_______ Milli Kitabxana_______
100
birində vergitutma, qazancı xalq təsərrüfatı üzrə orta aylıq əmək
haqqının müvafiq surətdə 1, 2, 3, 4, 5 mislini təşkil edən fəhlə və
qulluqçulardan vergitutma səviyyəsində həyata keçirilirdi. Buna
uyğun olaraq birinci qrupa 15 min AZM, ikinci qrupa 30 min AZM,
üçüncü qrupa 60 min AZM, dördüncü qrup üçün 100 min AZM,
beşinci qrup üçün 150 min AZM təşkil edir. Gəlirlilik qrupları üzrə
sahibkarlıq fəaliyyətinin növlərinin siyahısı aşağıdakı qaydada
hesablanırdı:
I qrupa dulusçuluq və saxsı məmulatlarının, oyuncaq və
hədiyyə, balıqçılıq alətlərinin (qadağan olunmuş alətlərdən başqa),
taxta, kağız, sümük, qarğı, küləş, qamış və başqa materiallardan
məmulat, təsərrüfat müxəlləfatının, bağçılıq-bostançılıq alətlərinin
düzəldilməsi və təmiri, həmçinin biçmə, tikiş və toxuma
öyrədilməsi, stenoqrafiyanın öyrədilməsi və rəqs öyrədilməsi.
II qrupa paltar, ayaqqabı, baş geyimləri, xəz, tikiş və
xırdavat məmulatlarının, xalça və xalçaçılıq məmulatlarının təmiri,
iplik, parça, toxuma və tikmə məmulatlarının təmiri edilməsi, torpaq
sahələrinin abadlaşdırılması sahəsində, turistlərə, ekskursiyaçılara
və başqa şəxslərə xidmət (onların yerləşdirilməsi və s.), həmçinin
yabanı meyvə və giləmeyvə, müalicə otları və bitkiləri toplanması
və tədarükü.
III qrupa musiqi alətlərində çalmağın, xoreoqrafiyanın
öyrədilməsi, satış məqsədi ilə qəfəsdə quş və heyvan, akvariumda
balıq yetişdirilməsi, nəqliyyat vasitələrinin yuyulub təmizlənməsi
üzrə xidmətlər (xüsusiləşdirilmiş tikilidə və qurğularla yuyulub
təmizlənmədən başqa), əmlakın, o cümlədən nəqliyyat vasitələrinin
xüsusiləşdirilmiş avtodayanacaqdan başqa mühafizəsi üzrə, əmlakın
daşınması üzrə xidmətlər göstərilməsi (özüyeriyən nəqliyyat
vasitələri ilə daşımaqdan başqa).
IV qrupa əhaliyə musiqi xidməti (xanəndəlikdən başqa),
mebel, digər xarratlıq məmulatlarının, metal məmulatlarının, məişət
maşınlarının və cihazların, radio-televiziya aparatlarının təmiri,
məişət xidməti üçün istifadə olunan əşyaların icarəyə verilməsi.
V qrupa səyyar qaydada malların pərakəndə satışı, ictimai
iaşə sahəsində səyyar qaydada xidmətlər, səyyar qaydada foto
xidməti göstərilməsi, mənzillərin, bağ evlərinin, qarajların və başqa
_______ Milli Kitabxana_______
101
binaların tikilməsi, təmiri, avadanlıqla təmin edilməsi və
abadlaşdırılması.
Patentin dəyəri Bakı, Sumqayıt və Gəncə şəhərləri üzrə
müəyyən edilmişdir. Respublika tabeli digər şəhərlərdə patentin
dəyərinin 75%, qalan ərazilərdə 50% tətbiq edilir.
Minimum əmək haqqının 5 misli məbləğində güzəşti olan
şəxslər üçün patentin dəyəri 40%, dörd misli məbləğində güzəşti
olan şəxslər üçün 30%, üç misli məbləğində güzəşti olan şəxslər
üçün 25% azaldılırdı.
Təqvim ili üçün patent əldəetmə tarixindəki orta aylıq əmək
haqqı məbləği əsas götürülür və il ərzində dəyişilməsindən asılı
olmayaraq ondan əlavə vergi tutulmurdu. Lakin, minimum
məbləğdə vergi ödənilən sahibkarlıq fəaliyyət növlərinin siyahısı isə
aşağıdakı kimi müəyyən edilirdi:
-
pərakəndə ticarət və ictimai iaşə xidməti (səyyar qaydada
malların satışı və xidmətlərin göstərilməsindən başqa);
-
avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşınma xidməti;
-
avtomobil nəqliyyatı vasitələrinə texniki xidmət;
-
bərbərlik fəaliyyəti və kosmetika xidmətləri (müalicə və
ya cərrahlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan).
1999-cu ilin 6 yanvar tarixində “Əlavə dəyər vergisi
haqqında” və “Fiziki şəxslərin gəlir vergisi haqqında” Qanunlara
əlavə və dəyişikliklər edildikdən sonra 1 mart 1999-cu ildən
pərakəndə ticarət və ictimai iaşə, avtomobil nəqliyyatı ilə
sərnişindaşıma xidmətləri, avtomobil nəqliyyatı vasitələrinə texniki
xidmət, habelə bərbərlik və kosmetika xidmətləri (müalicə və ya
cərrahlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan) göstərən vergi ödəyiciləri
üçün minimum məbləğdə aylıq vergi müəyyən edilirdi.
Bu zaman fəaliyyət növündən asılı olaraq, minimum vergi
məbləğinə təsir edən əsas amillərdən ölçü vahidinə görə orta aylıq
dövriyyə və ya hasilat məbləği, ticarət əlavəsi və ya rentabelliyin
orta səviyyəsi nəzərə alınmaqla müəyyən edilirdi.
_______ Milli Kitabxana_______
102
Bu qaydalar, pərakəndə ticarət fəaliyyətindən gəlir əldə edən
hüquqi şəxslərin nəzarət-kassa aparatları tətbiq edilən obyektlərinə,
istehsal müəssislərinin öz istehsal məhsullarının satışını həyata
keçirən ixtisaslaşdırılmış mağazalarına, yanacaq satışına, avtomobil
nəqliyyatı vasitələrinin satışına, pərakəndə ticarət fəaliyyətinin
səyyar qaydada həyata keçirilməsinə, ictimai iaşə xidmətindən gəlir
əldə edən hüquqi şəxslərin nəzarət-kassa aparatları tətbiq edilən
obyektlərinə, hüquqi şəxslərin və onların filiallarının (bölmələrinin),
nümayəndəliklərinin nəzdində olan və yalnız onların işçilərinə
xidmət göstərən obyektlərə (alkoqollu içkilərlə xidmət göstərən
obyektlərdən başqa), səyyar qaydada həyata keçirilən ictimai iaşə
xidmətinə, habelə bərbərlik və kosmetika xidmətlərindən (müalicə
və cərrahlıq fəaliyyəti ilə bağlı olmayan) gəlir əldə edən hüquqi
şəxslərin nəzarət-kassa aparatları tətbiq edilən obyektlərinə şamil
edilmir.
Minimum vergini ödəyən hüquqi şəxslər aylıq verginin
məbləğinin 50%-i əlavə dəyər vergisi, qalan 50%-i isə hasilatdan
vergi, fiziki şəxslər tərəfindən isə bütün məbləğ gəlir vergisi
şəklində ödənilirdi.
Yuxarıda adları qeyd olunan fəaliyyət növləri üzrə minimum
verginin aylıq məbləğinə onun yerləşdiyi ərazidən və fəaliyyət
növündən asılı olaraq, bir sıra əmsallar tətbiq edilirdi.
Pərakəndə ticarət sahəsinin 1 kvadrat metri üçün 7 min AZM
müəyyən edilmişdir. Bu məbləğ aşağıdakı əmsallarla artırılıb-
azaldılır:
Obyektin yerləşdiyi ərazidən asılı olaraq Bakı şəhərinin
mərkəzində 2.0, mərkəzdən kənarda 1.5, şəhər ətrafında 1.0;
Gəncə və Sumqayıt şəhərlərində mərkəzdə 1.5, mərkəzdən
kənarda 1.25, şəhər ətrafında 1.0;
Digər şəhər və rayon mərkəzlərində 0.75;
Qəsəbələrdə (Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin qəsəbələri
istisna olmaqla) kənd yerlərində 0.5;
Alkoqollu içkilər və tütün məmulatlarının satışını həyata
keçirən obyektlərdə 1.1;
Qiymətli metalların və qiymətli daş-qaşların satışını həyata
keçirən obyektlərdə 1.20;
Dostları ilə paylaş: |