Dərslik (əlavə olunmuş və redaktə edilmiş ikinci nəşri)

 
85
 
Mədəni və tarixi irsin qorunması (burada mədəniyyət təsisatlarının bütün infrastrukturu özündə  əks 
etdirir); 
 
Yaradıjılığın himayə edilməsi; 
 
mədəniyyətin insan inkişafı amili kimi dərk edilməsi və qəbul olunmasının güjləndirilməsi. 
Milli Məruzədə Hökümətin və  Mədəniyyət Nazirliyinin göstərilən prioritetləri reallışdırmaq üçün 
yaradılan və bu işə jəlb olunan təsisatların məqsəd və fəaliyyət sahələri müəyyən olunur:  
 
Alternativ maliyyə mənbələrinin axtarışı; 
 
Mədəniyyət sahəsində inzibatçılığa dair treninqlər; 
 
Mədəni inkişaf strategiyalarının işlənib hazırlanması; 
 
Xeyriyyəçi mədəniyyət fondunun təsis edilməsi; 
 
Mədəniyyətin idarəolunmasında desentralizasiya və dekonsentralizasiyası; 
 
Qeyri-hökümət təşkilatları və digər vətənaş jəmiyyəti təşkilatları ilə partnyorluq əlaqələrinin qurulması; 
 
Gənjlər siyasətinin işlənilməsi. 
Qeyd edilməlidir ki, həmin dövrdə hazırlanan milli hesabatda qanunverijilik tədbirləri ilə yanaşı  mədəni 
islahatların həyata keçirilməsində, yüksək nailiyyətlərin  əldə edilməsində  və onların dəstəklənməsində böyük 
əhəmiyyət maliyyələşmə  məsələsinə verilir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, keçid dövrünün böhranları 
Azərbayjanın milli məruzəsində də, xüsusilədə maliyyələşmə bölməsində öz əksini tapmışdır. Xüsusilə vurğulayaq 
ki, hesabatda maliyyələşmə məsələlərinə həsr olunmuş fəsildə 1997-ji ildən sonra əldə edilən məlumatlar əsasında 
hazırlanmışdır. Milli məruzəni hazırayan müəlliflər hesabatın özündə belə ölkəmizdə  mədəniyyət siyasətinin 
modernləşdirilməsi yolunda olan əngəlləri vurğulayaraq, bu maneələri tarixi şəraitlə izah etməyə çalışırdılar. Misal 
üçün, hesabatı hazırlayan ekspert komandası Milli Mədəniyyət Fondunun fəaliyyətini təhlil edən zaman, onun iş 
istiqamət və prinsiplərini, xüsusilə  bədii tədbirlər üçün təsadüfi və qeyri-sistematik maliyyə yardımının 
göstərdiyini müəyyən etsələr belə, bu fəaliyyətin mexanizmlərini aydanlışdırmağa müvəffəq olmamışlar. 
Keçid dövrünün mənzərəsini dolğun təsvir edən Milli Məruzədə, qeyd olunur ki, mədəniyyət sektorunda 
çalışan yaradıjı adamların əmək haqqları olduqja aşağı olduqlarına görə, mütəxəssislər bu sahəni atıb gedirdilər. 
Lakin mədəniyyət müəssisələrində  vəziyyəti yaxşılaşdırmaq məqsədilə atılan ilk addımlardan biri kimi, ölkə 
Prezidentinin «Azərbayjan Simfonik Orkestrinin fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq haqqında», «Yaradıjı xadimlərin 
fərdi pensiyalarla təmin edilməsi haqqında», «Qırmızı kitaba daxil eilən gənj istedadların fərdi təqaüdlərlə təmin 
edilməsi haqqında», «Azərbayjan Akademik Opera və Balet Teatrının balet truppasının sosial təminatı 
haqqında», «Gənj yazıçılarının fərdi təqaüdlərlə təmin edilməsi haqqında» fərmanları imzalanmışdır. 
Milli məruzədə göstərilir ki, mədəniyyət sahəsində xariji investisiyalar, maliyyə  dəstəyi və birgə 
müəssisələr təşviq olunur. Kinematoqraflar İttifaqı ilə Britaniyanın özəl  İTİL  şirkətinin birgə  fəaliyyəti buna 
misal gətirilir. Keçid dövründə Azərbayjanda həyata keçirilən səmərəli mədəniyyət siyasətinin nümunəsi kimi 
Azərbayjan Opera və Balet Teatrını dəstəkləmək üçün xariji neft şirkətlərinin, bankların və digər təşkilatların 
kapital qoyuluşu əsasında Operanı Himayə Fondu yaradılmasını göstəmək olar. Hesabatda bu jür nümunələrin 
geniş işıqlandırılması və mədəniyyət sferasının digər müəssisələrinə də tətbiq edilməsi tövsiyyə olunmuşdur. 
Milli hesabatda göstərilir ki, həmin illərdə ölkəmizdə mədəniyyət siyasətinin formalaşmasına öz tövhəsini 
verən iki qeyri-hökümət təşkilatı  fəaliyyət göstərirdi: Soros Fondu və Avrasiya Fondu. Həmin təşkilatlar 
Mədəniyyət Nazirliyinin Bakıda sektorial strategiyasını, (məsələn, M.FAxundov adına Dövlət Kitabxanasının 
kompüter şəbəkəsi ilə təmin edilməsi), mədəniyyət sahəsində qeyri-hökümət təşkilatlarını, ayrı-ayrı injəsənət və 
mədəniyyət xadimlərin və  gənjlərin layihə  ərizələrini maliyyələşdirən  əsas təşkilatlardır. Soros Fondu 
Mədəniyyət Nazirliyi üçün jəmiyyətin mədəni həyatda iştirakına dair sosioloci araşdırmaları 
maliyyələşdirmişdir. Qeyd edək ki, Milli Məruzəni hazırlayan işçi qrup SİAR – Sosial və Marketinq 
Tədqiqatları Mərkəzi tərəfindən aparılan həmin araşdırmaların nətijələrindən bəhrələnmişdir.  
Azərbayjanın mədəniyyət siyasəti üzrə xülasə Bonn mədəniyyət siyasəti və müqayisəli tədqiqatlar 
institutunun saytında yerləşdirilmişdir. STAGE layihəsi çərçivəsində Azərbayjan Respublikasının mədəniyyət 
siyasəti üzrə hazırlanan Milli məruzəsinin ətraflı şərhi Mədəniyyət Nazirlyinin təşəbbüsü ilə 2003-jü ildə dərj 
olunmuş «Azərbayjan Respublikasının Mədəniyyət Siyasəti» kitabında ətraflı şərh olunur. 
Yuxarıda təsvir olunan dövrdə Azərbayjanda optimal mədəniyyət siyasətinin işlənilməsi məqsədilə 
mütərəqqi təjrübənin öyrənilməsi və istifadə edilməsinə, aparıjı ölkələrin mədəniyyət siyasətlərinin müqayisəli 
təhlilinə böyük ehtiyaj duyulurdu. Belə ki, Azərbayjanda yeni mədəniyyət siyasətinin işlənilməsi zamanı Sovet, 
Qərb və rus mədəniyyət məktəblərinin təjrübəsi, xüsusilə  də Rusiya Mədəniyyət  İnstitutunun konsepsiyaları, 
Norveç və Yaponiyanın sosial-mədəni inkişafına dair tarixi nailiyyətləri, BMT və UNESKO, Avropa Şurası və 
mədəniyyət siyasəti sahəsində beynəlxalq təşkilatların sənədləri və müasir fəaliyyət təjrübəsi öyrənilmiş  və 
tətbiq edilmişdir. Azərbayjanda «Yeni mədəniyyət siyasətinin formalaşmasına yardım» layihəsinin 
reallaşdırılmasında və 2001-ji ilin aprelindən onu həyata keçirmək məqsədilə  əməli addımlar atmış 
təşəbbüslərdən biri Açıq Jəmiyyət  İnstitutunun - Butapeşt Soros Fondu ilə «Simurq» Azərbayjan Mədəniyyət 
Assosiasiyası ilə birgə  həyata keçirilmişdir. Layihənin  əsas məqsədi Azərbayjanda vətəndaş  jəmiyyətinin və 
hüquqi dövlətin etik-normativ əsası kimi sovet tipli Azərbayjan mədəniyyətinin demokratik mədəniyyətə 
Bu derslik behruzmelikov.com saytindan yuklenmisdir

---