Dərslik " " nəşriyyatı baki 2017

16 
 
 
Toraks dren qoyulur və standart, laylara uyğun şəkildə yara bağlanır. 
 
Axacağın kəsilməsi 
Eksplorasiya  yuxarida  qeyd  edilən  metodikaya  uyğun  şəkildə  icra  edilir:  sol  lateral 
torakotomiya,  plevranın  ayrılması,  axacağın  preparasiyası.  PDA  ya  iki  damar  sıxıcısı 
qoyulur və axacaq  bunların  arasında kəsilir. Hər iki ucu  matriks davamlı  tikişlərlə 2  lay 

---

17 
olaraq  tikilir.    Qanaxma  olmamasından  və  toxumaların  zədələnmədiyindən  əmin  olmaq 
lazımdır.  
 
Sternotomiya ilə PDA ləğvi. 
PDA ləğvi üçün median sternotomiyanı bir yanaşma metodu kimi 1958 ci ildə Kirklin təklif 
edilmişdir. Hal hazırda da bu metoddan istifadə edilir, ancaq o hallrda ki xəstədə yanaşı 
intrakardiak  bir  qüsürü  da  var.  Məsələn,  xəstədə  mədəciklərarası  çəpər  defekti  və  PDA 
mövcüddur. Bu xəstəyə tək bir sternotomiya ilə hər iki qüsüru ləğv etmək olar. Buna görə, 
xəstə  heparinizasyadan  sonra  əsas  patologiyaya  uyğun  şəkildə  kanülyasiya  edilir.    PDA  
ləğvi SQD-yə girmədən aparılmalıdır. Arterial sıxıci ilə aortanın adventisiyasından tutulur, 
qalxan  aorta  sağa  və  aşağı  boş  venaya  doğru  traksiya  edilir.Barmaq  ilə  ana  pulmonar 
arteriyanı aşağıya yüngül basaraq pulmonar arteriyanın sol şaxəsi və PDA aşkarlanır.  

---

18 
 
 
Axacaq standart qaydada ipək liqaturalarla dönülür və bağlanılır. Axacaq çox qisa olduğu 
halda, pulmonar arteriyadan ayrılır, aorta tərəfi sixici üstündən  tikilir, pulmonar arteriyada 
yaranan  defekt  isə,  CPB-yə  girildikdən  sonra  bərpa  edilir.  Ağ  ciyərlərin  qanlanmasında 
PDA-nin rolu önəmli olduğu patologiyaların korreksiyası zamanı, PDA ləğvi yalnız xəstə 
soyudulduqdan sonra aparıla bilər. Bədən temperaturu istənilən nöqtəyə gətirdikdən sonra, 
CPB-də axın perfuziya azaldılır, buna uyğun olaraq da PDA içindəki təzyiq də aşağı düşür, 
və  bu  vəziyyətdə  PDA  ləğv  edilir.  Patologiyaların  coxunun  korreksiyası  zamanı  PDA 
liqasiyası yeterli olur. Pulmonar arteriyanın hər iki şaxəsinin mobilizasiyasını tələb edən 
bəzi kompleks əməliyyatlar zamanı isə, PDA kəsilməsi icra edilir. 
PDA-nin  aort  və  pulmonar  aryeriya  içindən  qapatilması  nadirən  aparıldığı  üçün  bu 
texnkalarda dayanmağı məqsədəuyğun hesab etmədik.  
 
PDA kilpləməsi 
Vaxtından  tez  döğulan,  inkişaf  ləngiməsi  ya  çəki  azlığıolan  uşaqlarda,  biz  PDA-nın 
klipləməsini tərcih editik. Bu zaman kiçik lateral torakotomiya aparılır, posterior plevranı 
açıb, PDA identifikasiyası və disseksiyası aparıldıqdan sonra axacağa Lİgaklip qoyulur. 
Trill olmadığından əmin olduqda əməliyyatı bitmiş hesab etmək olar.  

---

19 
 
Bu əməliyyatda klipin yan toxumaları içinə almadığından, qanamaya səbəb olmadığından 
əmin olmaq lazımdı. Bəzi haıllarda ikinci klipin də qoyuımasına ehtiyac ola bilər.  
AĞIRLAŞMALAR 
PDA  ləğvi  əməliyyatın  ən  böyük  və  bəzən  fatal  ağılrlaşması-  qanaxmadır.  PDA 
anevrizması  olduğu  hallarda  qanama  ehtimalı  daha  yüksəkdir.  Bu  qanamalar  əməliyyat 
olmadan da ola bilır. PDA rekanalizasiyası çox nadir görülən birpatologiyadır və buna da 
səbəb  kimi  rekanalizasiyanın  ozunu  yox,  PDA-nin  natamam  liqasiyası  olduğu göstərilir. 
Rekkurent sinirin zədələnməsi və xilotoraks kimi ağırlaşmalar da cox az faizlə görülə bilər. 
Yarımçıq doğulmuş uşaqlarda əməliyyat riskini artıran faktor da onların somatik ağırlığı 
ola bilər. Xüsüsilə geyd ediək ki, rekkurent sinirin zədəlməsi əməliyyat olmuş xəstələrin 
3% da qeyd edilir. Xilotoraks -0,6% da, qanama-1%, və pnevmotoraks-1,3% da görülür. 
Bu ağırlaşmalar cəkisi az olan uşaqlarda daha sıx görülür. Təkrar əməliyyat xəstələrin 1,4% 
də PDA-nın açıq qalmasından aprarıla bilər.  
NƏTİCƏLƏR 
1970 illərə qədər PDA cərrahiyyəsi zamanı əməliyyat riski 0,5% təşkil edirdi. Buna səbəb 
kimi  literaturda  ağciyər  arteriyasının  hipertenziyası  səbəbi  ilə  PDA  kalsinozu  və 
anevrizmalaşması göstərilir. Ən geniş PDA ləğvi seriyası Villa tərəfindən qeyd edilib: 700 
əməliyyatda heç bir ölüm qeyd edilmədi. Müasir göstərişlərə əsasən, çəki azlığı olan, ya 
vaxtından əvvəl doğulan uşaqlarda PDA klipləməsi əməliyyat riskini ciddi şəkildə azaldır. 
 

---

20 
 
 
 
 
 
AORTA KOARKTASİYASI 
 
Aorta  Koarktasiyası-  Aorta  qövsünün  ən  çox  sol  körpücükaltı  arteriyadan  sonrakı 
hissəsində izlənilən  diskret və ya uzun seqment şəklində daraldığı bir patalogiyadır.
 
 
Bütün  anadangəlmə  ürək  qüsurlarının  8-10%  Aorta  Koarktasiyası  təşkil  edir.Turner 
sindromlu xəstələrin 30%-i ndə AK qeyd edilir. 
Təsnifatı: 
1.Preduktal( Botal axacaqdan öncə) 
2. Duktal / Jukstaduktal (Botal axacaqla eyni səviyyədə) 
3.Post Duktal (Botal axacaqdan sonra) 
AK çox zaman aorta hipoplaziyası,  VSD( mədəciklər arası çəpərin qüsüru), mitral və aorta 
qapaq  anomaliyaları  ilə  birgə  qeyd  edilir.  Bu  anomaliyaların  nəticəsində  aortadan  irəli 
axının azalmasını səbəb kimi götürən qaynaqlar da var. Fetal həyatda Botal axacaq ilə sağ-
sol qan keçişi olduğundan AK-lı uşaqlarda klinik əlamətlər  doğulduqdan sonra( PDA-nın 
bağlanması  ilə)  ortaya  çıxır.      Enən  Aortada  əmələ  gələn  darlıq  nəticəsində  darlığın 
distalında qan axını kəskin olaraq azalır. 
 
 

---