86
16. İnfeksion proseslərin baş verməsində
sahib orqanizmin rolu
Alt standartlar:
2.1.2. Maddələr mübadiləsində baş verən dəyişikliklərin fərqli mexanizmlərini mü-
qayisəli şəkildə şərh edir, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
2.1.3. Bioloji prosesdə baş verən patoloji dəyişikliklərin fərqli mexanizmlərinin xü-
susiyyətlərini riyazi üsullarla əsaslandırır və təqdimatlar hazırlayır.
3.2.1. İnsan orqanizmində baş verən xəstəliklərin hüceyrə səviyyəsində olduğunu
əsaslandırır, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
Məqsəd:
•
Vitamin çatışmazlığının orqanizmin müqavimətinə təsirini qrafik üsulla əsaslan-
dırır.
•
İnfeksiyaların orqanizmə yoluxmasının hüceyrə səviyyəsində baş verməsini əsas-
landırır və təqdimatlar hazırlayır.
•
Mikroorqanizmlərin maddələr mübadiləsinə təsirinin fərqli mexanizmini müqa-
yisəli şəkildə şərh edir.
Şagirdlərdə idraki fəallıq yaratmaq üçün A blokundakı sualları şagirdlərlə birgə
müzakirə etmək mümkündür.
Motivasiya məqsədilə beyin həmləsi üsulundan da istifadə etmək mümkündür.
Məsələn:
•
Bakterial və virus xəstəlikləri hansılardır?
•
Bu xəstəliklər insanlara necə yoluxur?
•
İnfeksion xəstəliklərə yoluxmamaq üçün hansı tədbirlər görülməlidir?
Tədqiqat sualı:
İnsanın hansı hallarda infeksion xəstəliklərə yoluxma ehtimalı daha çoxdur?
Tədqiqat sualına şagirdlərin verdiyi cavablar onların fərziyyələridir. Və onlar aşağı
sinifdən əldə etdikləri biliklərini məntiqi surətdə əlaqələndirə bilərlər.
Tədqiqata başlamaq üçün Fəaliyyət hissədə verilmiş tapşırığın yerinə yetirilməsi
nəzərdə tutulur. Şagirdlərin qızılca, suçiçəyi infeksiyalarının uşaq infeksiyası adlandı-
rılmasının səbəbini araşdırmaları üçün onlara paylama materialı təqdim olunması məq-
sədəuyğundur. Bu məqsədlə tövsiyənin sonunda verilmiş əlavə materialdan istifadə
oluna bilər.
C blokundakı mətn fasiləli oxu və yaxud da İNSERT üsulundan istifadə olunmaqla
oxuna bilər. İNSERT üsulundan istifadə edilməsi şagirdlərin endokrin sistemi, vitamin
çatışmazlığı və s. haqqında müəyyən məlumatlara malik olmaları ilə əlaqəlidir.
F blokundakı tapşırıqların icrası qruplarda aparıla bilər. Tapşırıqlar standartların
tələbinə uyğun olub təqdimatın və məruzənin hazırlanmasını tələb edir.
LAYİHƏ
87
Ümumiləşdirmə zamanı şagirdlərə həkim məsləhəti, infeksion xəstəliklərin əlamət-
lərinə dair video nümayiş etdirə bilərsiniz.
Qiymətləndirmə meyarları:
•
təqdimat və məruzə hazırlama
•
şərhetmə
•
qrafik üsulla əsaslandırma
I səviyyə
II səviyyə
III səviyyə
IV səviyyə
Məruzə və təqdimat
sistemsizdir.
Məruzə və təqdimat-
da
əsas nailiyyətlər
əks olunmayıb.
Dəqiq mənbələrə
istinad olunsa da,
təqdimatın hazır-
lanmasında məntiqi
ardıcıllıq gözlənil-
məyib.
Təqdimat
sistemli,
dəqiq elmi mən-
bələrə istinadən
hazırlanıb.
İnfeksiyaların orqa-
nizmə yoluxmasının
hüceyrə səviyyəsində
baş verməsini əsaslan-
dırmaqda
çətinlik çəkir.
İnfeksiyaların orqa-
nizmə yoluxmasının
hüceyrə
səviyyə-
sində baş verməsini
qismən əsaslandırır.
İnfeksiyaların orqa-
nizmə yoluxmasının
hüceyrə səviyyə-
sində baş verməsini
müəllimin köməyi
ilə əsaslandırır.
İnfeksiyaların orqa-
nizmə yoluxmasının
hüceyrə səviyyə-
sində
baş vermə-
sini nümunələrlə
əsaslandırır.
Mikroorqanizmlərin
maddələr mübadiləsinə
təsirinin fərqli mexa-
nizmini müqayisəli
şəkildə şərh etməkdə
çətinlik çəkir.
Mikroorqanizmlərin
maddələr müba-
diləsinə
təsirinin
fərqli
mexanizmini
müqayisəli
şəkildə
şərh edərkən çoxlu
səhvlərə yol verir.
Mikroorqanizmlərin
maddələr müba-
diləsinə təsirinin
fərqli mexanizmini
müqayisəli şəkildə
şərh edərkən çüzi
səhvlərə yol verir.
Mikroorqanizmlərin
maddələr müba-
diləsinə təsirinin
fərqli mexanizmini
müqayisəli şəkildə
sərbəst şərh edir.
Vitamin
çatızmazlığının
orqanizmin
müqavimətinə
təsirini qrafik üsulla
əsaslandırmaqda
çətinlik çəkir.
Vitamin
çatızmazlığının
orqanizmin
müqavimətinə
təsirini
qrafik üsulla
əsaslandırarkən
səhvlərə yol verir.
Vitamin
çatızmazlığının
orqanizmin
müqavimətinə
təsirini
qrafik
üsulla müəllimin
köməyi ilə
əsaslandırır.
Vitamin
çatızmazlığının
orqanizmin
müqavimətinə
təsirini qrafik
üsulla sərbəst
əsaslandırır.
LAYİHƏ
88
Alt standartlar:
2.1.2. Maddələr mübadiləsində baş verən dəyişikliklərin fərqli mexanizmlərini
müqayisəli şəkildə şərh edir, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
2.1.3. Bioloji prosesdə baş verən patoloji dəyişikliklərin fərqli mexanizmlərinin xü-
susiyyətlərini riyazi üsullarla əsaslandırır və təqdimatlar hazırlayır.
3.2.1. İnsan orqanizmində baş verən xəstəliklərin hüceyrə səviyyəsində olduğunu
əsaslandırır, məruzə və təqdimatlar hazırlayır.
Məqsəd:
•
İnfeksion xəstəliklərin gedişinin maddələr mübadiləsinə təsirinin fərqli mexaniz-
mini şərh edir, təqdimatlar hazırlayır.
•
İnfeksion xəstəliklərə mühit şəraitinin təsirini qrafik üsulla əsaslandırır.
•
İnfeksion xəstəliklərin hüceyrə səviyyəsində baş verdiyini əsaslandırır, məruzə və
təqdimatlar hazırlayır.
Şagirdlərdə idraki fəallıq yaratmaq məqsədilə A blokundakı suallara istinad edilə
bilər. Motivasiya yaratmaq üçün BİBÖ, şaxələndirmə üsulundan da istifadə etmək
mümkündür. Şaxələndirmə üsulundan istifadəyə dair nümunə:
•
Mühit amilləri hansılardır?
Mühit amilləri
Tədqiqat sualı:
Xarici mühitin bioloji, fiziki və kimyəvi amilləri həm patogen mikroorqanizmlərə,
həm də sahib orqanizminə necə təsir göstərir?
Tədqiqatın aparılmasına B blokundakı tapşırığın yerinə yetirilməsi ilə başlanılır.
Tapşırıq cütlərlə yerinə yetirilə bilər. Tapşırığın şərtinə əsasən şagirdlər infeksion xəstə-
liklərin baş verməsinin ilin fəsillərindən asılılıq qrafikini tərtib etməlidirlər. Bu tapşırı-
ğı şagirdlər paylama materialı əsasında və yaxud da əvvəlki mövzuların müzakirəsinin
17. Mühit şəraitinin infeksion xəstəliklərin
gedişinə təsiri
LAYİHƏ