Dərslik 1994-cü ildə nəşr edilmiş ali məktəblər üçün «Azərbaycan tarixi»nin (I cild) davamıdır və xalqımızın tarixinin
Yüklə 3,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
beynəlxalq mövqelərini gündən-günə möhkəmlədən Azərbaycan Respublikasını müstəqillik yolundan döndərə bilməzdi. 1997-ci ilin oktyabrında Gürcüstan, Ukrayna, Azərbaycan və Moldova dövlət başçıla- n əməkdaşlıq haqqında kommyunike imzaladılar. Noyabrın 25-də Bakıda «GUAM» blokunun təşkilini bəyan edən rəsmi protokol imzalandı, bu ölkələr arasında iqtisadi, siyasi, hərbi təsir sahəsində mövqeləri əlaqələndirməyə imkan verən strateji partnyorluğa hüquqi əsas yarandı. 1999-cu ilin aprel ayında Özbəkistan da bu quruma qoşuldu və təşkilat «GUÖAM» adlanmağa başladı. Həmin ilin mart ayında bu dövlətlər MDB daxilində Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsinə qoşul- maqdan imtina etdilər. Belə prinsipial mövqe Rusiyanın onlara münasibətini xeyli yumşaltdı. 2001-ci ilin iyununda «GUÖAM» dövlət başçı- lannın Yalta görüşündə bu təşkilatın iqtisadi sahələrə üstünlük verəcəyi elan edildi. 2001-ci il yanvann 9-da Rusiya Federasiyasının prezidenti V.Putin Bakıya rəsmi səfərə gəldi. Ölkələrarası münasibətlərinin inkişafına istiqamətləndirilmiş konkret tədbirlərin vacibliyi barədə «Bakı bəyannaməsi» imzalandı. 2002-ci ilin əvvəllərində Rusiya ilə Türkiyə arasında hərbi əməkdaşlıq müqaviləsi imzalandı. Türkiyənin Qafqazda nüfuzu xeyli artdı. 2002-ci ilin yanvann 24-də Azərbaycan Prezidenti Rusiya Federasiyasına rəsmi səfər etdi. Bağlanmış müqavilələr iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafına istiqamətlənmişdi. Azərbaycan Qəbələ İnformasiya mərkəzini 10 ilə Rusiyaya icarəyə verdi. Müdrik, müstəqil və prinsipial siyasət Azərbaycanın beynəlxalq mövqelərini daha da möhkəmləndirirdi. Respublika 2001-ci il yanvann 26-da Avropa Şurasına üzv qəbul edildi. Avropa Şurası Parlament Assambleyasında millət vəkili İlham Əliyevin başçılığı ilə Azərbaycan nümayəndə heyəti Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi mahiyyətinin düzgün qiymətləndirilməsi, erməni təcavüzünün, terrorizminin və narkobiznesinin ifşa olunması istiqamətində geniş və səmərəli iş aparmağa başladı. Öli^ə demokratiyanın, qanunçuluğun, plüralizmin inkişafma real imkanlar nəzərə alınmaqla, münasib yollar və vasitələr açılmağa başlanmışdı. Müstəqil Azərbaycan Respublikası ilk Konstitusiyasının hazırlanması üçün prezidentin rəhbərliyi ilə xüsusi Komissiya təşkil edildi. Respublikanın ən görkəmli hüquqşünaslarının cəlb olunduğu bu komissiya Azərbaycan xalqının milli xüsusiyyətləri, habelə qabaqcıl demokratik ölkələrin təcrübəsi əsasında «Azərbaycan Respublikası Konstitusiyası» layihəsini hazırladı. Bu hüquqi sənəd cəmiyyətdə geniş
müzakirə olunub dəqiqləşdirildikdən sonra 1995-ci il noyabnn 12-də rete- rendum ilə qəbul edildi. Azərbaycanın yeni Konstitusiyası ölkədə demokratik dövlət və iqtisadiyyat, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğuna hüquqi əsas yaratdı. Konstitusiyada Azərbaycan xalqının və dövlətinin ən mühüm məqsədləri - Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü qorumaq, demokratik quruluşa təminat vermək, vətəndaş cəmiyyətinin bərqərar edilməsinə nail olmaq, hüquqi, dünyəvi dövlət qurmaq, ədalətli iqtisadi və sosial qaydalara uyğun olaraq hamının layiqli həyat səviyyəsini təmin etmək, ümumbəşəri dəyərlərə sadiq olaraq bütün xalqlarla dostluq, sülh və əmin-amanlıq şəraitində yaşamaq bəyan olunurdu. Burada təsbit olunan 158 maddədən 48-i (təqribən 1/3-i) insan hüquq və azadlıqlarına, onlann təmin olunması mexanizminə həsr olunmuşdu. 1998-ci il aprelin 28-də Naxçıvan MR-in Konstitusiyası qəbul edildi. Şübhəsiz, yüz illərlə demokratik dövlətçilik ənənələri olan dövlətlərlə hələ keçid dövrü yaşayan Azərbaycanı müqayisə etmək olmazdı, lakin burada müstəqil dövlət, vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu sahəsində həyata keçirilən işlər beynəlxalq hüquqi standartlara uyğun idi. Qa- nunlann sivil dünya dövlətlərinin hüquqi dövlət quruculuğu ənənələrinə, beynəbcalq hüquq normalarına, Avropa Şurası və dünya demokratik qanunvericilik təsisatları tələblərinə uyğun hazırlanması üçün Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında 1996-cı ilin fevralında xüsusi «Hüquqi İslahatlar Komissiyası» yaradılmışdı. Siyasi və iqtisadi islahatlarla əlaqədar hazırlanan çox mühüm hüquqi aktların insan hü- quqlan və azadlıqlanmn müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasına uyğunluğu baxımından Avropa Şurasında ekspert rəyindən keçməsi də respublikada demokratik cəmiyyət qurulmasına təsirli kömək idi. Azərbaycan Respublikası Avropa Şurasının «Venetsiya qanunu vasitəsilə demokratiyaya doğru» komissiyasına assosiativ üzv qəbul olunmuşdu. 1998-
vətəndaş hüquqlannm və azadlıqlanmn təmin edilməsi sahəsində tədbirlər haqqında» fərman imzaladı. Azərbaycan Respublikası şərqdə ölüm cəzasını ləğv edən ilk ölkə oldu. Hələ 1993-cü ildən burada ölüm cəzasına faktiki moratorium qoyulmuşdu. 1996-cı ildə Cinayət məcəlləsinin 21-ci maddəsi sanksiyasından ölüm cəzası götürüldü, qadınlara, 65 yaşdan yuxarı kişilərə ölüm cəzası verilməsi qadağan olundu. 1998-ci ilin fevralında Heydər
497 Yüklə 3,22 Mb. Dostları ilə paylaş:
|