BAĞIRSAKLARINIZ BEYNİNİZLE NASIL KONUŞUR?
75
Ertesi sabah erken saatlerde, Yeni Delhi'ye otobüsle 24 saatlik bir
yolculuğa yıktım. Sindirim tarihinin en berbat günü olarak asla u n u
tulmayacak bir gündü. O yemeğin mide-bağırsak kanalında yol açtığı
felaketi kontrol etmeye çalışmak, can havliyle saldıran gözü dönmüş bir
sırtlana yere sakince yatmasını söylemek gibi bir şeydi. Bu tecrübenin
yoğunluğu bağırsak duyularının (ve bunlara ait anıların) ne kadar güçlü
olabileceğinin daimi bir hatırlatıcısı olarak duygusal hafızamın en derin
köşelerine kazındı.
Gıda zehirlenmesi,
patojen bir virüs, bakteri veya bu m ikroorga
nizmalar tarafından üretilen bir toksin ile kirlenmiş bir şeyi yanlışlıkla
yediğinizde veya içtiğinizde ortaya çıkar.
Diyelim ki, bu invaziv bir E.
coli türünün toksini olsun. Bu toksin bağırsakta serotonin içeren hüc
reler üzerinde bulunan reseptörlere bağlanır.
Bu sinyal, mide bağırsak
kanalınızın ayarını “korkunç kusma ve kasırga benzeri ishal" olarak
değiştirir. Cisplatin gibi kemoterapide kullanılan bazı kanser ilaçları da
aynı şeyi yapar.
Bu, bedeninize işlemiş bir hayatta kalma mekanizmasıdır: Bağırsak
larınız belli bir miktar toksin veya patojen algıladığında,
enterik sinir
sistemi tüm mide bağırsak kanalınıza, toksini
sistemin her iki ucun
dan dışarı atması için acil tahliye emri gönderir; bu pek hoş olmasa da
akıllıca bir tepkidir.
Bu tepki, bağırsakların üst bölümünde bulunan ve bağırsak duyula
rının oluşmasında çok bir önemli rol oynayan serotonin
içeren hücreler
tarafından yönlendirilir. Serotonin normal koşullar altında salındığında,
sindirim sürecinin düzenli şekilde ilerlemesine yardımcı olur. Bağırsak
içeriği mide-bağırsak kanalı boyunca aşağı doğru kayarken enterokro-
maffin hücrelerine sürttüğünde oluşan hafif mekanik kesme kuvvet
leri ile serotonin serbest bırakılır. Salınan
serotonin, tıpkı bağırsağın
endokrin hücrelerinde bulunan diğer hormonlar gibi, vagus sinirinde
ve enterik sinir sisteminde duyusal sinir uçlarını harekete geçirir; bu da
76
BEYİN-BAĞIRSAK BAĞLANTISI
Dostları ilə paylaş: 
