DərsliK İqtisad elmləri doktoru, professor Alıcan Bayramalı oğlu abbasovun ümumi elmi redakt əsi ilə Az

dig
ər tərəfdən, satıcı və alıcının öhdəlikləri ilə əlaqələndirərək, 
qiym
ətin əlverişsiz və gözlənilmədən dəyişilməsi halında ondan 
imtina etm
əyə İmkan vermir. Forvard sazişi qiymətin qalxması və 
enm
əsinə birja oyunu üçün az yararlıdır. 
Fyuçers saziş
 
forvard kontraktından fərqli olaraq 
standartlaşdınlmış saziş adlanır. Fyuçers sazişin müddəti 
bit
ənədək istənilən an satıla bilər, ancaq bu zaman sazişin ilkin və 
cari qiym
ətləri arasındakı fərq ödənilir. Fyuçers saziş 
24 

---

yalnız birjanın hesablama palatası vasitəsilə satılır və alınır. 
Fyuçers saziş real məhsulun göndərilməsi ilə qurtarmır, onun 
alınmasının, yaxud satılmasının məqsədi birja kursunun fərqinə 
oyun v
ə qiymətin əlverişsiz dəyişilməsi risklərindən sığorta 
adlanır. 
Opsion
m
əhsulu almaq, yaxud satmaq hüququ verən 
sazişdir. Opsion onun alıcısına hüquq verir ki, müəyyən tarixə 
m
əhsulu alsın, yaxud satsın. Opsionun alıcısı saziş yerinə 
yetirm
əkdən imtina edə bilər, opsionun satıcısı isə əgər alıcı təkid 
edirs
ə, sazişi həyata keçirməlidir. 
Bel
əliklə, müxtəlif formalarda təşkil olunan topdansatış 
ticar
əti məhsulun istehsalçıdan bazara doğru hərəkətinin ilkin 
m
ərhələsini əhatə edir. Topdansatış ticarəti istehsal və istehlakı 
əlaqələndirərək vasitəçilik xarakteri daşıyır. 
Kommersiya sazişinə başlamazdan öncə bazarın 
marketinq
 
t
əhlilini