| 2.2.3. Metal qəfəsli kristal quruluşa malik bərk cisimlər
Bu tip bərk cisimlərin kristal qəfəsinin düyünlərində metallik rabitə ilə birləşən müsbət yüklü ionlar, yəni, kationlar yerləşir, elektronlar isə ionlararası boşluqda sərbəst hərəkət edərək maddənin elektroneytrallığını təmin edir. Bu mütəhərrik elektronlar metala xarakterik xassələr verir. Bu xassələrə yüksək elektrokeçiricilik və istilikkeçiricilik, metallik parıltı, plastiklik və s. aiddir.
Metal tipli bərk cisimlər üzlərə mərkəzləşmiş, həcmə mərkəzləşmiş kubik sıx qablaşmış kristal qəfəsli, həm də sıx qablaşmış heksaqonal qəfəsli olurlar (məsələn, Na, Zn, Fe, latun və s.).
Müasir təsəvvürlərə görə metal tip kristallarda nüvə ilə zəif əlaqədə olan valent elektronları ayrı-ayrı atoma aid olmur və sistemdə “sərbəst” hərəkət edərək, kristal qəfəsin düyünlərində olan bütün metal ionları arasında rabitə yaradır. Odur ki, metal kristallarda olan valent elektronları özlərini qaz molekulları kimi aparır və buna görə də həmin elektronlar şərti olaraq “elektron qazı” adlanır. Bu elektronlar hesabına yaranan metal rabitə onlara bərklik, ərimə və qaynama temperaturunun yüksək olması və az uçuculuq xassəsini verir (şəkil 2.3 d).
Dostları ilə paylaş: |
