Downloaded from KitabYurdu org
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
82 orqan idi. Masonik adət, ənənə və üsullara əməl etməyən bu halın bir an öncə düzgün bir işin gedişatma çevrilib həll edilməsi və Türk Masonluğunun, tam bir həmrəylik içində əsl vəzifəsi ilə məşğul olması lazımdır. Bu lüzum 1955-ci ilin iyununda rəsmən elan edildi. Bu arada meydana gələn qarşıdurmalar və işlərlə 16 dekabr 1956-cı ildə mərkəzi Ankarada olmaq məqsədilə rəmzi dərəcələr üçün, tam səlahiyyətli, müstəqil Türkiyə Böyük Lojası quruldu. 1 fevral 1957-ci il tarixində verilən sərəncamla Türkiyə Böyük Lojası Azad və qəbul edilmiş Türk Masonlarmın Türkiyə Böyük Lojasma çevrilmişdir. O tarixdən bu yana yalnız 1-3 rəmzi dərəcələrlə məşğul olan böyük Loja bu ad altında fəaliyyətini davam etdirir. Bu gedişlə daxilindəki vəziyyətinə bir istiqamət vermiş olan Masonlar, bundan sonra Türk Masonlarmın xarici ölkələrlə olan münasibətlərinin tənzimi ilə məşğul olmağa başlamışdılar. Həmçinin, qısa zamanda (36) böyük Loja ilə muhadənət zaminləri mübadilə edilərək tanışma təmin edilmişdir. Geri qalanlar ilə də xəbərləşmələr davam etmiş, qısa zamanda, bunlarla da lazımı münasibətlər qurulmuşdur. Hələ də Türkiyədə 1985-ci il dekabrdan başlayaraq Türkiyə böyük Lojasma bağlı İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa kimi beş böyük şəhərdə cəmi 75 rəmzi Loja vardır. 1961-ci ildə Ankarada olan Böyük Loja mərkəzi, o tarixdən etibarən İstanbula köçürülmüşdü. Cəmi beş şəhərdə fəaliyyətdə olan bu 75 Lojanın təxminən 6000-ə yaxın üzvü vardır. downloaded from KitabYurdu.org Rəmzi Lojalar xaricindəki işlərə gəlincə: Türkiyədə hələ də 5 Atelye, 4 Şapitr, 3 Areopaj ilə 31,32 və 33-cü dərəcələrə aid bir qol fəaliyyətdədir. Türkiyədə həqiqətən Mason təşkilatı tərəfindən qurulub idarə edilən başqa sosial təşkilatlar yoxdur. Ancaq Türk Masonları hələ çox sosial təşkilatın və xeyriyyə cəmiyyətinin idarəsində vəzifə almışlar. Başqa ölkələrdə olduğu kimi, Türkiyədə də Masonluğu və Masonları xoş qarşılayanlar olduğu kimi, əleyhinə olanlar da vardır. Masonluğu bilməyənlərə, nə olduğunu bilmədən əleyhinə olanlara, hətta anlamayanlara, sıx-sıx rast gəlinir. Mədəni şəxslərarasmda da olan bu insanların ən azından maraq faktoru ilə Masonluğun nə olduğunu öyrənməyə çalışmaları; eyni zamanda da Masonların özlərini tanıtmağa çalışmaqları lazımdır. Bilindiyi kimi, Masonluğun iki cəbhəsi vardır: - Biri ictimai və məlum olan bəşəri həmrəylik, din, məzhəb və sair əqidələrdə sərbəst düşüncə üzrə yaranan, qayda-qanunlu bir müəssisə olduğunu göstərən xarici aləm. - Digəri, hər kəsin bilmədiyi daxili aləm. Masonluq əleyhinə və lehinə olan bütün söylənənlər, iddialar və əfsanələr bu bilinməyən daxili aləmdən meydana gəlir. Dünya tarixində, Orta əsrlərdən bəri, Masonluq lehinə və əleyhinə bir çox hərəkətlər olmuşdur. Bu hərəkətlər, hər yerdə olduğu kimi, Türkiyədə də mövcuddur. Türkiyədə Lojalar bir qapalı cəmiyyətdir. Fəqət gizli bir cəmiyyət deyildir. Bütün Lojalar Türkiyə Böyük Lojası statusuna tabe olaraq downloaded from KitabYurdu.org 84 çalışır. Bu status xarici aləmə açıqlanmaz. Fəqət Türkiyədə Masonluq hüququ bir cəmiyyət xüsusiyyətinə sahibdir. Nizamnaməsi, qayəsi və üzvləri ilə İdarə Heyətləri yerli İdarə Orqanları tərəfindən tanınır. Yəni, Türkiyədə Mason cəmiyyəti gizli bir cəmiyyət deyildir. Hökumət; təşkilatın yerini, idarəçiləri bilir və Dərnəklər Qanuna görə də idarə və maliyyə müşahidəsini istədiyi zaman edə bilir. Türklər, inanc və əqidələrinə uyğun gəldiyi üçün İskoç (və ya Skoç) RİT-ini qəbul etmişdilər. Uzun zaman bunu belə ifadə edilməklə bərabər, işlər bir müddət, Fransız və Belçika ritlərindən tərcümə edilib meydana gətirilən Fransız riti üsulu ilə olmuşdur. Ancaq, Dünya Mason Təşkilatları ilə davam edən tanışma işləri meydanında bu vəziyyət ələ alınmış və İskoç Riti zərurətləri 1966-cı ildə yerinə gətirilmişdir. Qısaca desək, Türk Masonlarma görə Türkiyədə Masonluq: - İnsani bir təşəkkül və təkamül yoludur. - Türk Masonluğu (Rite Ecossais Ancien et Accepte-ni) təqib edir. - Lojalarda nə dini, nə də siyasi mövzuların münaqişəsinə icazə verilməz. - Monoteistedir43. Ateisləri sinəsinə qəbul etməz. - Lojalannda qadın olmaz. - Türkiyədə Mason təşkilatı müxtəlif ölkələrdəki Mason təşkilatı ilə qayədə və idealda birləşmə baxımından universal, fəqət öz ölkəsinin quruluşunda tamamilə müstəqil və milli bir müəssisədir. 42 Mason lojalannm böyüyü downloaded from KitabYurdu.org 43 Tək Allahlıq TANINMIŞ MASONLAR Masonluq zamanla bütün dünyada böyük əhəmiyyət qazanmışdır. Bir çox tanınmış şəxslər Masonluğa girmişdilər. Özəlliklə Fransada və ABŞ-da bəzi dövrlərdə bütün dövlət adamları Masonluğun nümayəndələri olmuşdur. Mason Lojalarma girən, zamanlarının tanınmış şəxslərinin yanında səsləri günümüzə qədər gələn bir çox şəxslər də vardır. Bu məşhur şəxslərdən bəzi nümunələr verək: Vittorio Emanuelle, VII və VIII Edward, VI George, VI Güstav, XVI Lois kimi krallar; Simon Bolivar, Guiseppe Garibaldi, Cavour, Guiseppe Mazzino, Marquis Lafayette, Earl Warren, Cromwell, Marat, Mirabeau kimi siyasət adamları və natiqlər; Robert Bunrs, Goethe, Rudyard Kipling, Walter Scott, Puşkin, Victor Hugo, Diderot, Voltaire, Fichte, Salande, Herder, Proudhon, Benjamin Franklin, Dostoyevski kimi filosof və yazıçılar; Mozart, Haydn, Bethoven, Lessing, Franz Lizst, Paganini, Sibelius, Mussorgski, cecil B. De Mille, Eddie Cantor, Harold Lloyd kimi sənətkarlar; Fleming, Byrd, Peary, Lindberg kimi ixtiraçı, kəşf və qabaqcıllar; Mac Rrthur, Lemnitzer, Omar Bardley kimi əsgərlər; Henry Ford kimi sənayeçilər həmişə Masonluğu mənimsəmişdilər. Özəlliklə Amerika Birləşmiş Dövlətlərində siyasi həyatın yuxan qatlanna çıxmış bir çox insanlar Masonluğa girmişdilər. Rufus King, Joseph Warren kimi Amerikan Azadlıq müharibəsində downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|