təmsil etmək səlahiyyəti olmur.
Xüsusi və ümumi hüquq şəxsləri arasında bu fərqlərə toxunduqdan sonra
Azərbaycandakı faktiki vəziyyətə nəzər salmaq gərəklidir.
Mərkəzi icra hakimiyyəti aparatının əsas orqanları olan nazirliklərin statu -
suna baxsaq, görərik ki, bəzi nazirliklərin (Vergilər Nazirliyi, Maliyyə Nazir -
liyi) əsasnamələrinə uyğun olaraq hüquqi şəxs statusu vardır. Nazirliklərin qə-
rarı və ya Prezident fərmanı ilə başqa inzibati orqanlara da hüquqi şəxs statusu
verildiyini görmək mümkündür. Məsələn, BŞİH Nəqliyyat Departamenti (son -
radan bu qurum Prezidentin fərmanı ilə ləğv edildi) hüquqi şəxs idi. Orqanik
olaraq mərkəzi icra hakimiyyətinə daxil olan strukturlara hüquqi şəxs statusu
verilməsi 3 əhəmiyyətli problemin yaranmasına gətirib çıxarır:
1.
Dostları ilə paylaş: |