Dr. Emeran Mayer Beyin-Bağırsak
Yüklə 5,78 Mb. Pdf görüntüsü
|
| ı ıı ı ııtıı
mi mmi mıııııııiMi ııt mi ıımı ııı mı ı ıı ııı ı mim mi ııı mimi ım m ıııııı ııı ııııııııiMi Mtııııı mıı ıım ıınıııiiiıı mi mimii 1970’li ve 1980’li yıllarda, bağırsak-beyin iletişimi konusunda öncülük yapan araştırmalar, YVest Los Angeles’taki Veterans Adm inistration kampüsünde yer alan Ülser Araştırma ve Eğitim Merkezi nde (CURE) gerçekleştiriliyordu. Sindirim sisteminin en seçkin modern fizyologla rından Morton I. Grossman tarafından kurulan CURE, (o sırada büyük bir sağlık sorunu olan) mide ülserini ve daha genel olarak sindirim sis teminin nasıl çalıştığına dair temel mekanizmaları araştırmak isteyen bilim insanlarının ve klinik araştırmacılarının Mekke’siydi. Bu merkez, burada gerçekleşen bilimsel atılımlar ve Grossman'ın öğrencisi olan, mer kezin kurucusu vekarizmatik lideri John VValsh üzerine kitaplar yazılmış olup, bunlarla ilgili hikâyeler hâlâ anlatılmaktadır. 1980’lerin başında CURE’dearaştırma görevlisi olarak çalışmak üzere Los Angeles a geldiğimde, amacım mide-bağırsak kanalındaki iletişim biyolojisini incelemekti. M ünih Ludvvig Maximilian Üniversitesi nde okuduğumTıp Fakültesi nin müfredatında bağırsak-beyin etkileşimi diye bir konu yoktu. Vancouver’daki British Columbia Üniversitesi nde dahiliye ihtisasımı yeni tam am lam ıştım ve bilimsel ilgi alanımda iki yıllık bir araştırma eğitimi olarak planlanan bu programa katılmak için sabırsızlanıyordum. 8 ü MİKROP SOHBETİ: BAĞIRSAK-BEYİN DİYALOGUNUN TEMEL BİLEŞENİ 81 O dönemde, John Walsh içinden gelen sese dayanarak öngörülü ka rarlarını ve keşiflerini gerçekleştiren genç ve parlak bir araştırmacıydı. Bu, benim hayatımın çok daha sonraki evrelerinde farkına varacağım bir şeydi. Önceleri egzotik kurbağaların derisinden, sonraları ise meme lilerin bağırsakları ile beyinlerinden izole edilen, “bağırsak hormonları” veya “bağırsak peptidleri” olarak adlandırılan o zamanların gizemli sin yal moleküllerine kariyeri boyunca ilgi duymuştu. O dönemde biyolog lar, bu sinyal moleküllerinin midenin hidroklorik asit üretimini ya da pankreasın sindirim hormonları salgısını veya safra kesesinin kasılma yeteneğini açıp kapatan basit kimyasal şalterlergibi çalıştıklarını düşü nüyorlardı. Ancak, modern bağırsak-beyin araştırmalarının emekleme dönemindeki bu birkaç yıl boyunca, bahsettiğim sinyal moleküllerinin basit açma kapama şalterinden çok daha karmaşık bir evrensel biyolo jik dile dönüşümüne birinci elden tanık olacaktım. Bağırsaklarımızda bulunan trilyonlarca mikrop, sindirim sistemimizle ve hatta beynimizle iletişim kurmak için bu dili kullanmaktadır. Vittorio Erspamer önderliğindeki bir grup İtalyan biyolog, egzotik kurbağaların derisinde ilk bağırsak peptidlerinin bazılarını keşfetmişti; görünüşe göre oradaki rolleri, yırtıcıları caydırmaya yardımcı olmaktı. Tecrübesiz birgenç kuş böyle bir kurbağayı yuttuğunda, bu moleküller, kuşun sindirim sisteminde serbest kalarak yemekleri bozan ve kuşun kurbağayı olduğu gibi kusmasına yol açan kötü bir bağırsak tepkisini tetiklemekteydi. Bu deneyim, genç kuşa gelecekte o kurbağaya dokun mamasını öğretiyordu. Kurbağa, kuşların dokularının tepki gösterdiği bir peptid ürettiği için, sonuçlar kurbağalarla kuşların ortak bir kimyasal iletişim sistemini paylaştıklarını kanıtladı. İtalyanlar elde ettikleri sonuçları bildirdikten kısa bir süre sonra, Viktor Mutt ve İsveç Karolinska Enstitüsündeki çalışma arkadaşları, memeliler de benzer bağırsak peptidleri ile ilgili araştırmalar yaptılar. Sonuçta, bu molekülleri pişmiş domuz bağırsaklarından endüstriyel ölçekte çıkarmayı |