Dr. Emeran Mayer Beyin-Bağırsak

ni günlük rutinden çıkarmak için sinyal verir. Duygu geçtikten sonra,
sindirim sistemi yerel denetime tekrar geri döner.
Beyniniz bağırsaklarınızdaki bu tür harekete geçirici programları
değişik mekanizmalarla uygulamaya koyar. Kortizol ve adrenalin (epi-
nefrin olarak da bilinir) gibi stres hormonlarını salgılar ve enterik sinir
sistemine sinir sinyalleri yollar. Beyin iki tür sinir sinyali gönderir: uyarıcı
sinyaller (aralarında vagus sinirinin de bulunduğu parasempatik sinirler
ile taşınanlar) ve engelleyici olanlar (sempatik sinirler ile taşınanlar). Bu
iki sinir yolu genellikle birlikte hareket ederek, özel bir duyguyu yansıtan
bağırsak aktivitesini şekillendirmek amacıyla enterik sinir sistem inin

---

ZIHIN BAĞIRSAKLARLA NASIL İLETİŞİM KURAR? 49
faaliyetlerini düzenleme, ince ayar yapma ve koordine etme konusunda 
dikkat çekici bir iş görür.
Duygularınız bağırsaklarınızın sahnesinde kendi tiyatrosunu oynar­
ken, uzmanlaşmış hücrelerden oluşmuş büyük bir topluluk da iş başın­
dadır. Aktörler arasında çeşitli bağırsak hücreleri, enterik sinir sistemi 
hücreleri ve bağırsaklarda yaşayan 100 trilyon mikrop yer alır. Oyunun 
duygusal etkileri tüm bu oyuncuların davranışlarını ve kimyasal konuş­
malarını değiştirecektir. Olaylar dizisi gün boyunca akıp gider; bazen 
olumsuz, bazen de olumlu hikâyeler içerir. Bir yanda, çocuklarınızla 
ilgili endişeleriniz; yan şeritteki adam otoyolda giderken direksiyonu 
aniden önünüze doğru kırdığında yaşadığınız sinir; toplantıya geç kal 
dığınızda duyduğunuz kaygı; işten çıkarılma korkusu ve maddi sorunlar 
nedeniyle yaşadığınız stres.
Öte yanda, sahnelenen hikâyede eşinizin sarılması da vardır; bir arkada­
şınızdan duyduğunuz güzel sözler veya hoş bir aile yemeği de. Öfke, üzüntü 
ve korku gibi olumsuz duygularla bağlantılı bağırsak reaksiyonları hakkın­
da çokşey öğrendiğimiz hâlde, sevgi, bağ kurma ve mutluluk gibi olumlu 
duygular karşısındaki bağırsak tepkileri hakkında neredeyse hemen hiçbir 
şey bilmiyoruz. Beyin, her şey yolunda iken enterik sinir sisteminin faali­
yetlerine müdahale etmekten kaçınıyor mu? Veya mutluluk durumunuzu 
yansıtan farklı sinir sinyalleri mi gönderiyor? Ve bu tür mutluluk sinyalleri 
bağırsak mikroplarına, bağırsaklardaki hassasiyete ve yenen bir yemeğin 
sindirimine ne gibi etkide bulunuyor? Kızınızın üniversiteden mezuniyetini 
kutlamak için ailenizle birlikte bir yemeğe oturduğunuzda veya meditas- 
yon sırasında içiniz huzurla dolduğunda bağırsaklarınızda neler olup biti­
yor? Bağırsak reaksiyonlarının esenliğimiz üzerindeki etkisini tam olarak 
kavramak istiyorsak bilimin bu önemli sorulara yanıt bulması gereklidir.
Bazı insanlar için, bağırsaklarda sahneye konan oyunlar, romantik ko­
mediden ziyade gerilim ve korku hikâyesi içerir. Kronik olarak öfkeli

---