DərsliK İqtisad elmləri doktoru, professor Alıcan Bayramalı oğlu abbasovun ümumi elmi redakt əsi ilə Az

qoymadan «m
əlum oimayan» azad bazar üçün məhsul hazırlayır. 
Bu halda m
əhsulun reallaşdınima vəzifəsi mümkün təchizat 
bazarlarının müəyyən edilməsi, satışın konkret formalarının 
seçilm
əsi, qiymət səviyyəsinin qoyulması və s. məsələləri əhatə 
edir. Azad bazara işləyərkən müəssisə, sahibkar istehsal etdiyi 
m
əhsulu sərbəst sata bilər, ancaq bunun üçün o, təchizat filialı, 
yaxud ayrıca ticarət müəssisə yaratmalıdır. Sərbəst satış 
istehsalçını məcbur edir ki, bazan ətraflı öyrənsin, istehlakçı ilə 
birbaşa 
22 

---

əlaqə qursun, bazann bir hissəsinə daim nəzarət etsin. Lakin onu 
da qeyd etm
ək lazımdır ki, sərbəst satış əlavə pul vəsaiti və işçi 
qüvv
əsi tələb edir, sahibkarı bilavasitə məhsui istehsalı 
prosesind
ən müəyyən müddət kənartaşdınr. Bu İsə son nəticədə 
mü
əssisənin, sahibkann mənafeyinə, gəlirinə mənfi təsir göstərə 
bil
ər. 
T
əcrübə göstərir ki, istehsalçı öz məhsulunun reallaşdırıl- 
masını çox vaxt peşəkara - tədavül sferasında fəaliyyət göstərən 
sahibkara etibar edir. İstehsalçını və ticarətçini seçmək və onlan 
görüşdürməkdən ötrü bəzən vasitəçidən - 
brokerd
ən
istifad
ə 
etm
ək zəruriyyəti yaranır. Vasitəçi təkcə istehsalçıları ve alıcılan 
bir yer
ə toplamır və eləcə də onlardan birinin tapşırığı ile saziş 
bağlayır ki, ona da 
agent
deyilir. Broker v
ə agent göstərdikləri 
xidm
ətə görə haqq alırlar. Onlar ticarət vasitəçilərindən öz