DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
Andre, Papert küçəsinə doğru baxaraq bağırdı:
-
Kapitan, baxın, bizim tələbəni görürsünüz!
-
Əhsən Plutona! - Klopen qışqırdı. - Bəs onun sürüyə-sürüyə
gətirdiyi nədir?..
Həqiqətən, bu Jan idi; ağır cəngavər yaraq-əsləhəsinin və arxa-
sınca sürüdüyü uzun nərdivanın verdiyi imkana görə qaça-qaça
gəlirdi; o, nərdivanla birlikdə, özündən iyirmi dəfə uzun çöpü sürük-
ləyən qarışqaya bənzəyirdi.
-
Qələbə bizimdir! Şükür Allaha! - Sabiq tələbə bağırırdı. - Mən
Sen-Landri körpüsündən yük boşaldanların nərdivanını oğurlamışam!
-
Oğlum, bu nərdivan sənin nəyinə lazımdır? - Klopen ona
yaxınlaşaraq soruşdu:
-
Budur! - Jan təngnəfəs halda dedi. - Mən onun harada oldu-
ğunu bilirdim: o, ali məhkəmənin müavininin sarayındaydı. Orada
mənim tanış bir qızım yaşayır, o, kupidon kimi gözəldir. Bu qızla
çoxdan tanış olduğumuz üçün ona müraciət etdim və onun köməyilə
bu nərdivanı ələ keçirdim. Məhəmmədə and olsun! Biçarə, qapını tək
köynəkdə gəlib açdı.
-
Çox gözəl, - Klopen dedi. - Bəs bu nərdivan sənin nəyinə
gərəkdir?
Jan özündən razı halda onun üzünə baxdı və barmaqlarıyla
çırtma çaldı. Bu anda Janın əzəmətli görünüşü vardı. Başına biçim-
siz şanaları ilə düşməni qorxudan XV əsrin qorxunc dəbilqələrindən
birini geymişdi. Janın dəbilqəsi on ədəd dəmir dimdiklə bəzədilmişdi.
Beləliklə, o, Homerin Nestor gəmisilə rəqabətə girişərək onun qor-
xunc “on dimdikli” ləqəbini tələb edə bilərdi.
-
Əlahəzrət hökmdar, deyirsiniz, bu, mənim nəyimə lazımdır?
Bəs siz üç qapının üzərindəki axmaq heykəlləri görmürsünüz?
-
Hə, görürəm, nə olsun?
-
Bu heykəllər Fransa krallarınındır.
-
Yaxşı, bunun mənə nə dəxli var? - Klopen soruşdu.
-
Bir az səbir edin. Bu qalereyanın sonunda bir qapı var; bu qapı
da həmişə yalnız cəftəylə bağlanır. Mən bu nərdivanla qalereyaya
çıxaram, oradan isə kilsənin içinə girərəm!
-
Bu çox ağıllı işdir, övladım! Ancaq qoy birinci mən çıxım!
-
Yox, əzizim! Nərdivan mənimdir. Siz məndən sonra çıxa bilər-
siniz.
730
downloaded from KitabYurdu.org
-
Səni şeytan aparsın, - Klopen donquldandı. - Mən ikinci çıx-
maq istəmirəm!
-
Onda get özünə nərdivan axtar.
Jan bu sözləri deyib nərdivanı meydanla sürüyərək bağırdı:
“Haydı dostlar, ardımca!”
Nərdivan bir dəqiqənin içində qaldınlaraq yan qapılardan birinin
üzərindəki alt qalereyanın sürahisinə söykədildi. Quldurlar bağırışa-
bağırışa hamısı birdən çıxmaq istəyirdi. Lakin Jan öz hüququnu
mətanətlə müdafiə edərək nərdivana birinci dırmaşmağa başladı. Bu
dırmaşma xeyli uzun sürdü. Fransa krallarının qalereyası baş qapıdan
60 fut yuxandaydı, artırmanın on bir pilləsi onu daha da ucaldırdı.
Jana ağır yaraq-əsləhəsi mane olduğundan o, bir əlilə nərdivanın
pillələrindən yapışaraq o biri əlilə silahını tutub yavaş- yavaş
dırmaşırdı. Nərdivanın, təxminən, yansına çatdıqda artırmanın
pillələri üzərində qalmış meyitləri qissə ilə süzdü.
-
Təəssüf! - Öz-özünə dedi. - Bu meyit yığını İliadanın beşinci
nəğməsinə layiqdir. - Sonra yenə dırmaşmağa başladı, onun ardınca
bir neçə avara qalxırdı. Hər pillədə bir avara vardı. Aşağıdan bu
dalğalanan zirehli bellərə baxanda onlar qaranlıqda kilsəyə dırmaşan
polad qabıqlı ilana bənzəyirdilər; fit çala-çala, hamıdan qabaqda
dırmaşan Jan isə bu illüziyanı tamamlayırdı.
Nəhayət, tələbə qalereyanın sürahisinə çatdı və heç bir çətinlik
çəkmədən sürahini aşdı. Avaralar bərkdən əl çalaraq onu alqışladılar.
Yenilməz bir qalanı fəth etdikdən sonra yenicə sevinə-sevinə
bağırmaq istəyirdi ki, birdən daş kimi yerində donaraq dayandı: o,
kral heykəllərinin arxasında gizlənmiş və gözü vəhşi heyvan gözü
kimi parlayan Kvazimodonu gördü. Hücum edənlərin ikincisi addı-
mını qalereyaya basar-basmaz qorxunc qozbel nərdivana doğru sıç-
radı, heç bir söz demədən qüvvətli əlləriylə nərdivanın ucundan
yapışdı və üstündəki quldurların dəhşətli bağırtılarına baxmayaraq,
nərdivanı divardan ayırdı, sonra pillələri insanla dolu olan uzun nər-
divanı xariqüladə bir qüvvətlə meydanın ortasına fırlatdı. Ən sərt və
cəsur adamlann belə sarsıla biləcəyi dəqiqəydi. İtələnmiş nərdivan bir
saniyə dümdüz dayandı, sonra yerində silkələndi, nəhayət, radiusu 80
futdan az olmayan müdhiş bir əyri xətt cızaraq üzərindəki quldurlarla
bərabər səkinin üzərinə aşdı. Bu hadisə zənciri qırılmış asma
körpünün düşməsindən də böyük sürətlə baş verdi. Dəhşətli
731
downloaded from KitabYurdu.org
DÜNYA ƏDƏBİYYATI
KLASSİKLƏRİ
bağırtı eşidildi, sonra bütün məşəllər birdən-birə söndü, meyit qala-
ğının arasıyla bir neçə yaralı sürünməyə başladı.
Hücum edənlərin ilk zəfər bağırtılarını fəryadlar və ağrıdan
doğan haraylar əvəz etdi; Kvazimodo isə heç də kefini pozmadan
dirsəklərini barmaqlığın üzərinə dayayıb ayaqları altında baş verən
hadisəni seyr edirdi; o, öz görünüşüylə qülləsinin başından dəf edil-
miş düşmənin hücumunu seyr edən qoca, üz-gözünü tük basmış qəsr
sahibinə bənzəyirdi.
Jan Frollo olduqca böhranlı bir vəziyyətdə qalmışdı; o, yoldaşla-
rından büsbütün ayrılmış və qorxunc zəngçalanla qalereyada tək qal-
mışdı. Bununla belə, o, özünü itirmədi və Kvazimodo nərdivanla
məşğul olduğu vaxt qapısı açıq olar deyə özünü zəng qülləsinin
pilləkəninə doğru atdı. Lakin o yanılmışdı: zəngçalan qalereyaya
çıxdıqdan sonra bu qapını bağlamışdı. O zaman Jan kral heykəllərinin
birinin arxasında gizlənib nəfəsini belə dərmədən çaşqın gözlərini
qorxunc qozbelin üzünə dikmişdi. O, heyvanxana qarovulçusunun
arvadıyla eşqbazlıq edən, bir axşam aşiqanə görüşə gedəndə, səhvən
başqa bir hasardan aşaraq ağ şimal ayısı ilə üz-üzə gələn adama
bənzəyirdi.
Kar əvvəlcə ona heç bir əhəmiyyət vermirdi. Lakin boylanıb bax-
dıqda heykəlin arxasında gizlənmiş tələbəni gördü. Jan zəngçala- nın
bu saat onun üzərinə atılacağını zənn edirdi, lakin o, yeganə gözünü
gənc dəcəlin üzünə dikərək hərəkətsiz dayanmışdı.
- Yaxşı, tay gözünü niyə mənə dikmisən? - Jan soruşdu və eyni
zamanda silahını Kvazimodoya doğru qaldırmağa başladı. - Kvazi-
modo, - o bağırdı, - bu saat mən sənin ləqəbini dəyişəcəm: artıq sənə
təkgöz deyil, kor deyəcəklər.
Jan kamanı çəkdi, qanadlı ox havada vıyıldayıb qozbelin sol
qoluna sancıldı. Kvazimodo boş şeymiş kimi buna əhəmiyyət ver-
mədi. O, sol qoluna girmiş oxu sağ əli ilə çıxarıb sakitcə dizində
sındırdı. Sonra oxun qırıqlarını daş döşəmənin üzərinə atdı, daha
doğrusu, ox parçaları onun əlindən sürüşüb düşdü. Jan ikinci oxunu
ata bilmədi: Kvazimodo oxu sındırdıqdan sonra fısıldadı, iblis kimi
onun üzərinə atıldı. Tələbənin zirehli geyimi divara dəyib əzik-üzük
oldu. Sonra qalereyadakı yarımqaranlıqda, məşəllərin zəif və solğun
işığında müdhiş bir səhnə başladı.
Kvazimodo sol əlilə Janın hər iki əlindən yapışdı; Jan müqavimət
göstərmək niyyətində deyildi: o artıq məhv olduğunu anlamışdı.
732
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |