Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

Органы  исполнительной  власти  в  России  и  Германии,

baxın:

http://www.ktk.ru/~sm/Kilina.htm

28

Özay İl han,

Günışığında yönetim

, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004, s.121.

---

İnzibati hüquq

19

Bu durumda qanunvericilik və dövlət idarəetmə sistemimizdə ümumi hüquq

şəxslərinin fəaliyyəti necə tənzimlənməlidir?

Bildiyimiz  kimi,  icra  hakimiyyəti,  AR  Konstitusiyasının  7-ci  maddəsində

nəzərdə  tutulduğu  kimi,  AR  Prezidentinə  mənsubdur.  Başqa  bütün  icra  haki -

miyyəti orqanları, mərkəzi və yerli orqanlar da daxil olmaqla, tabeçilik qayda -

sında Prezidentə tabedirlər. Buna görə, bunlardan hər hansı birinin hüquqi şəx -

siyyətinin  tanınması,  o  orqanı  dərhal  ierarxiya  pilləsindən  çıxaracaq  ki,  bu  da

unitar  ölkələrdəki  idarəetmə  prinspilərinə ziddir.  Yəni  hər  hansı  nazirlik,  mər -

kəzi icra hakimiyyəti orqanı, yerli icra hakimiyyəti orqanı, və bunlara bağlı ida -

rələrə qətiyyən hüquqi şəxs  statusu tanınmamalıdır. Bu orqanlar dövlətin hüqu-

qi  şəxsiyyətini  səlahiyyətləri  daxilində  təmsil  edirlər.  Onların  səlahiyyətləri /

vəzifələri də, qanunçuluq prinsipi işığında,  ya birbaşa qanunla,  ya da qanunun

verdiyi səlahiyyətlə tənzimlənməlidir.

Belə olan halda ümumi hüquq şəxsiyyəti hansı növ idarələr üçün tanınma -

lıdır?

Avropa praktikasında ümumi hüquq şəxsiyyəti 2 növ qurumlar üçün tanınır:

1. Coğrafi  yerli  özünüidarəetmələr  (bələdiyyələr)  üçün.  Bunlar  da  hüquqi

şəxsdirlər, lakin hakimiyyət səlahiyyət lərini tətbiq etdiklərindən onlar da ümu -

mi hüquq şəxsləridir.

2. Funksional  qeyri-mərkəzi  (paytaxtdakı  hökumətə  tabe  olmayan)  admi -

nistrativ vahidlər üçün. Bu qurumlar “mərkəz ierarxiyasından” çıxarılır, onlara

müəyyən müstəqillik verilir. Bunlar peşə, texni ki, mədəniyyət, sosial sahələrdə

yaradılan,  siyasətdən  uzaq  olmalı  qurumlardır.  Bunların  yaradılmasının  başqa

səbəbləri  arasında  sırf  texniki  istiqamət,  mərkəzə  tabeçiliyin  məqsədəuyğun

olmaması,  demokratik  idarəetmənin  yayılması  kimi  hallar  var.  Bunlara  misal

olaraq  İctimai  TV,  universitetlər,  Həmkarlar İttifaqı,  dövlət  teatrları,  Vəkillər

Kollegiyası,  Milli  Bank  kimi  qurumları  göstərmək  olar.  Amerikada  Mərkəzi

Kəşfiyyat İdarəsi də belə qurumdur. Bu cür idarələr üzərində, administrasiyada

bütövlük prinsipinin pozulmaması üçün, inzibati nəzarət mexanizmlərindən biri

qurulur.