Downloaded from KitabYurdu org
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
86 yer alan liderlər Masondurlar. Nəhayət, Amerika Birləşmiş Dövlətlərinin başçılanndan George Washington, James Monroe, Andrew Jackson, William H.Harrison, John Tyler, James K. Polk, Zachary Taylor, Franklin Pierce, James Buchanan, Abraham Lincoln, Andrew Johnson, James A. Garfield, William Mc Kinley, Theodore Roosevelt, William H. Taft, Waren G. Harding, Franklin D. Roosvelt, Harry Truman, Lyndon B. Johnson Masondurlar. Aparılan araşdırmalara görə Osmanlı İmperatorluğunun Qərb ilə əlaqə qurub, Qərb mədəniyyətindən yararlanma yolları axtarıldığı dövrlərdə, ölkəyə ilk mətbəəni gətirən İbrahim Mütefferika və İyirmi səkkiz Mehmed Çələbi ilk Türk Masonlarıdır. Bunları, dövrün məşhurlarından olan Əli və Fuad Paşalar izləyər, ölkəmizdə bir hüquq inqilabı edən dövlət adamı xüsusiyyətini qazanmış Mustafa Rəşid Paşa, İmperatorluğun yetişdirdiyi ən böyük dövlət adamı Mithad Paşa, ilk idealist türk şairi Namiq Kamal bu zəncirin həlqələridir. Şeyxülislam Musa Kazım Əfəndi ilə Mustafa Xeyri əfəndilər dini Türk Masonuydular. Hökumət dövrünün inkişaf etmişlərindən Prens Həsən Paşa, Maliyyə Naziri Mehməd Cavid, Tələt Paşa, Xarici İşlər Naziri Əhməd Nəsimi bəy, Dəniz Naziri və dördüncü Ordu Komandanı Camal Paşa, Kolordu Komandanlarından Faiq Paşa, prof.dr. Haqqı Şinasi Paşa, Rəşad Paşa, Bəsim Ömər Paşa, Akil Muxtar Bəy, Neşət Ömər Bəy, Fuad Sürəyya Paşa, mütərəqqi dövrün Sədrəzamlarından Ordu Kamandanı Əhməd İzzət Paşa, İqtisadi işləri üzrə Naziri və Ordu komandanlanndan Mahmud Muxtar Paşa, böyük bilici Mahmud Əsad downloaded from KitabYurdu.org müəllim, Qazi Osman Paşa, bu dəməyə nur vermiş insanlardır. Cümhuriyyət dövründə Hesab işləri üzrə böyük məclisin RəisiTevfik Həmdi, Təmyiz Azası Sərvər Yasəri, Bankir Mühiddin Osman Omay, Böyük elçi Muxtar Tahsin, Dövlət Şurasının rəisi Mustafa Rəşad Memaroğlu, Vali Nevzad Tondoğan, Dr. Mim Kamal Ökə, Dr. Mühiddin Üstündağ, Vəkil Fuad Hülusu Demirelli, Vəkil Kənan Ömər Önər və zamanın ən qüdrətliləri Şükrü Qaya, Kazım Özalp, Tevfik Rüşdü Araz, Cavad Abbas Gürer, Mustafa Necati, Həsən Əli Yücəl, Həsən Saka, Yunus Nadi Abalıoğlu Türk Masonlannm tarixə düşən adlarıdır. Ömər Riza Doğrul, Məsud Cəmil Tel, Əhməd Rasim, Əli Sami Yen, Behzad Budaq, İ. Qalib Arcan, Ramiz Gökçə, prof. Mustafa Zühdü İlhan, Mehmed Cəmil Ubaydm, Mümtaz FaiqFenik, Nazif Somer isə məmləkətimizə fikir, sənət və el sahəsində xidmətləri olmuş görkəmli şəxslərdir. Yuxanda adlannı qeyd etdiyimiz əcnəbi və Türk Masonlarmdan bir neçəsinin şəxsiyyətinin açıqlanmasını lazımı hesab edirik: BENJAMİN FRANKLİN (1706-1790) Amerikalı dövlət adamı, fizik və yazıçı Amerikanın müstəqilliyinin qurucularından olan Franklin, “ABŞ İstiqlal elanı” sahəsində önəmli işlər görmüşdür. Fizika sahəsindəki işlərinin sonunda paratonerİ44 tapdı. Əxlaqı və şəxsi həyatı baxımından mükəmməl bir insan olaraq tanınmışdır. JEAN JACQUES ROUSSEAU (1712-1778) Böyük fransız filosofu Rousseau, həyatı boyunca müstəqilliyi və insanlar arasındakı downloaded from KitabYurdu.org 88 bərabərliyi müdafiə etmişdir. Onun fikirləri fransız qiyamını hazırlayanlara həddən çox təsir etdiyi kimi, təhsil sahəsindəki düşüncələri də, Pedaqogikaya yeni pəncərədən (bucaqdan) baxılmasını təmin etmişdir. “Sosial müqavilə”, “Emilə-tərbiyəyə dair” adlı əsərləri ən məşhurlarından bir neçəsidir. GEORGE WASHINGTON (1732-1799) Amerika Birləşmiş Dövlətlərinin qurucularından və ilk prezidenti Eyni zamanda yaxşı bir əsgər olan Washington, müstəqillik müharibəsinin başlanması zamanı Müttəfiq Müstəmləkələr Or dusunun başına gətirilmiş və istiqlaliyyət müharibəsinin qazanılmasından sonra Amerika Birləşmiş Dövlətlərinin birinci prezidenti olmuşdur. WOLFGANG VON GOETHE (1749-1832) Böyük alman yazıçısı və filosofu Ədəbi əsərləri və elmi işləri ilə tanınmışdır. Ədəbi axınlardan “Yeni Klassizm”in birincilərindəndir. Məşhur əsərlərindən bir neçəsi “Gənc Verterin iztirabları”, “Wilhelm Meisterin şagird illəri”, “Egmont”, “Tasso” və “Faust”-dur. W. AMEDEUS MOTSART (1756-1791) Məşhur avstriyalı bəstəkar Kiçik yaşlarında üstün musiqi qabiliyyəti ilə gözə çarpan Motsart, Avropanın müxtəlif şəhərlərində konsertlər vermiş, böyük məşhurluq qazanmış və Papa tərəfindən təltif edilmişdir. Gənc yaşında vəfat etməsinə baxmayaraq çox əsərlər yaratmışdır. Ən məşhur operalarından bir neçəsi, “Saraydan qız qaçırmaq”, “Sehrli Flüt”, “Figaronun toyu”dur. ALEXANDER FLEMİNG (1881-1955) downloaded from KitabYurdu.org Məşhur ingilis həkimi və Bakteriyologiya mütəxəssisi İngilis Kraliyət Cərrahiyyə İnstitutunun Bakterioloji professoru ikən, tibb aləminin ən böyük kəşflərindən biri olan Penicilinİ45 kəşf etmiş və Nobel Tibb mükafatını almışdır. Sonradan “sirr” ünvanını qazanan Flemingin bu kəşfi nəticəsində minlərlə insana yaşamaq imkanı vermişdir. MUSTAFA RƏŞİD PAŞA (1799-1857) Osmanlı dövlətinin ən dəyərli və geniş dünyagörüşlü sədrəzamlanndandırqö Avropada uzun illər səfir olmuşdur. Osmanlı dövlətinin yaşaya bilməsi üçün, elm, cəmiyyət və sivilizasiya anlayışı baxımından Qərbə yönəlməsi lazım olduğunu müdafiə etmiş və Padşah Abdülmecidə fikirlərini qəbul etdirmişdir. Osmanlı dövlətinin tarixinin bir dönüş nöqtəsi olan Tənzimat fərmanını 1839-cu ildə elan edən Mustafa Rəşid Paşadır. Ölümünə qədər də Tanzimat fərmanında nəzərdə tutulan təhlükəsizlik, ədalət, təhsil, maliyyə və cürbəcür (və ya müxtəlif) qərbə dönüş modern təşkilatların qurulması və yaşadılması şərtlərinin yerinə gətirilməsinə çalışmışdır. ALİ PAŞA (1815-1871): Osmanlı dövlətinin məşhur dövlət adamlarmdandır Dövlət idarəsində xarici işlər sahəsində güclü biliyinə görə keçən əsrin ən böyük diplomatları arasında yer alır. Dürüst və gözüaçıq davranışı istər padşah Abdüləziz, istərsə Avropa siyasi çevrələrində özünü saydırmış və sevdirmişdir. Ölümü ilə Osmanlı İmperatorluğunun geriləməsi sürətlənmişdir. KEÇECİZADƏ M. FUAD PAŞA (1815-1869) downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|