Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
dəmirçixananın iki yüksək bacasına bənzəyirdi. Parisin qalan hissəsi isə, sanki, dumana bürünmüşdü. Arxa fonun bu cür təsvirini Rem- brandtın əsərlərində görmək olar. Fənərli adam burunun kənarına doğru gedirdi; orada çayın lap qırağında bir hasar görünürdü. Hasarın taxtalarına üzüm tənəyi sar- maşmışdı. Arxasındakı kölgəlikdə kiçicik bir qayıq gizlənmişdi. Qara bürüncəkli adam Qrenquarla gənc qıza işarə edərək qayığa minmə- lərini təklif etdi; keçicik də onların dalınca qayığa atıldı; nəhayət, naməlum adam da mindi. Sonra naməlum adam qayığı sahildən araladı, qayığın dibindəki kürəkləri götürüb baş tərəfdə əyləşdi və var gücü ilə avar çəkməyə başladı. Senanın suyu burada sürətlə axdı- ğından çayın ortasına çatmaq üçün xeyli əziyyət çəkməli oldu. Qrenquar qayığa minən kimi keçini dizləri üstündə oturtdu. O, qayığın arxa tərəfində əyləşdi, özündən asılı olmayaraq naməlum adamdan qorxan gənc qız isə şairin yanında əyləşib onun böyrünə qısıldı. Filosof qayığın sahildən uzaqlaşdığını görcək əl çalmağa başla- yaraq Calini öpdü və bağırdı: -
görkəm alaraq əlavə etdi: - böyük işlərin həyata keçirilməsinə bəzən uğur, bəzən də hiylə yardım edir. Qayıq yavaş-yavaş sağ sahilə doğru irəliləyirdi. Gənc qız ürkək- ürkək naməlum adama baxırdı. O, fənərinin qabağını tutduğundan qayığın ön tərəfində qaranlıqdakı kabus kimi görünürdü, üzünə sal- dığı başlığı üzünü görməyə mane olurdu. Hər dəfə avar çəkəndə geniş açdığı qolları nəhəng yarasa qanadlarına bənzəyirdi. O, hələ susur, səsini çıxarmırdı. Kürəklərin şappıltısından və suyun şırıltısından başqa, heç nə eşidilmirdi. -
Vicdanıma and olsun ki, - birdən Qrenquar səsləndi, - biz lap qaradinməz adamlar kimi sevinirik. Balıqlar, ya da pifaqorçular kimi lal olmuşuq. Ancaq, dostlar, mən bir az laqqırtı vurmaq istərdim. İnsan səsi - insanın qulağında musiqi kimi səslənir. Bu sözlər mənim deyildir, İskəndəriyyəli Didimindir. Gözəl sözlərdir. İskəndə- riyyəli Didim xariqüladə filosof idi. Bircə kəlmə deyin, gözəlim, Allah eşqinə, bircə kəlmə söyləyin! Bir zamanlar siz çox qəribə və sevimli bir ədayla üzünüzü turşudardınız: siz bunu unutmamısınız ki? Sev- gilim, siz bilirsiniz ki, parlament sığınacaq haqqını poza bilər və kilsədəki hücrənizdə böyük təhlükə altında idiniz. Bəli, bəli, troxil 769 downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
adlı bir quş var, bu quş öz yuvasını timsahın ağzında qurur. Ah, yenə ay çıxır! Bizi görməsələr yaxşıdır! Biz bu xanımı xilas etməklə çox yaxşı iş görürük, amma bizi bir yerdə tutsalar, dar ağacından qurtula bilməyəcəyik. Təssüf ki, hər şeyin iki ucu var! Səni alqışladıqları şeyə görə mənə cəza verə bilərlər. Katilinanı söydükləri şeyə görə Sezarı mədh edirdilər. Belə deyilmi, ustad? Siz bu fəlsəfə haqqında nə düşünürsünüz? Arı təbiətən mühəndis olduğu kimi, mən də təbiətən filosofam. Ancaq mənə kimsə cavab vermir, yoxsa ikinizin də kefiniz yoxdur? Mən tək danışmağa məcburam, buna biz dramaturqlar monoloq deyirik. Bəli, sizə söylədim, mən bir az bundan əvvəl kral XI Luinin özüylə söhbət edirdim... Onlar hələ də kilsənin yanında bağırırlar!.. O, xəz paltar geyinmiş kinli və eybəcər bir qocadır. Yazdığım toy şerinin pulunu bu günə qədər verməməsi bir yana, bu axşam, az qalmışdı, məni asdırsın; bu, məni pulumu nə vaxtsa almaq imkanından belə məhrum edərdi. O çox xəsis adamdır, ləyaqətli adamlara mükafat verməyə simiclik edir. Kelnli Salvinin “Xəsislik əleyhinə” əsərini oxusaydı, pis olmazdı, ümumiyyətlə, o, istedadlara qiymət verə bilməyən zalım bir kraldır. Xalqın pullarını süngər kimi sorur. Dalağı digər daxili orqanlarının qidasını sorduğu üçün şişmişdir. Buna görə də çox arıqdır. Halbuki hamı zəmanənin çətinliyindən şikayət edir, kralın əleyhinə danışır. Bu dindar və guya, sakit kralın dövründə asılan adamların ağırlığından dar ağacları sın- mağa başlayıb, meydanlarda edam edilənlərin qanı qurumur, həbs- xanalar ağzınadək dolmuşdur. Bu kral bir əlilə alır, o biri əlilə asır. Onun yalnız iki əyləncəsi var: vergi və dar ağacı. Hökmü və qüdrəti olanları qarət edir, adi adamları isə asdırır, ümumiyyətlə, o çox pis kraldır; mən onu sevmirəm, ustad, siz necə? Qara bürüncəkli adam onun boşboğazlığına mane olmurdu. O, Qədim şəhər adasıyla müqəddəs Lüdovik adası arasında əmələ gəlmiş burulğanın içindən çıxmaq üçün var gücüylə avar çəkirdi. - üstad, - birdən Qrenquar söhbətin mövzusunu dəyişərək dedi, - yaxşı yadıma düşdü, biz meydandan keçərkən hörmətli ruhani ata zavallı bir uşağı gördümü? Sizin kar iblis o uşağın başını sürahiyə vurub əzmək istəyirdi. Mənim gözüm yaxşı görmədiyindən onu tanıya bilmədim. Siz bu zavallının kim olduğunu bilirsiniz? Qara bürüncəkli adam heç bir söz demədi, lakin birdən onun əlləri yanına düşdü, kürəkləri buraxdı, başı köksünə sallandı və 770 downloaded from KitabYurdu.org Esmeralda onun dərindən ah çəkdiyini aydınca eşitdi. Qız diksindi, çünki bu ah ona tanış gəldi. Qayıq sərbəst buraxıldığından bir müddət çayın axını ilə getdi. Lakin qayıqçı yenə düzəldi, kürəklərdən yapışdı və qayığı yenə axına qarşı sürməyə başladı. O, ada burnunu keçib Ot limanına doğru sürdü. - Aha! - Qrenquar yenə laqqırtıya davam edərək dedi, - bu, Barbo otelidir. Ustad, orada qara damlardan əmələ gələn qəribə əyri xəttə baxın! Baxın, orada, bu alçaq, damar-damar, murdar buludların altında, damların üzərində Ay yumurta sarısı kimi doğmuşdur. Çox gözəl binadır. Orada olduqca gözəl, bəzəkli qübbəsi olan bir məbəd var, onun üzərində isə zəng qülləsini görə bilərsiniz. Bu evin yanında nohurlu qəşəng bir bağça, quş hini, labirint, şar oyunu meydançası, heyvanxana və sevişənlər üçün olduqca əlverişli olan kölgəli xiyabanlar var. Bu bağçada bir ağac var ki, onun adını ehtiras ağacı qoymuşdular. Həmin ağacın kölgəsində məşhur bir şahzadə xanımla ağıllı, lakin əxlaqsız bir konnetabl çox ehtiraslı günlər keçirmişdi. Təəssüf! Bizim kimi filosoflar konne- tablın yanında - Luvr bağçası yanında kələm, yaxud turp ləki kimi bir şeydir. Ümumiyyətlə, insan həyatı istər bizim kimi günahkarlar üçün, istərsə də qüdrətli və hökmlü adamlar üçün yaxşıyla pisin bir-birinə qarışmasından başqa bir şey deyil. Kədər həmişə sevinci təqib edər. Yox, ustad, mən sizə Barbo evinin tarixçəsini söyləməliyəm. Onun sonu çox faciəlidir. Bu hadisə 1319-cu ildə, Fransa kralları arasında ən ucaboylusu olan beşinci Filippin səltənəti zamanında olmuşdur. Bu əhvalatdan belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, zina hər zaman fəlakətlidir və xeyir verməz; bundan başqa, insan gözəlliyə qarşı nə qədər həssas olsa da, qonşunun arvadına şorgözlük eləmək yaxşı iş deyil. Ər-arvadlıqda xəyanət - başqasının aldığı həzzə olan marağın təmin olunmasıdır... Oho! Səs- küy artmağa başlamışdır! Doğrudan da, kilsənin yanındakı gurultu getdikcə artırdı. Onlar yenə qulaq asmağa başladılar. Qulaqlanna açıq-aydın qələbə səsləri gəlirdi. Birdən əsgərlərin dəbilqələrində əks edən yüzə qədər məşəl kilsənin müxtəlif yerlərində, qalereyalarında, qüllələrində, pəncərələrin, qübbələrin altında göründü. Məşəli tutan adamlar nəsə axtarırdılar; birdən qayıqdakıların qulağına aydın bir səs gəldi: “Qaraçı qız! Cadugər! Qaraçı qıza ölüm!” 771 downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|