Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
xəzinəmizi tamamilə yoxsullaşdıra bilər! Bəli, bəli cənab baronlar! Siz sübut etməyə çalışırsınız ki, biz əsl kral deyilik! Biz sizə göstərərik, əsl kral necə olur! O,öz əzəmətini hiss edərək gülümsədi; gülümsəyərkən bir az yüngülləşdi və flamandriyalılara bu sözləri söylədi: -
Cənab Rim, mənim sizə deyəcək bir sözüm var: bütün bu baş çörəkpaylayanlar, baş saqilər, ober-kamergerlər və eşikağalan mənim ən axınncı nökərim olmağa belə layiq deyillər. Bunu yaxşı yadınızda saxlayın, cənab Kopenol, onların bir quruşluq qiyməti yoxdur. Boş və mənasız yerə kralın ətrafında veyllənən bu dörd yüksək saray adamı məhkəmə binasında böyük saatlann ətrafında dayanan və bir az əvvəl Filipp Brilin yenilədiyi dörd heykələ bənzəyir. Bu heykəllər qızıl suyu ilə boyanmış olsa da, onların saat mexanizminə heç bir dəxli yoxdur. Mexanizm onlar olmasa da, çox gözəl işləyə bilər. O, bir az düşündü, sonra qoca başını yırğalayaraq əlavə etdi: -
tanınmış vassalları qızıla tutmayacağam. Davam et, Olivye! Kralın müraciət etdiyi adam onun əlindən dəftərçəni aldı və yenə hündürdən oxumağa başladı: -
“...Möhür mühafizi nəzdində çalışan Adam Tenona Paris şəhə- rinin möhürlərini zərb etdiyi, köhnə möhürlər tamamilə silindikləri üçün işə yaramadığından buna yeni material sərf etdiyi üçün - on iki Paris livri”. “Gilyom Frerə Turnel qüllələrindəki iki ədəd göyərçinxanada bu ilin yanvar, fevral və mart aylarında göyərçinləri saxladığı və bəs- lədiyi üçün sərf etdiyi yeddi ölçü arpaya görə - 4 livr və 4 Paris susu”. “Fransiskan rahibinə bir caninin tövbəsini qəbul etdiyi üçün - 4 Paris susu”. Kral sakitcə qulaq asaraq ara-sıra öskürür, piyaləni ağzına doğru aparır, bir udum içir və üzünü turşudurdu. -
“Keçən il məhkəmənin əmrilə Paris küçələrində boru çalınaraq əlli altı elan oxunmuşdu, bunların pulu hələ verilməyib”. “İstər Parisdə, istərsə də başqa yerlərdə, guya, basdırılmış xəzi- nələri tapmaq üçün yer qazılmasına - onu da qeyd etməliyik ki, oralardan heç bir şey tapılmamışdır - qırx beş Paris livri”. -
Bir su tapmaq üçün bir ekü basdırmaq buna deyərlər. - kral dedi.
739 downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
- “Turnel qülləsindəki dəmir qəfəsə altı ədəd ağ şüşə salmaq üçün - 13 su, kralın əmrilə əlahəzrətin ad günü münasibətilə üstündə kral gerbi olan dörd ədəd qalxan hazırlanıb ətrafını çiçəklə bəzəmək üçün - 6 livr. Kralın əski kamzoluna iki ədəd yeni qol tikmək üçün - 20 su. Kralın çəkmələrini təmizləmək üçün bir qutu yağa -15 quruş. Kralın qara çoşqaları üçün yeni tövlə tikdirməyə - 30 Paris livri, kral şirləri üçün anbar tikdirməyə - 22 livr”. -
Ancaq, nə etməli? Kral şirsiz ola bilməz ki! Bu şirlərin içində sarı bir şir var, onun oyunları mənim çox xoşuma gəlir. Cənab Giyom, siz mənim şirimi görmüsünüz? Şirlər krala it əvəzinə, pələnglər isə pişik əvəzinə lazım olur. Böyük adamın - böyük də işi olmalıdır. Bütpərəs- tlik zamanlarında xalq Yupiterə yüz öküz və yüz qoyun qurban gətir- dikdə padşahlar ona yüz qartal qurban verərdilər. Bu çox vəhşi bir adət idi, lakin hər halda, gözəl bir şey idi! Fransa kralları hər zaman taxtlarının ətrafındakı bu heyvanların nərəsinə qulaq asmağı sevər- dilər. Bundan başqa, ümidvaram ki, mənim onlara nisbətən az pul xərcləməyimə, hər halda, haqq verə bilərlər. Həm də bu da nəzərə alınmalıdır ki, mənim şirlərim, ayılarım, fillərim və bəbirlərim o qədər də çox deyil. Davam edin, Olivye! Mən yalnız flamandriyalı dostlarımın diqqətini cəlb etmək niyyətində idim. Giyom Rim hörmətlə təzim etdi, Kopenol isə qaşlarını çatdı- ğından kralın ayılarından birinə bənzəyirdi. Lakin kral piyaləni yenicə dodaqlarına yapışdırdığı üçün bunu görmədi və tüpürüb dedi: -
Olivye davam etdi: -
“Altı ay məhkəmə qərarının intizarıyla həbsxanada saxlanmış bir avaranın xərci - altı livr dörd su”. -
mək! Pasxaya and içirəm ki, mən onun yeməyinə bir su belə vermə- yəcəyəm! Olivye, bu xüsusda cənab d’Estutvill ilə danışın və elə bu gün həmin oğlanın dar ağacıyla kəbini kəsilsin! Davam edin! Olivye “Avaranın saxlanması” maddəsinin qarşısına işarə qoya- raq davam etdi: -
“Baş Paris cəlladı Anri Kuzenə Paris hakimi cənablarının əmrilə alınmış və ölümə məhkum edilmiş adamların başını kəsmək üçün istifadə edilən böyük enli qılıncı, onun qınını düzəltdirməyə və qraf
740 downloaded from KitabYurdu.org Lüdovik Lüksemburq üzərində ədalətin bərqərar olunması zamanı korşalmış köhnə qılıncın təmir edilməsinə yenə Paris hakiminin əmrilə altmış Paris susu...” -
Yetər! - kral onun sözünü kəsdi. - Bu maddəni böyük bir məmnuniyyətlə təsdiq edirəm. Mən belə xərclərə heç vaxt etiraz etmərəm. Mənim bu cür işlərə sərf edilən pula qətiyyən heyfim gəl- məz. Davam et! -
-
Aha! - Kral dikələrək iki əlilə kreslonun yanlarından yapışdı və bağırdı. - Mən Bastiliyaya boş yerə gəlmədiyimi bilirdim. Bir az səbir edin, Olivye! Mən həmin qəfəsi görmək istəyirəm, qəfəsə baxanda onun qiymətini mənə söylərsiniz. Cənab flamandriyalılar, tamaşa etmək istəyirsiniz? Bu çox maraqlı bir şeydir! Kral müsahibinin qolundan tutaraq ayağa durdu, qapının ağzında lal və hərəkətsiz dayanmış adama qabaqda getməsini işarəylə əmr edərək, flamandriyalıların da ardınca gəlmələrini tapşıraraq otaqdan çıxdı. Qapıdan çıxdıqda dəstə bir az da böyüdü: zirehli və silahlı bir neçə adam və yola işıq salan bir neçə xidmətçi də bu dəstəyə qoşuldu. Onlar bir müddət yüksək və qalın divarların arasıyla müxtəlif pilləkənlərdən və koridorlardan keçdilər; hamıdan qabaqda gedən Bastiliya komendantı daim öskürən qoca və xəstə kralın qarşısında bütün qapıların açılmasını əmr edirdi. Hər bir alçaq qapıdan keçərkən qocalıqdan beli bükülmüş kraldan başqa hamı başını əyməyə məcbur olurdu. -
Bəli, bəli, - kral dişsiz ağzını şappıldadaraq dedi, - mənə elə gəlir ki, məzar qapısından girəndə də çətinlik çəkməyəcəyəm. Nəhayət, son qapıya çatdılar; bu qapı çoxlu qıfılla bağlandığın- dan onlan açmaq düz on beş dəqiqə çəkdi; onlar sivri qübbəli geniş və hündür bir salona daxil oldular; salonun ortasında məşəllərin işığında daşdan, dəmirdən və taxtadan düzəldilmiş içiboş böyük bir kub gördülər. Bu kub “kralın qızcığazları” adıyla məşhur olan və dövlət məhbusları üçün hazırlanmış qəfəslərdən biri idi. Qəfəsin divarlarında iki, yaxud üç baca açılmışdı. Bacalara qalın dəmir barmaqlıqlar vurulduğundan onların arasından şüşəni belə görmək mümkün deyildi. Qapını qəbir üzərinə qoyulan daşa bənzəyən iri bir sal daş əvəz edirdi. Bu qapı yalnız bircə dəfə içəriyə açılırdı. Lakin burada ölünü canlı adam əvəz edirdi. 741
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|