162
qaldı».
219
Həzrət Əli (ə) buyurur: «Az ruziyə və sərvətə
qane olmayan kəs hansı güclə özünü islah edə
bilər?!»
220
Bir qoca əynində dərviş libası
Çör-çöp toplayırdı meşə arası.
Yığdığı şələni çatıb dalına,
Şükr edirdi gününə iqbalına.
Deyirdi: ya Rəbbi, min şükür sənə
Bir beləcə ne’mət vermisən mənə.
Çatdırmısan izzətimi səmaya,
Gücüm çatmır layiqli həmd-sənaya.
Bəsirət gözümü açan da Sənsən,
Mənə xoşbəxtliyi seçən də Sənsən.
Məndə qüdrət yoxdu bu yerə çatım,
Rəzilliyi atıb, kamalı tutum.
Bax beləcə qoca sınıq səs ilə
Danışırdı ruzi verən kəs ilə.
Bu vaxt yoldan ötən məğrur bir cavan
Üz tutdu qocaya sanki bir heyvan.
Dedi nə gününə şükr eyləyirsən,
Yoldan çör-çöp yığmaq deyilmi peşən?
Tikanlar belini çalır ilan tək,
Ayaqların, çiyinlərin döyənək.
Bu işi izzətli bilirsən, qoca,
Alçaq həyat görünür sənə uca.
Qoca dedi: xoşbəxtlikmi bilirsən
219
«Kafi» 7-ci cild, 243.
220
«Ğürərul-hikəm», səh-237.
163
Veyil gəzib, müftə dolanmağı sən?
Bilirsənmi nəyə şükr edirəm mən,
Şükür sənin kimi nankor deyiləm.
Şükr edirəm çırpı yaranmamışam,
Ayı olmamışam sənin tək çaşam.
Ağa qapısında durmaqdansa qul,
Azad çırpıçı ol, budur doğru yol.
4-Bütün hallarda təvazökar olmaq.
Təvazökarlıq ilahi həqiqətlərə çatmaq üçün olduqca
tə’sirli olan əxlaqi bir dəyərdir. Təvazökarlıq o qədər
qiymətlidir ki, Həzrət Əli (ə) «Kumeyl» duasında
Allah-Taaladan bu sifəti təmənna edir. Təvazökar və
sadə insan axirət əzabından qurtular, əbədi səadətə və
Allahın razılığına nail olar.
Təvazökarlıq iki yerdə işlənməlidir: Allah və xalq
qarşısında. Allah qarşısında təvazö’ odur ki, insan öz
Rəbbinin göstərişlərini səmimi qəlbdən qəbul edib
böyük eşqlə əməl etsin. Xalq qarşısında təvazö’ isə
insanın
özünü
başqa
müsəlmanlardan
üstün
bilməməsi, onlara həqarətlə baxmamasıdır. Mö’min
şəxs öz din qardaşlarına yardım əli uzatmalı, onların
səhvini bağışlamalı, gizlində və aşkarda mö’minlərin
hörmətini saxlamalıdır.
QUR’ANDA TƏVAZÖKARLIQ HAQQINDA
Qur’ani-Məcid bütün insanları Allah qarşısında
təvazökarlıqa
çağırmaqla
bərabər,
mö’minlər
qarşısında da təvazökar olmağı tapşırır. Hətta
mələklərdən üstün olan İslam Peyğəmbəri (s) də
təvazökarlığa də’vət edilir. «Hicr» surəsinin 88-ci
164
ayəsində
oxuyuruq:
«Bütün
mö’minlərə
qarşı
təvazökar ol». «Qəsəs» surəsinin 83-cü ayəsində
oxuyuruq: «Biz axirət evini yer üzündə üstünlük və
fəsad istəyində olmayanlar üçün qərar vermişik».
Qur’ani-Kərimdə açıq-aşkar bəyan olunur ki, Allah
təkəbbürlüləri sevmir və bu sifətdə olanlar cəhənnəm
əhlidirlər. «Nəhl» surəsinin 23-cü ayəsində buyurulur:
«Şübhəsiz ki, Allah təkəbbürlüləri sevmir». «Zumər»
surəsinin 60-cı ayəsində isə belə bəyan olunur: «Məgər
təkəbbürlülər üçün cəhənnəmdə yer yoxdurmu?
RƏVAYƏTLƏRDƏ TƏVAZÖKARLIQ HAQQINDA
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: «Nə olub ki, sizdə
ibadət şirinliyi görmürəm?» Soruşdular ki, ibadətin
şirinliyi nədir? Buyurdu: «Təvazökarlıq».
Həzrət Əli (ə) qədim mö’minlərin təvazökarlığından
danışaraq xalqa belə nəsihət edir: «Pak Allah onlar
üçün təkəbbürü yox, təvazökarlığı bəyəndi. Onlar
surətlərinin bir hissəsini ibadət nişanəsi olaraq torpağa
qoydular, üzlərini bəndəlik əlaməti olaraq yerə
sürtdülər və bütün mö’minlər qarşısında təvazökar
oldular».
221
Həzrət (ə) başqa bir hədisdə buyurur:
«Təvazökarlığı gözlə çünki təvazökarlıq ən böyük
ibadətlərdəndir».
222
İmam Sadiq (ə) təvazökarlığın sərhədlərini bəyan
edir: «Təvazö’ odur ki, öz böyüklüyündən aşağı yerdə
oturmaqdan xoşhal olasan. Görüşdüyün şəxsə salam
221
«Nəhcül-bəlağə».
222
«Biharul-ənvar», 72-ci cild, səh-119.
165
ver, höcətləşmədən haqlı olsan belə çəkin. Xeyirlərin
üstünü təvazödür».
223
Allahın Rəsulu (s) buyurur: «Şübhəsiz ki, bəndəlik
cəhətindən ən üstün olan şəxs məqamının yuxarı
olduğu halda təvazökarlıq göstərən şəxsdir».
224
«Təvazökarlıq öz sahibinin məqamını qaldırar.
Təvazökar olun ki, Allah sizi uca məqamlı etsin».
225
Əxlaq alimlərinin fikrincə, şeytani sifət olan təkəbbür
ifrat, hər bir kəsin qarşısında özünü alçaltmaq isə
təfritdir. Orta hədd isə təvazökarlıqdır. Mə’sum
imamlardan rəvayət olunmuşdur ki, Allah qarşısında
təvazökarlıq bütün vücudunu bəndəlik məqamında
qərarlaşdırmaq və insanlarla ədalətlə rəftar edib,
onların hüququna riayət etməkdir.
HƏZRƏT PEYĞƏMBƏR (S) VƏ HƏZRƏT ƏLİNİN
(Ə) TƏVAZÖKARLIĞI
Həzrət Peyğəmbər (s) kasıblar, məzlumlar, fəqirlərlə
oturub-durardı. Hətta kiçik uşağa da salam verər,
torpaq üstündə oturar, ən zəif imkanlılarla ünsiyyətdə
olar, ən adi at minər, qoyunlarını özü sağar, paltarını
özü yuyar, xidmətçilərlə bir süfrədə oturar, cəmiyyətdə
ən adi fərd kimi keçinərdi.
Həzrət Əli (ə) də çox təvazökar halda yaşayardı. İbn
Abbas nəql edir ki, bir gün onun öz ayaqqabılarını
yamadığını gördüm. Dedim ki, bu ayaqqabını
yamamağa dəyməz. Buyurdu: «And olsun Allaha, bu
223
«Biharul-ənvar», 72-ci cild, səh-123.
224
«Biharul-ənvar», 74-ci cild, səh-181.
225
«Kafi», 2-ci cild, səh-121.
Dostları ilə paylaş: |