DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Hücum edənlər gah kilsəyə, gah da yuxarıdan düşmüş şalbana
baxa-baxa qapıya yaxınlaşmağa ehtiyat edirdilər.
-
Kilsəni dağıdaq, dağıdaq! - Onlar təkrar edirdilər.
Şalban hərəkətsiz halda uzanmış, kilsə isə sakit və əzəmətlə
dayanmışdı.
Quldurlar bu vəziyyətdən qorxuya düşməyə
başlamışdılar.
-
Ey, çilingərlər, işə başlayın! Qapıları sındırın! - Klopen
bağırdı.
Kimsə yerindən tərpənmədi.
-
Lənətlər olsun! -Truyefu deyirdi, - adınızı kişi qoymuşunuz,
şalbandan qorxursunuz!
Qoca çilingərlərdən biri Truyefuya dedi:
-
Kapitan! Məsələ şalbanda deyil, məsələ bundadır ki, bütün
qapı dəmir parçalarından düzəldilmişdir. Bunların qarşısında bizim
kəlbətinlərimiz acizdir.
-
Bəs qapını sındırmaq üçün sizə nə lazımdır?
-
Bunun üçün bizə yekə qoçbaşı lazımdır.
Quldurbaşı bu sözləri eşidər-eşitməz yuxarıdan düşmüş şalbana
doğru yüyürdü və ayağını onun üstünə qoyaraq bağırdı:
-
Budur, budur sizin istədiyiniz qoçbaşı! Bunu sizə cənab kano-
niklər özləri göndərmişdir! - Sonra kilsəyə doğru təzim etdi və əlavə
etdi, - Ey, kanoniklər, çox sağ olun!
Truyefunun bu hərəkəti öz təsirini göstərdi. Artıq şalban kimsəni
qorxutmurdu. Quldur dəstəsi cəsarətləndi və az sonra iki yüz sağlam
əlin tük kimi qaldırdığı ağır şalbanı var qüwələriylə möhkəm qapıya
vurmağa başladılar. Yanan bir neçə məşəlin zəif işığında böyük
şalban başını aşağı əymiş və daş nəhəngə hücum edən iki yüz ayaqlı
böyük heyvana bənzəyirdi.
Şalbanın hər bir zərbəsiylə dəmir qapı nəhəng dəfin çıxardığı
səsə bənzər bir səs çıxarırdı; bununla belə, bütün kilsənin sarsılmasına
və boğuq gurultunun kilsənin ən uzaq guşələrində belə əks
olunmasına baxmayaraq, qapı açılmadı. Birdən yuxarıdan hücum
edənlərin üzərinə iri daşlar dolu kimi yağmağa başladı.
-
Lənət şeytana! - Jan bağırdı. - Yoxsa, bu qüllələr bizim üzəri-
mizə öz sürahilərini atmaq niyyətindədir!
Hücum edənlər getdikcə qızışmağa başlamışdılar. Truyefu yepis-
kopun müdafiəsinə büsbütün əmin olduğundan öz dəstəsinə ruh
verirdi; sağdan və soldan hücum edənlərin üzərinə daşların yağmasına
baxmayaraq, qapının üzərinə bir-birinin ardınca qüvvətli zərbələr
724
downloaded from KitabYurdu.org
endirilirdi. Daşlar ara-sıra, tək-tək düşürdü. Bu daşların çoxu sər-
sərilərin başlarına və ayaqlarına dəyirdi. Hücum edənlərin ayaqları
altında çoxlu ölü və qana bulaşmış yaralılar vardı. Hücum edənlər
getdikcə daha çox özlərindən çıxaraq zərbələrini qüvvətləndirirdilər.
Böyük şalban zəng dili kimi qapıya çırpılır, yuxarıdan daş yağır, qapı
isə cırıldayırdı.
Yəqin ki, oxucu kilsəni mühasirəyə alanlan təngə gətirmiş bu
gözlənilməz müqavimətə Kvazimodonun səbəb olduğunu çoxdan
anlamışdır. Bədbəxtlikdən, bizim qocaq qozbelə təsadüf yardım
etmişdi.
Kvazimodo iki qüllənin arasındakı meydançaya endikdən sonra
bir müddət dəli kimi çaşqın halda oyan-buyana yüyürməyə başladı;
kilsəyə hücum etməyə hazırlaşan quldur dəstəsini hələ uzaqdan
görəndə nə edəcəyini bilmirdi. Qaraçı qızı xilas etmək üçün Allaha,
yaxud şeytana yalvarırdı. Bir dəfə cənub qülləsinə çıxıb, zəngləri
çalmaq istədi. Ancaq zənglər çalmağa başlayanadək, onun sevimli
Mariyası bir səs çıxaranadək quldurlar kilsənin qapısını on dəfə sın-
dıra bilərdilər. Bu vaxt çilingərlər öz alətləriylə qapıya yaxınlaşırdılar.
Kvazimodo nə edə bilərdi?
Bu zaman birdən həmin gün daşyonanların və bənnaların cənub
qülləsində təmir işləri gördüyü Kvazimodonun yadına düşdü.
Təbiətən çox da böyük istedada malik olmayan başına yaxşı bir fikir
gəldi. Divar daşdan, dam sinkdən, çatılar isə ağacdan idi; çatılar da
elə sıx idi ki, ona “meşə” deyirdilər.
Kvazimodo özünü həmin qülləyə verdi. Qüllənin alt otaqlarında,
doğrudan da, çoxlu inşaat materialları vardı. Burada bir yığın daş-
kəsək, qurğuşun millər, taxta, doğranmış şalban, çınqıl topaları - bir
sözlə, böyük cəbbəxana vardı.
Kəlbətinlər və çəkiclər kilsə qapısında öz işlərini gördükləri üçün
artıq vaxt itirmək yaramazdı. Kvazimodo təhlükənin qorxusundan on
dəfə artmış gücüylə ən uzun və ən ağır şalbanı götürüb bir ucunu
qüllənin dəliyinə soxdu, o biri ucundan tutub aşağı buraxdı. Böyük
şalban 160 flıtluq yüksəklikdən düşərkən bir neçə heykəli də qopardı,
sürahiyə dəydi, küləyin dəyirmandan qopardığı dəyirman çarxı kimi
bir neçə dəfə havada fırlandı. Nəhayət, yerə çatdı. Dəhşətli bağırtı
eşidildi və qara şalban böyük, qara ilan kimi meydanda dığırlandı.
Kvazimodo dayandığı yerdən gördü ki, şalban yerə düşəndə
quldurlar uşağın üfürdüyü kül kimi dörd tərəfə dağıldılar. Onlar
725
downloaded from KitabYurdu.org
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
göydən düşən böyük şalbana vahimə içində baxaraq qapının üstün-
dəki övliya heykəllərinə ox və qırma yağdırdıqları zaman Kvazimodo
onların qorxmasından istifadə edib bənnaların qülləyə daşıdıqları daş
yığınlarını, alət torbalarını şalbanı aşırdığı sürahinin kənarına
toplamağa başladı. Onlar yenidən qapını sındırmağa başladıqda
üzərlərinə daş yağmağa başladı. Avaralar kilsənin başlarına uçduğunu
zənn edirdilər.
Bu zaman Kvazimodonun sifətinə baxan olsaydı qorxudan dəh-
şətə gələrdi. Kvazimodo daş topalarını sürahinin yanına toplamaqla
kifayətlənməyərək meydançaya başqa şeylər də topladı və sürahilərin
daşı qurtardıqca yığdığı daşlardan atmağa başladı. O, qəribə cəldliklə
əyilib-qalxırdı. Onun böyük başı sürahinin arasından görünür, sonra
daşları bir-bir aşağı yağdırmağa başlayırdı. Ara-sıra öz yeganə gözü
ilə böyük bir daşın düşməsinə baxırdı. Daş hədəfə çatanda
Kvazimodo sevincindən nərə çəkirdi.
Bununla belə, hücum edənlər yorulmadan çalışırdılar. Artıq
dəmir qapı yüzlərcə əlin vurduğu böyük şalbanın zərbələrindən iyirmi
yerdən çatlamışdı. Taxtalar səslənir, heykəllər darmadağın olub ətrafa
səpələnir, qapının rəzələri hər zərbədə yerindən oynayır, dəmir-
ləşmiş taxta didilib çilik-çilik olurdu. Ancaq Kvazimodonun xoşbəxt-
liyindən qapının dəmiri taxtasından daha çox idi.
Buna baxmayaraq, Kvazimodo böyük qapının sarsılmağa baş-
ladığını hiss edirdi. O, şalban zərbələrinin səsini eşidə bilməsə də, bu
zərbələr özünü kilsənin divarlarında və onun bədənində aydınca hiss
etdirirdi. Kvazimodo yuxarıdan qızışmış, müvəffəqiyyət qazana-
caqlarına əmin olan quldurların yumruqlarını kilsənin qaranlıq diva-
rına doğru qaldıraraq təhdid etdiklərini görürdü. O, nə qaraçı qızın, nə
də özünün bu xariqüladə gurultudan qorxaraq başı üzərində dəstə-
dəstə uçan bayquşlar kimi qanadı olmadığına hirslənirdi.
Kvazimodonun yağdırdığı daş yağışı hücum edənləri dəf etmək
üçün kifayət deyildi. Bundan təşvişə düşən Kvazimodo dayandığı
sürahidən azca aşağıda iki böyük daş nov gördü; novların ucu böyük
qapının üzərində, üst tərəfi isə onun dayandığı meydançada idi.
Kvazimodonun ağlına yeni bir fikir gəldi. O, tələsik daxmasına
yüyürüb oradan bir qucaq küləş gətirdi, küləşə bir yığın talaşa və bir
neçə kirəmit bağladı, sonra düzəltdiyi “top mərmilərini” nova soxub
fənərinin oduyla yandırdı.
726
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |