Downloaded from KitabYurdu org
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
50 qoyularsa, üç əsrə yaxın bir keçmişi olan rəmzi Masonluğun özünə xas prinsipləri olmasaydı, bu günə qədər mövcud ola bilərdimi deyənlərə qarşı, elmə və fəlsəfəyə dayanan fikirləri vardır Masonluğun... Ancaq Masonluğun elm və fəlsəfəsi dəyişməz deyildir. Məlum olduğu kimi, elm hələ son əsrdə inkişaf etmişdir. Fəlsəfə də eyni xüsusiyyətə malikdir. Buna uyğun bütün insanlara şamil, sülh və səadət yuvası olacaq idealı və insanlıq məbədini qurmağı düşünən, özünə gəlmək üçün nəfsinə nəzarət edərək ruhunu təmizləyib, tərbiyə etməyi hədəfə alan, səhvləri əvvəlcə özündə axtarıb təlqin edən, fanatizm və batildən, xurafat və xəyallardan azad olmasının vacibliyini başda tutan, səmimiyyət və təvazökarlığın səhvlərinin etirafım öndə tutan, elm və fənnə söykənərək təbiəti araşdırmağı, davamlı işləməyi tövsiyə edən, ağıl, hikmət və təmkinlik ilə birləşdirən gücü məqbul sayan, tolerantlıq, xəbərdarlıq və tənqidə yer verən Masonluq, saysız- hesabsız sistemlər və ya nəzəriyyələr və prinsiplər birliyidir. Masonluğun işləri sırasında istifadə etdikləri Mərasimdəkilər (mərasim rəhbəri) bəzi ifadələrdə; “Ağıl bizə özümüzü tanıtsın”. “Burada həqiqət tam bir azadlıq içində araşdırılır və açıqlanır”. “Ağıl, iradə və duyğular ilə bunları ətraf aləmlə təmasa gətirən duyğular və bizdən əvvəlki nəsillərin öz paylarını verdikləri elm və sənət sahələri, bütün bunların hamısı həqiqətə çatmaq üçün bir pillədən ibarətdir”. “Ağıl bizə yol göstərsin”. downloaded from KitabYurdu.org “İrəliləmənin birinci şərti özünü tanımaqdır”. “Mənliyə hakimiyyət ağılla olur. Nə xoşbəxt ağlını özünə lider seçənlərə” deyilir. Masonluqda simvollar üzərində açıqlamalar ilə əlaqədar sözlər çox açıq və aydın şəkildə özünəxas bir fəlsəfi fikrin yaranmasını vurğulayar. 3 - Qarşılaşdırma Fəlsəfə ilə Masonluğun qarşılaşdınlmasında tətbiq olunacaq metod, Masonik fikirlərlə fəlsəfi düşüncənin ayırdetmə üsulu olmalıdır. “Özünü bil!” sözü Sokrata aid sözdür. Bunun Masonluqda qarşılığı isə yetkinləşmə və ya kamilləşmədir. Çünki Sokrata görə ancaq “məlumat fəzilətdir”, məlumatlı şəxs ləyaqətli şəxsdir, bunun ən mükəmməl şəkli də özünü tanımaqdır. Həqiqət anlayışı ilə varlıq anlayışı arasında qarşılıqlı bir əlaqə vardır; çünki düşüncədə ortaya çıxan mücərrəd və konkret anlayışlar, obyektlərin özünə uyğunluğunu qarşısına məqsəd qoyar. Ümumi bir təriflə həqiqətin araşdırılmasına gedən məlumatlar vasitə olur. Həqiqət həm fəlsəfə, həm də Masonluqda daima bir araşdırma mövzusu olub, hər kəs içində də əsla çatılmayacaq bir nöqtədir. Bu səbəblə heç bir fəlsəfi fikir tam və mükəmməl olmadığı kimi, Masonluq peşəsində də kamala, mükəmməlliyə çatmaq olmaz. Düşüncə fəlsəfədə sərbəst ola bildiyi halda, Masonik düşüncədə sərbəstliyin asılı bir xüsusiyyəti vardır. Bu baxımdan Masonluqda, düşünməkdən çox qəbul edilən hadisələri anlamaq fikri hakimdir. “Anlamaq, bir şeyi, bir vəziyyəti, hər hansı bir niyyəti, bir sevinci, downloaded from KitabYurdu.org 52 bir acını, hər hansı bir fəlsəfə mətnini bilavasitə bilməkdir”. “Sevmək üçün başa düşmək, başa düşmək üçün sevmək şərtdir”.38 Masonlar ayinlərindəki məlumatlan başa düşmək üçün yol göstərər; bunların bəlli hədlər daxilində şərh olunmasında Mason sərbəstdir. Albert Pikenin “insanlar hər gün bir az daha sərbəst olur, çünki insanın azadlığı onun sağlam düşüncəsindədir” deyimi, ağılla aydın anlamaq ilə bərabər anlamı ifadə edir. Bunun üçün Masonik həyatda həqiqətin araşdırılmasında ağıl daima yol göstərir. Bu etibarla fəlsəfədəki həqiqət olan məlumatın dəqiqliyinə qarşı Masonik düşüncədə ”Mənə görəlik” hakimdir. İndi Masonluqdakı azadlıq bu “mənə görəlik” xüsusiyyətində bir müstəqillik və tolerantlıq bu səbəblə Masonluğun əsas prinsiplərindəndir. 4 - Nəticə Geniş bir bucaqdan baxıldığında fəlsəfi düşüncə ilə Masonluğun sanki bir-birinə yaxın olduğu görünür. Fəqət bu fəlsəfənin içində Masonik düşüncələrin deyil, ancaq Masonik düşüncələr içində fəlsəfi fikirlərin varlığını göstərən bir yaxınlıqdır. Fəlsəfə anlayışlar şərhi başa düşüldüyü kimi, Masonluqda da simvollar şərh edilir. Bu şərhlər fəlsəfədə olduğu kimi tam azad formada deyil, ənənəvi bir formadadır. Ancaq informasiya vacibliyi, ağlın rəhbərliyi və həqiqətin araşdırılması ilə yetkinləşərək ideal bir insan yaratmaq üçün sıralanan nəsihətlərə görə normativ bir quruluş formasmdakı fəlsəfə intizamlarının daxilində olan əxlaq fəlsəfəsi ilə downloaded from KitabYurdu.org əlaqəsi daha diqqətə çarpandır. Ümumiyyətlə, fəlsəfədə kainatı və özünü mühakimə etmək filosofun xüsusiyyətidir. Həm də mühakimə etməklə yanaşı, dəyişdirmək də onun məqsəddir. Masonluq sənətində, usta-şagird təlimində əsl mənada usta olan Mason çevrəsini və özünü hər zaman (din və siyasət xaricində) mühakimə edər. Ağılın bir məhsulu olan düşüncə və bunun ifadə olunan şəkli fikir və söz azadlığı, bu baxımdan Masonik işlərin icra edildiyi Lojalardakı qədər mükəmməl bir mühiti heç bir zaman, heç bir yerdə tapmamışdır. Düşüncə tarixi mühafizəkar ətrafın, batil fikirlərin, sərbəst düşüncə, elmi və fəlsəfi fikirlər ilə vuruşduğu bir arena olmasına qarşı, Masonluqda “azad fikirlərin sərbəst söylənə bildiyi yeganə mühit” mövcuddur. Bu mühit isə bilindiyi kimi sevgi, tolerantlıq və qardaşlıq ilə meydana gəlir. Sevgi, tolerantlıq və qardaşlığın gündəlik yaşamına fərdi təsir etməsi və özünü fərd olaraq buna inandırması baxımından Masonluq fəlsəfi intizam, fəlsəfi bir nəzəriyyə deyil, bir yaşam tərzidir, dünyaya baxış formasıdır. İnsan gündəlik həyatında bu yaşam tərzini bütün fikir və hərəkətlərinə uyğunlaşdırdığı nisbətdə Mason olur. Nəticə olaraq, hər kəsin bildiyi kimi fəlsəfə elminin məşğul olduğu mövzular arasında Masonluq yoxdur. Ancaq bəllidir ki, hər insanın, hər quruluşun, hər birliyin özünəməxsus fəlsəfəsi vardır. Yəni, fəlsəfə elmində Masonluq yoxdur, amma Masonluğun özünəməxsus bir fəlsəfəsi vardır. 37 Georges Politzer - Fəlsəfənin əsas prinsipləri 38 Prof. Dr. Takiyəddin Mengüşoğlu - Fəlsəfəyə giri downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|