Dərslik kənd təsərrüfatı, torpaqşünaslıq və ekologiya ixtisasları tədris olunan a



Yüklə 4,69 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə216/216
tarix30.04.2018
ölçüsü4,69 Mb.
#40636
1   ...   208   209   210   211   212   213   214   215   216

14.3.

 

Heyvandarlıq formaları və komplekslərinin 



sanitar-qoruyucu zonaları və yaşıl ağaclıqlar ........................  312 

14.4.


 

Təbii otlaqların vəziyyəti .........................................................  313 

14.5.

 

Azərbaycanda təbii otlaqların ekoloji problemləri ..............  316 



XV

 

MEXANİKLƏŞDİRMƏNİN EKOLOJİ 

FƏSİL.  PROBLEMLƏRİ .................................................................  324 

XVI 

FƏSİL.  KƏND TƏSƏRRÜFATI RADİOEKOLOGİYASI ......  329 

16.1.


 

Aqromühitdə radionuklidlərin mənbələri ................................  329 

16.2.

 

Kənd təsərrüfatı zənciri üzrə radionuklidlərin 



miqrasiyası .............................................................................  330 

16.2.1.


 

Torpaqda radionuklidlərin davranış tərzi ................................  330 

16.2.2.

 

Radionuklidlərin bitkilərdə toplanması ...................................  331 



16.2.3.

 

Kənd təsərrüfatı heyvanlarının iştirakı ilə 



radionuklidlərin kənd təsərrüfatı zənciri üzrə 

paylanması .............................................................................  333 

16.2.4.

 

Aqrosenozlarda radionuklidlərin miqrasiyası 



və bu proseslərin modelləşdirilməsi ......................................  334 

16.3.


 

lonlaşmış şüalanmanın bitki, heyvan və aqrosenozlara 

təsiri .......................................................................................  335 

16.3.1.


 

İonlaşmış şüalanmanın bitkiyə təsiri .......................................  335 

16.3.2.

 

İonlaşdırıcı şüalanmanın heyvanlara təsiri ..............................  337 



16.4.

 

Kənd təsərrüfatı istehsalı sferinin radiasiya 



monitorinqi ............................................................................  339 

16.5.


 

Radionuklidlərin yüksək olduğu ərazilərdə kənd 

təsərrüfatı istehsalının və kompleks mühafizə tədbirlərinin 

aparılması prinsipləri .............................................................  340 



XVII 

FƏSİL.  ƏKİNÇİLİK SİSTEMLƏRİ ...............................................  344 

17.1.


 

Primitiv əkinçilik sistemi .........................................................  344 

17.2.

 

Ekstensiv əkinçilik sistemi ......................................................  346 



17.3.

 

Keçid əkinçilik sistemi ............................................................  347 



17.4.

 

İntensiv əkinçilik sistemləri .....................................................  348 



546 


XVI

 

ƏKİNÇİLİYİN ALTERNATİV SİSTEMİ VƏ 

FƏSİL.  ONUN EKOLOJİ ƏHƏMİYYƏTİ ....................................  351 

18.1.


 

Ümumi anlayış ........................................................................  351 

18.2.

 

Alternativ əkinçiliyin inkişafı .................................................  352 



18.2.1.

 

Üzvi əkinçilik ..........................................................................  353 



18.2.2.

 

Biodinamik əkinçilik ...............................................................  354 



18.2.3.

 

Üzvi-bioloji əkinçilik ..............................................................  355 



-

 

Mikrogübrələr ....................................................................  356 



-

 

Üzvi gübrələr .....................................................................  357 



-

 

Yaşıl gübrələr ....................................................................  359 



-

 

Bakterial gübrələr ..............................................................  359 



XVII

 

VERMİKULTURA VƏ BİOHUMUS, 

FƏSİL.  HAZIRLANMASI VƏ TƏTBİQİNİN 

EKOLOJİ ASPEKTLƏRİ ..................................................  361 

19.1.


 

Vermikulturanın bioloji xarakteristikası .................................  361 

19.2.

 

Aqroekosistemlərdə torpaq soğulcanlarmın 



əhəmiyyəti ..............................................................................  362 

19.3.


 

Biohumus və onun aqroekoloji qiymətləndirilməsi ............   363 

19.3.1.

 

Soğulcanlarm istifadəsi əsasında əldə edilən 



preparatlar. Biohumus. Aqroekoloji 

qiymətləndirmə ......................................................................  363 

19.3.2.

 

Vermikulturanın heyvandarlıqda və tibbdə qida 



məhsulu kimi istifadəsinin mümkünlüyü ...............................  365 

19.3.3.


 

Torpaq soğulcanlarmdan istifadə edərək kənd 

təsərrüfatı istehsalında qapalı tsikl yaratma 

•  perspektivləri .....................................................................  366 

19.3.4.

 

Torpaq soğulcanlarmın sənayedə artırılmasının 



əsas prinsipləri və üsulları ......................................................  366 

XVIII

 

AQROEKOLOJİ MONİTORİNQ, ONUN 

FƏSİL.  APARILMASININ METODİKİ VƏ TƏŞKİLİ 

ƏSASLARI ...........................................................................  368 

20.1.


 

İntensiv əkinçilikdə aqroekoloji monitorinq ...........................  368 



547 


20.2. 

Aqroekoloji monitorinqin komponentləri ...........................   . 371 

20.3. 

Aqroekosistemin ekoloji-toksikoloji 



 

 

qiymətləndirilməsi ...............................................................  , 377 



20.4. 

Aqroekoloji monitorinqin aparılmasına 

 

 

biogeokimyəvi yanaşma .....................................................   . 382 



20.5. 

Ağır metallarla çirklənmənin ekoloji 

 

 

qiymətləndirilməsi ...............................................................  . 383 



20.6. 

Meliorasiya olunmuş torpaqlarda aqroekoloji 

 

 

monitorinqin aparılması xüsusiyyətləri ...............................  



38

20.7. 



Aqroekoloji monitorinqin materiallarının məlumat 

 

 



bazasının təşkili ...................................................................  , 385 

XXI 

ƏRAZİDƏ EKOLOJİ VƏZİYYƏTİN 

 

FƏSİL,  QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ MEYARI ...........................  



38

9 

21.1. 


Atmosfer havasının çirklənməsinin 

 

 



qiymətləndirilməsi ...............................................................  . 389 

21.2. 


Su obyektlərinin çirklənməsinin qiymətləndirilməsi 

 

 



meyarı və'su ekosistemlərinin deqradasiyası .....................   . 390 

21.3. 


Torpağın çirklənməsi və deqradasiyası ...............................  . 392 

XXII 

FƏSİL.  SELİTEB ƏRAZİLƏRİN EKOLOGİYASI ..................  

39

3 

22.1. 


İnsan məskunlaşan yerlərin ekoloji mühitinin 

 

 



müasir xüsusiyyətləri..........................................................   . 393 

22.2. 


Seliteb zonanın fiziki çirklənmə problemi .........................   . 397 

22.2.1.  Mühitin elektromaqnit çirklənməsi ....................................   . 397 

22.2.2.  Ətraf mühitin akustik (səs) çirklənməsi .............................   . 404 

22.2.3.  Səs və vibrasiyanın ətraf mühitə və insana təsiri ...............   . 407 

22.3. 

Seliteb zonanın bərk tullantıları, onların istifadəsinin 



 

 

və məhv edilməsinin aqroekosistemlərə təsiri ...................  



41

22.4. 



Bioqazın istehsalı və istifadəsi ...........................................   . 417 

22.5. 


Tullantısız və aztullantılı istehsal .......................................   . 424 

22.6. 


Kənd yerlərinin ekoloji vəziyyətinin 

 

 



optimallaşdınlması .............................................................   . 427 

548 


XXIII

 

AQROLANDŞAFTLARIN OPTİMALLAŞ- 

FƏSİL.  DIRILMASI VƏ DAVAMLI EKOSİSTEMƏRİN 

TƏŞKİLİ ...............................................................................  431 

23.1.


 

Aqroekosistemin davamlığı və dəyişkənliyi ...........................  431 

23.2.

 

Aqroekosistemin təşkilinin əsas prinsipləri .............................  434 



23.3.

 

Aqroekosistemin struktur-funksional təşkilinin optimallaşdırılması 



- onun məhsuldarlığının 

və davamlığmın yüksəldilməsinin əsasıdır ............................  436 

23.4.

 

Aqrolandşaftm ekoloji qiymətləndirilməsinin 



metodoloji əsasları .................................................................  439 

23.5.


 

Aqroekosistemin davamlığı .....................................................  442 

23.6.

 

Mikrob qruplaşmasının antropogen təsirə qarşı 



reaksiyası................................................................................  443 

23.7.


 

Aqrofıtosenozun antropogen təsirlərə qarşı 

reaksiyası................................................................................  446 

23.8.


 

Müxtəlif əkinçilik sistemində aqroekosistemin 

davamlığı................................................................................  449 

23.9.


 

Davamlı aqroekosistemlərin rekonstruksiyası və 

yaradılması şəraiti ..................................................................  451 

23.10.


 

Minerallaşma və humuslaşma proseslərinin 

balanslaşdırılması - pedosferin ekoloji davamlığmın inteqral 

(kompleks, bütöv) göstəricisidir ............................................  453 



XXIV

 

EKOLOJİ TƏHLÜKƏSİZ MƏHSULUN 

FƏSİL.  İSTEHSALI ..........................................................................  456 

24.1.


 

Ekoloji-toksikoloji normativlər ...............................................  456 

24.1.1.

 

«Ekoloji-təhlükəsiz məhsul» anlayışı ...................................  456 



24.1.2.

 

Aqroekosistemin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi ...............   457 



24.2.

 

Qida məhsulunu və yemi çirkləndirən maddələr .....................  457 



24.2.1.

 

Ağır metallar. Ağır metallarla çirklənmə və 



onun insan sağlamlığına təsiri ................................................  457 

-

 



Qurğuşun ...........................................................................  460 

-

 



Civə ....................................................................................  465 

-

 



Kadmium ...........................................................................  467 

-

 



Arsen ..................................................................................  468 

-Nikel .....................................................................................  469 



549 


24.2.2.

 

Nitratlar ...................................................................................  470 



24.2.3.

 

Nitritlər....................................................................................  474 



- Nitrat və onun törəmələrinin insan sağlamlığına 

təsiri .......................................................................................  475 

24.2.4.

 

Pestisidlər və onların qalıq miqdarı ........................................  479 



24.2.5.

 

Digər xlor-üzvi pestisidlər (deldrin, aldrin, 



heptaxlor, toksafen, xlordan, heksaxlorbenzol) .....................  483 

24.2.6.


 

Dioksinlər................................................................................  485 

24.2.7.

 

Benz(a)pirenlər .......................................................................  489 



24.2.8.

 

Polixlorbifenillər (PXB) .........................................................  491 



24.3.

 

Bitkinin boy tənzimləyiciləri (nizamlayıcıları).......................  493 



24.4.

 

Dərman vasitələri ....................................................................  493 



24.5.

 

Zərərvericilərin həyat fəaliyyətinin məhsulları .......................  495 



24.6.

 

Aflatoksinlər və digər mikotoksinlər ......................................  496 



24.7.

 

Çirkləndiricilərin neqativ təsirinin kənar edilməsi 



və ya minimallaşdırılması ......................................................  498 

24.7.1.


 

Kənd təsərrüfatı məhsulunun «təmizliyi»nin 

torpaq örtüyünün vəziyyəti ilə əlaqəsi ...................................  498 

24.7.2.


 

Toksikantlarm neqativ təsirinin aşağı salınması 

üsulları ...................................................................................  500 

24.8.


 

Biotexnologiyanın nailiyyətlərindən istifadə ..........................  501 

24.9.

 

Qida məhsulunun sertifikatlaşdırılması ..................................  503 



XXV

 

KƏND TƏSƏRRÜFATI VƏ İNSAN 

FƏSİL.  SAĞLAMLIĞI .....................................................................  506 

25.1.


 

Əkinçilik və insan sağlamlığı .................................................  506 

25.2.

 

Meşədən istifadə və insan sağlamlığı .....................................  507 



25.3.

 

Süni su anbarları və insan sağlamlığı .....................................  511 



25.4.

 

Quraqlıq ərazilərin suvarılması və insan sağlamlığı ............  514 



25.5.

 

İzafi rütubətli və bataqlaşmış ərazilərin qurudulması 



və insan sağlamlığı ................................................................  517 

25.6.


 

Heyvandarlığın intensivləşdirilməsi və insan 

sağlamlığı...............................................................................  519 

XXVI

 

KƏND TƏSƏRRÜFATININ TƏBİƏTİ 

FƏSİL.  MÜHAFİZƏ FƏALİYYƏTİ ...............................................  523 

26.1.


 

Ekologiyanın (sosial ekologiyanın) qanunları ........................  523 



550 


26.2.

 

Təbiəti mühafizə fəaliyyətində  əsas istiqamətlər .................  525 



Ədəbiyyat ...............................................................................  530 

Мамедов Г.Ш. действительный член НАН Азербайджана, 

доктор биологических наук, профессор Халилов М.Ю. доктор 

географических наук. 

Мамедова С.З. доктор биологических наук АГРОЭКОЛОГИЯ 

(резюме) ................................................................................  539 



551 


 

 

Çapa imzalanmışdır: 22.06.2010. 



Formatı: 70x100—. Həcmi: 34,5 ç.v. 

Sifariş 13. Tiraj 2000. Qiyməti 25 man 

«Təknur» MMC-nin mətbəəsində 

hazır diapozitivlərdən çap olunmuşdur. 

Mətbəənin direktoru: Ələkbər Məmmədov 

Ünvan: Baku ş., H.Cavid pr., 31 



Telefon: 497-59-64 

Yüklə 4,69 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   208   209   210   211   212   213   214   215   216




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə