68
parçalarından birinin üstündə oturdu. Kameraya baxaraq dedi: “Biz
Afinadakı qədim aqorada oturmuşuq. Acınacaqlı mənzərədi, yox? Bu
gün belə olsa da, bir vaxtlar o, mükəmməl məbədlər, ədalət
məhkəmələri və digər ictimai idarələr, mağazalar, konsert zalları, hətta
geniş gimnastika binalarıyla əhatə olunmuşdu. Hər şey genişlik, açıqlıq
olan bu meydanın ətrafında yerləşirdi... Bütün Avropa sivilizasiyasının
əsası bu sadə görünüşlü ərazidə qoyulub.
Politika və demokratiya, ekonomika və tarix, bilogiya və fizika,
riyaziyyat və psixologiya, teoriya və metod, ideya və sistem kimi
sözlərin kökü gündəlik həyatı bu meydanın ətrafında cərəyan edən
azsaylı xalqa gedib çıxır. Sokrat vaxtının çoxunu insanlarla söhbət
edərək burada keçirirdi. O, qabda zeytun yağı daşıyan bir qulun
yaxasından yapışa və yazıqdan fəlsəfi sual soruşa bilərdi, çünki Sokrat
inanırdı ki, qul ilə mötəbər vəzifəsi olan bir adamın əqli mühakiməsi
eynidi.
Bəlkə o, vətəndaşların birilə qızğın mübahisə edir, bəlkə də gənc
şagirdi Platonla hərbə-zorbaya girişirdi. Bu haqda düşünmək fövqəladə
bir hissdi. Biz hələ də Sokratın və ya Platonun fəlsəfəsi haqda
düşünürük, Platon və ya Sokrat olmaq isə tamam ayrı aləmdi”.
Sofinin də fikrincə, bu haqda düşünmək fövqəladə bir hiss idi.
Amma o, filosofun qəfildən qeyri-adi itdən onun bağdakı guşəsinə
göndərdiyi video vasitəsilə danışmasını da eyni dərəcədə fövqəladə
məsələ sayırdı.
Filosof mərmərin üstündən qalxdı və sakitcə dedi: “Bunu ora
qoymağı çox istəyirdim, Sofi. İstəyirdim ki, sən Akropolu və Afinadakı
qədim Aqoranın qalıqlarını görəsən, buraların bir vaxtlar necə
möhtəşəm yerlər olduğunu biləsən. Bir az qəribə çıxır, bilirəm..., amma
mən əminəm ki, bu bizim aramızda qalacaq. Nə isə, hər halda kiçik bir
işartı bəsimizdi.
O, başqa heç nə demədən, uzun müddət kameraya baxaraq orada
durdu. Bu arada xarabalıqlardan bir neçə bina ucaldı. Sanki
sehrlənmişdi, bütün qədimi binalar yenidən ucalırdılar. Üfüqün
üzərində Sofi hələ də Akropolu görə bilirdi,
downloaded from KitabYurdu.org
69
amma indi o və meydandakı bütün binalar yepyeni idi. Qızılla örtülmüş
və gözəgəlimli boyalarla rənglənmişdilər. Rəngarəng geyimli adamlar
meydanda gəzirdilər. Bəziləri qılınc taxmış, bəziləri başlarında kuzə
daşıyırdılar, onlardan birininsə qoltuğunda papirus rulonu vardı.
Sofi öz fəlsəfə müəllimini tanıdı. Onun başında hələ də mavi beret,
amma əynində yanından keçənlərin geyindiyi tərzdə uzun sarı köynək
vardı. O, Sofiyə tərəf gəldi, kameraya baxaraq dedi:
“Belə daha yaxşıdı. İndi biz antik Afinadayıq. Gördüyün kimi, bura
şəxsən gəlməyini istədim. Biz e.ə. 402-ci ildəyik, Sokratın ölümündən
cəmi
üç
il
qabaqda.
Ümid
edirəm,
bu xüsusi görüşü
qiymətləndirəcəksən, çünki videokamera kirələmək çətin oldu...”
Sofinin başı fırlandı. Bu əcaib adam qəfildən necə oldu ki, 2400 il
qabaqkı Afinaya düşdü? Sofi tamamilə başqa bir dövrün videosunu
necə olurdu ki, görə bilirdi? Antik dövrdə video olmayıb axı... bu, film
ola bilərmi?
Amma bütün bu mərmər binalar əsl binalar kimi görünürdülər. Əgər
Afinadakı bu qədim meydanı film çəkmək üçün dekorasiya şəklində
yenidən qurublarsa, çox baha başa gəlmiş olmalıydı. Hər halda bu,
sadəcə Sofiyə Afinanı öyrətməkdən ötrü həddən artıq böyük məbləğ
olan puldu.
Beretli adam yenidən ona baxdı.
Oraya, sütunların altına bax, o iki adamı görürsən?
Sofi qırışıq köynək geyinmiş yaşlı bir adam gördü. Onun uzun
dağınıq saqqalı, yastı burnu, kəskin baxışlı gözləri, ətli yanaqları vardı.
Yanında yaraşıqlı bir cavan kişi durmuşdu.
Bu, Sokrat və onun gənc şagirdi Platondu. Onlarla indi şəxsən tanış
olacaqsan.
Filosof həmin iki adama tərəf getdi, başından beretini çıxardı və
Sofinin anlamadığı bir söz dedi. Yəqin yunanca idi. Sonra kameranın
içinə baxdı: “Onlara dedim ki, sən onlarla tanış olmağı çox istəyən
norveçli bir qızsan. Odur ki, indi Platon sənə düşünmək üçün bir neçə
sual verəcək. Amma nə qədər ki, gözətçilər bizi görməyiblər, işimizi
cəld görməliyik”.
downloaded from KitabYurdu.org
70
Cavan adam irəli çıxıb kameraya baxanda Sofi hiss etdi ki, qan
gicgahlarına vurdu.
Afinaya xoş gəlmisən, Sofi, - o, nəzakətli səslə dedi. Ləh- cəylə
danışırdı.
Mənim adm Platondu və mən indi sənə dörd tapşırıq verəcəyəm.
Birincisi, çörəkçi necə olur ki, əlli ədəd tamamilə bir-birinin eyni olan
adamşəkilli peçenye bişirə bilir, bax, bunun üzərində düşün. Sonra niyə
bütün atların eyni olduğunu fikirləşib tapmalısan. Sonra tap görək,
insanın ölməz ruhu varmı? Nəhayət, qadınların və kişilərin eyni
dərəcədə həssas olub-olmadıqlarını deməlisən. Uğurlar!
Sonra televizordakı görüntü yoxa çıxdı. Sofi lenti bir daha başa
fırladıb baxdı və gördüklərini təkrar izlədi. Fikirlərini cəmləməyə
çalışdı. Amma bir şey düşünən kimi, fikrini sona çatdırmamış başqa bir
fikir özünü yetirirdi.
Sofi bilirdi ki, onun fəlsəfə müəllimi qəribə adamdı. Amma
öyrətmək üçün təbiət qanunlarına meydan oxuyan metodlardan istifadə
etməyə başlayanda Sofi fikirləşdi ki, o, ağını çıxarıb. Doğrudanmı,
televizorda Platonu və Sokratı
görmüşdü? Əlbəttə, bu mümkün deyildi. Amma bu cizgi filmi də
deyildi axı?..
Sofi kaseti maqnitofondan çıxardı, otağına qaçdı. Onu leqo
konstruktorlarının yanına - şkafın yuxarı gözünə qoydu. Sonra
çarpayısına çökdü, yorğun düşüb yuxuya getdi.
Bir neçə saatdan sonra anası otağa girdi. Sofini ehmalca silkələyib
dedi:
Nə olub, Sofi?
Mmm...
Pal-paltarlı yatmısan!
Sofi yuxulu-yuxulu gözlərini araladı.
Afinada idim, - dodaqucu yalnız bunu dedi, böyrü üstə çevrildi və
yenidən yuxuya getdi.
PLATON
...ruhun əsl mənbəyi üçün həsrət...
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |