65
Sofi yenə qablara tərəf döndü:
O, nə hörmətsizdi, nə də hörmətli. O, sadəcə əsl müdrikliyə çatmağa
çalışır. Budur, coket kartı ilə digər kartlar arasındakı fərq.
Nə dedin, coker?
Sofi başıyla təsdiqlədi.
Heç fikirləşmisən ki, kartların içində həmişə çoxlu ürək, kərpic,
toxmaq, ağac, amma yalnız bir dənə coker var?
Aman allah! İndi buna sənin cavabın nədi?
Bəs sənin sualın necədi?
Anası ərzaq dükanından aldığı bütün şeyləri kənara qoymalı oldu.
Qəzeti götürüb qonaq otağına getdi. Qapını da həmişəkindən möhkəm
örtdü, Sofi bunu hiss etdi.
Sofi qabları yuyub otağına qalxdı. Qırmızı ipək şarfı leqo
konstruktorları ilə birgə şkafın yuxarı gözünə qoymuşdu. Şarfı yenidən
əlinə alıb o tərəf-bu tərəfinə baxdı.
Hilde...
AFİNA
...xarabalıqlar arasından bir neçə hündür bina ucaldı...
Axşamüstü Sofinin anası rəfiqəsigilə yollandı. O, evdən çıxan kimi
Sofi bağa düşüb xəlvəti guşəsinə getdi. Orada şirniyyatqabının yanında
bir bağlama gördü. Tez onun kağızını cırıb açdı. İçindən bir video-kaset
çıxdı.
Evə yüyürdü. Videomaqnitofon! Filosof haradan bilə bilərdi ki,
onlarda videomaqnitofon var? Görəsən, kasetdə nə var?
Sofi kaseti taxdı. Ekranda aralıdan çəkilmiş və getdikcə
yaxınlaşdırılan bir şəhər mənzərəsi göründü. Kamera Akropolun
üzərində duraraq onu böyütdüyündən Sofi bu şəhərin Afina ola
biləcəyini başa düşdü. O, əvvəllər bu qədim xarabalıqların şəkillərini
çox görmüşdü.
Canlı çəkiliş idi. Yay geyimində turistlər əllərində kameralarla
xarabalıqların arasında gəzirdilər. Biri elə bil çiynində səsucaldıcı
daşıyırdı. Və birdən! A-a! Orada indicə “Hilde” deyilmədimi?
Bir-iki dəqiqədən sonra orta yaşlı bir kişi ekrana yaxınlaşdı. Onun
downloaded from KitabYurdu.org
66
boyu qısa idi, qara, qəşəng qırxılmış saqqalı, başında isə mavi beret
vardı.
Afinaya xoş gəlmisən, Sofi. Düz tapmısan, mən Alberto Knoksam.
Tanımadınsa, qoy yadına salım. Kainatın silindr şlyapasından
çıxarılmış böyük dovşan. Biz indi Akropoldayıq. Söz “qala”, - yaxud
dəqiq desəm, “təpə üzərində şəhər” deməkdir. Burada insanlar Daş
dövründən etibarən məskunlaşıblar. Buna səbəb bu yerin unikal coğrafi
mövqeyidi. Pilləli quruluş yağmaçılardan asan müdafiə olunmaq üçün
əlverişli idi. Akropoldan həmçinin Aralıq dənizindəki ən yaxşı
limanlardan birinə əla mənzərə açılırdı. Erkən Afina bu yayladan aşağı
düzənlikdə inkişaf etməyə başlayanda Akropol qala və müqəddəs türbə
kimi fəaliyyət göstərirdi. Eramızdan əvvəl beşinci yüzilliyin ilk
yarısında İranla qanlı müharibə
gedirdi və 480-ci ildə İran şahı Kserkses Afinanı yağmaladı, Akropolun
bütün taxta tikililərini yandırdı. Bir ildən sonra iranlılar məğlub
edildilər və bu, Afinanın Qızıl dövrünün başlanğıcı oldu. Akropol
yenidən tikildi, əvvəlkindən də qürurlu və möhtəşəm oldu, bu dəfə
sadəcə müqəddəs məbədə çevrildi.
Bu o dövr idi ki, Sokrat küçələri və meydanları gəzərək afi- nalılarla
söhbət edirdi. O, Akropolun yenidən dirçəlməsinə də şahid oldu,
ətrafda gördüyümüz qürurlu binaların tikintisini gördü. Necə binalar,
necə binalar! Mənim arxamda Panteonu görürsən. Panteon sözünün
mənası Məsumlar məkanıdır. Qoruyucu mələk Afinanın şərəfinə
tikilmişdi. Bu nəhəng mərmər binanın bir dənə də düz xətti yoxdur,
dörd tərəfi xəfifcə mailidi, bu da binanın kobud görünməsinin qarşısını
alır. Nəhəng ölçülərinə baxmayaraq, onu işıqlı göstərir. Başqa sözlə,
optik illüziya effekti verir. Sütunlar içəriyə mailidi və əgər bu sütunlar
türbənin yuxarısına doğru ucalmağa davam etsəydi, 1500 metrlik
piramida formalaşdırardı. Məbəddə on iki metrlik Afina heykəlindən
başqa heç nə yoxdu. O zaman
parlaq rənglərlə çəkilmiş ağ mərmərlər bura on altı kilometr uzaqdan
gətirilmişdi”.
Sofi ürəyi ağzında oturmuşdu. Doğrudanmı, onunla danışan
downloaded from KitabYurdu.org
67
filosofdu? Sofi onun surətini bircə dəfə qaranlıqda görmüşdü. İndi
Afinada Akropolda dayanan həmin adam ola bilərmi?
O, məbəd boyu addımlamağa başladı və kamera onu izlədi. Səkinin
düz kənarıyla addımlayır və mənzərəni təsvir edirdi. Kamera Akropol
yaylasından aşağıda yerləşən qədimi teatra tuşlandı.
“Burada sən qədim Dionis Teatrını görə bilərsən, - beretli kişi davam
etdi. - Ehtimallara görə, bu, Avropada ən qədim teatrdır. Esxil, Sofokl
və Evripidin Sokrat zamanında böyük faciələrinin nümayiş olunduğu
yerdi. Zavallı Kral Edipin adını artıq çəkmişəm. Sofoklun onun həyatı
haqda yazdığı faciə ilk dəfə burada nümayiş etdirilmişdi. Onlar
komediya da oynayırdılar. Aristofan tanınmış komediya yazarı idi, o,
Sokrat haqda Afinanın təlxəyi kimi bəhs edən qara komediya yazmışdı.
Düz arxamda daş divar görə bilərsən, aktyorlar
ondan arxa pərdə kimi istifadə edirdilər. O, “skene” adlanırdı, bugünkü
“scene” - səhnə sözünün əcdadı idi. Yeri gəlmişkən, “theater” (teatr)
sözü də qədim yunan dilindəki “görmək” mənası verən sözdəndi. Gəl
filosoflara qayıdaq, Sofi. Biz indi Panteon ətrafında gəzişirik və girişə
doğru enirik”.
Balaca adam nəhəng məbədin ətrafında dövrə vurdu və bir neçə
kiçik məbədi özündən sağda qoyub keçdi. Sonra o, bir neçə hündür
sütunun arasıyla aşağıya doğru addımladı. Akropolun ətəyinə çatanda
kiçik bir təpənin üstünə çıxdı və əli ilə Afina tərəfi göstərərək dedi:
“Üzərində durduğumuz təpə Areopaqos adlanır. Afina Ali Məhkəməsi
məhz, bu yerdə qətl işlərilə bağlı qərarlar çıxarırdı. Bir neçə yüz il sonra
müqəddəs Paul Apostol burada dayanaraq afinalılara İsa və Xristianlığa
dair moizə oxumuşdu. Biz sonralar yeri gələndə onun nə dediyinə
qayıdacağıq. Aşağı sol tərəfdə sən Afinanın qədim şəhər meydanı
Aqoranı görə bilərsən. Dəmir və mədən işçiləri tanrısı Hefastos adına
geniş məbədi çıxmaq şərtilə, yalnız bir neçə mərmər parçası qalıb. Gəl,
aşağı düşək...”
Növbəti an o, antik xarabalıqların ortasında peyda oldu. Göyün
ətəklərində, - Sofinin ekranının yuxarısında - Akropol üzərində
ucaldılmış əzəmətli Afina məbədində. Fəlsəfə müəllimi daş
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |