Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
XI Lüdovik asta addımlarla qutunun ətrafında gəzişərək diqqətlə ona tamaşa etdiyi halda Olivye hündürdən oxuyurdu: -
“Qalın dirəklərdən, tor və dəmirlərdən hazırlanmış doqquz fut uzunluğunda, səkkiz fut enində və yeddi fut hündürlüyündə olan bu qutu qalın dəmir təbəqəylə əhatə olunmuşdur. Bastilyanın Sent- Antuan qüllələrindən birində olan bu qəfəsdə mərhəmətli kralımızın əmrilə əvvəllər köhnə və yarıuçuq qəfəsdə olan bir məhbus saxla- nılırdı. Yeni qəfəsə - hər birinin uzunluğu 12 fut olan 96 üfüqi dirək, 52 perpendikulyar dirək sərf edilmişdir; bu dirəkləri yonmaq, rən- dələmək və hamarlamaq üçün iyirmi gün ərzində...” -
Olivye davam etdi: -
“...Bundan başqa həmin qəfəsə iki yüz iyirmi dəmir təbəqə sərf edilmişdir. Hər bir təbəqənin doqquz və səkkiz fut uzunluğu var. Gödək dəmir təbəqələr, qurşaqlar, həncamalar, rəzələr bu hesaba daxil deyildir. Cəmi 3735 girvənkə dəmir sərf edilmişdir; bundan başqa həmin qəfəsi döşəməyə bərkitmək üçün səkkiz ədəd böyük dəmir halqa, dəmir mıxçalar sərf edilmişdir; bunların da ağırlığı 218 girvənkə olmuşdur; bundan başqa, həmin qutunun yerləşdiyi otağın qapılarını və pəncərələrini pərdiləmək üçün və başqa bəzi dəmir işləri üçün...” Kral dedi: -
mişdir. “...Cəmisi 317 livr beş su yarım xərc edilmişdir...” -
O, bu sözləri söyləyərkən qəfəsin içindəki adamı oyatdı; onun zəncirləri daş döşəməyə dəyərək səsləndi. Sanki, qəbirdən çıxan zəif bir səs gəldi. Bu səs boğuq-boğuq inildəyərək dedi: -
Əlahəzrət! Əlahəzrət! Rəhm edin! - Bu sözləri deyən adam görünmürdü. -
Qəfəsin içindən gələn zavallı səs Olivye də daxil olmaqla bura- dakıların hamısını diksindirdi; yalnız kral heç bir şey eşitmir kimi görünürdü. O, Olivyeyə oxumasını əmr edərək yenə qəfəsi yoxlamağa başladı. Olivyenin yeknəsəq səsi eşidilirdi: 742
downloaded from KitabYurdu.org -
Bundan başqa, qəfəsin yerləşdiyi otağın içinə dəmir atmaq üçün dəlik açan bənnaya - bu dəmirlər olmasa, döşəmə qəfəsin ağırlığına tab gətirə bilməzdi - iyirmi yeddi livr on dörd su... Qəfəsin içindən yenə səs eşidildi: -
Əlahəzrət, rəhm edin! And içirəm ki, xəyanət edən mən deyi- ləm, cənab Anjer kardinalıdır. -
Olh/ye, davam edin! -
“...Pəncərə çərçivəsini, taxtı, ayaqyolu oturacağını və başqa xırda şeyləri düzəltmək üçün xarrata iyirmi livr iki su...” -
mirsiniz? Sizi inandırıram ki, bu barədə Giyen hersoquna yazan mən yox, cənab kardinal Balyu olmuşdur! -
kral dedi. -
Hələ qurtarmayıb, əlahəzrət. “Həmin otağın pəncərələrinə şüşə salmaq üçün şüşəçiyə qırx səkkiz yarım Paris susu...” -
edənlərə, bütün qab-qacağımın cənab Torsiyə, kitabxanamın Pyer Doriolüyə, xalılarımın Russilyon valisinə verilməsi kifayət deyil? Mən heç bir şeydə müqəssir deyiləm, budur, on dörd ildir ki, dəmir qəfəsdə çürüyürəm. Əlahəzrət, rəhm edin, Allah sizə bunun əvəzini verər! -
Cəmi nə qədərdir, Olivye? -
üç yüz altmış yeddi livr səkkiz su çərək. -
Müqəddəs Məryəm! - kral bağırdı, - bu qəfəs nə yaman baha oturdu?
O, bu sözləri deyib Olivyenin əlindəki dəftəri qapdı, gah kağıza, gah da qəfəsə baxaraq, barmağıyla hesablamağa başladı. Bu zaman qəfəsin içindən məhbusun hıçqırıq səsi açıq-aydın eşidilirdi. Hıçqırıq səsi kralı əhatə edənlərə dərin və sarsıdıcı təsir bağışladığından onlar sapsarı saralmışdılar. -
Əlahəzrət, düz on dörd ildir! Düz on dörd il! 1469-cu ilin aprel ayından bəridir! Sizi həzrəti-Məryəmə and verirəm, mənə qulaq asın! Siz bu on dörd il ərzində günəş işığından feyz almısınız, lakin mən, mən zavallı bu işığı bir daha görə biləcəyəmmi!? Aman verin, əlahəzrət! Mərhəmətli olun! Mərhəmət və şəfqət - hökmdarların zinətidir. Əlahəzrət, siz elə zənn edirsiniz ki, insan ölüm ayağında 743 downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
olanda yer üzündə heç bir təhqiri cəzasız qoymadığı üçün özünə təsəlli verə biləcək? Padşahım, sizə and içirəm ki, mən sizə xəyanət etməmişəm, sizə Anjer kardinalı xəyanət etmişdir. Mənim ayaq- larımdakı qandallar və dəmir kündələr həddindən artıq ağırdır. Əla- həzrət, rəhm edin! -
basını mənim üçün iyirmi suya hesablamışlar, halbuki onun qiyməti on iki sudur. Hesabı düzəldin. Sonra arxasını qəfəsə doğru çevirdi və qapıya doğru yönəldi. Zavallı məhbus işığın və addım səslərinin uzaqlaşdığını eşidib kralın getdiyini zənn edərək böyük ümidsizlik içində bağırdı: -
Əlahəzrət! Əlahəzrət! Lakin qapı örtüldü, otaq dərin qaranlığa daldı. Onun qulaqlarına yalnız ara-sıra zümzümə edən keşikçinin xırıltılı səsi gəlirdi. Kral dinməz-söyləməz iş kabinəsinə qalxdı, məiyyəti isə zavallı məhbusun iniltilərinin ağır təsiri altında onun arxasınca getdi. Birdən XI Lüdovik Bastiliya komendantından soruşdu: -
-
Elədir, əlahəzrət, - komendant bu sualdan heyrətlənərək cavab verdi. -
Kim idi o? -
Verden yepiskopu. Kral bunu hamıdan yaxşı bilirdi. Lakin bu, onun qəribə xasiyyət- lərindən biri idi. -
Hə, hə, - bunu yenicə xatırlayırmış kimi sadəlövhcəsinə dedi. - Kardinal! Balinin dostu! Amma bu yepiskop çox yaxşı oğlandır! Bir neçə dəqiqə sonra kralın iş otağının qapısı bu fəslin başlan- ğıcında oxucunun gördüyü həmin beş nəfərin üzünə açıldı, onlar girdikdən sonra yenə də bağlandı. Bu şəxslər yenə öz əvvəlki yerlə- rini tutaraq astadan söhbətlərinə davam etdilər. Kral burada olmayanda masasının üzərinə bir neçə möhürlü zərf qoyulmuşdu. O, zərfləri açdı. Sonra bu kağızları bir-bir nəzərdən keçirərək, yanında, güman ki, katib işləyən Olivyeyə işarə edərək masanın üzərindəki qələmi göstərdi və məktubların məzmununu ona bildirmədən məktublara cavab yazdırmağa başladı. Olivye isə oturmağa cəsarət etməyərək masanın bir küncündə olduqca narahat bir vəziyyətdə, diz üstə dayanıb kralın söylədiklərini yazırdı. 744
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|