Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

1. Qanunvericilik fəaliyyəti və inzibati fəaliyyət

Qanunvericilik funksiyasının nə olduğunu müəyyən etmək və idarəetmə fəaliy-

yətindən (inzibati fəaliyyətdən) fərqləndirmək üçün maddi (funksional) və orqanik

meyarlardan istifadə olunur.

Maddi (funksional) mənada

qanunvericilik ümumi  qayda qoyma, dəyişdir -

mə  və  ləğv  etmə  fəaliyyətidir. İ darəetmə  funksiyası   isə  ümumi  və  mücərrəd

normaların müəyyən şəxs və hadisələrə tətbiq edilməsidir. Ancaq maddi meyar -

dan  istifadə  edərək  qanunvericilik  funksiyasını idarəetmə  fəaliyyətindən  ayır-

maq hər zaman mümkün olmur. Çünki qanunvericiliyin fərdi aktları və fəaliy -

yəti olduğu kimi, idarəetmə orqanları da ümumi qayda (norma) yaratma fəaliy -

yətini həyata keçirir.

Konstitusiyanın  Milli  Məclisin  səlahiyyətlərini  tənzimləyən  94  və  95-ci

maddələrini incələsək görərik ki, Milli Məclisin funksiyası təkcə ümumi qayda

qoyma,  dəyişdirmə  və  ləğv  etmə  fəaliyyətlərindən  ibarət  deyil.  Misal  olaraq,

etimadsızlıq mexanizmi ilə NK-ya nəzarət etmək, fövqaladə və hərbi vəziyyətin

elan  edilməsi  qərarını  təsdiqləmək,  hakimlərin,  yaxud  millət  vəkillərinin  toxu -

nulmazlığına son vermək, şuralara üzv təyin etmək kimi qərarları ümumi qayda

qoyma  fəaliyyəti  deyil. Digər  tərəfdən ,  Konstitusiya  həm  Prezidentin,  həm  də

NK-nın    fərman  və qərar şəklində  ümumi  qaydaqoyma  səlahiyyətini  tanıyır.

Lakin  burada  qarşımızda  olan  ümumi  qaydaqoyma  funksiyasının  (fərman  və

NK qərarları vasitəsilə) qanunların icrasını təmin etmək üçün həyata keçirildi -

yini unutmaq olmaz. Belə halda, Konstitusiyaya görə, qanunvericilik və idarə-

etmə orqanlarını bir -birindən rahatlıqla ayırd etmək mümkün olsa da, bu orqan -

ların fəaliyyətinin mahiyyətindən çıxış edərək qanunvericilik və idarə funksiya -

larını bir-birindən fərqləndirmək mümkün olmur.

Qanunvericilik  və  idarəetmə  funksiyalarının  ayırd  edilməsində  maddi  me -

yar yetərsiz və əlverişsiz olduğundan, bu fərqləndirmədə

orqanik meyardan

da

istifadə etmək  lazımdır.  Ona  görə  də parlamentin ümumi  qayda  qoyma  və  qa -

29

Qanunvericilik  buna  istisna  gətirə  bilər.  Məsələn İİHQ -a  görə,  inzibati  xətaların  icraatına  həmin

qanun tətbiq olunmur.

---