Dünya əDƏBİyyati klassiKLƏRİ
Yüklə 6,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
fınə nail olan həmin dəhşətli bərbər olduğunu çoxdan anlamışdır. Əlbəttə, biz burada bu qəribə adamın xarakterini açmaq niyyətində deyilik, yalnız onu qeyd edə bilərik ki, onun üç adı vardı: sarayda ona Olivye Le-Den deyirdilər, xalq onu iblis Olivye adı ilə çağırırdı, əsl adı isə Olivye le Move idi. Olivye, yəqin ki, narazı olduğundan yerindən tərpənmir və Jak Kuaktyenin üzünə çəp-çəp baxırdı. -
Hə, hə, hər şey həkimindir, - o, dişləri arasından mırıldandı. -
Əlbəttə, həkim üçündür. - XI Lüdovik qəribə yumşaqlıqla dedi. - Həkim səndən daha əhəmiyyətlidir, çünki bütün bədənimiz onun əlindədir, sənin əlində olan yalnız çənəmizdir. Əzizim, sənin öz taleyindən şikayət etməyə haqqın yoxdur. Əgər mən də kral Xil- perik kimi saqqal saxlasaydım, sənin halın necə olardı? Yaxşı, kir- vəcik, öz işinlə məşğul ol, üzümü qırx. Get, nə lazımsa gətir. Olivye kralın bu gün hər şeyi zarafata salmaq niyyətində oldu- ğunu və onu açıqlandırmağın mümkün olmadığını görüb əmrini yerinə yetirmək üçün söylənə-söylənə otaqdan çıxdı. Kral ayağa durdu, pəncərəyə yaxınlaşdı və birdən böyük həyəcan içində pəncərəni açaraq səsləndi: -
Bu nədir? Qədim şəhərin üzərində şəfəq var! Hakimin evi yanır! Hə, hə, bu, onun evidir! Ah, mənim mərhəmətli xalqım! Nəhayət, sən feodallarla haqq-hesab çəkməkdə mənə yardım edirsən! Sonra flamandriyalılara müraciət etdi: - Ağalar, yaxın gəlin, baxın! Bu yanğın şöləsidir, eləmi? -
Bəli, yanğındır, həm də böyük bir yanğın, - Giyom Rim yol- daşıyla birlikdə pəncərəyə yaxınlaşaraq dedi. Kopenolun gözləri birdən parladı. -
Ah, - o, bağıraraq dedi, - bu, baron Emberkurun evinin yanma- sını mənim yadıma salır. Görünür, orada ciddi bir üsyan qopmuşdur. -
Gözləri corabçının gözləri kimi sevinclə parlayırdı. - Bu üsyanı yatırtmaq elə də asan iş deyil? Eləmi? -
-Ax, mən! Bu, başqa söhbətdir! Əgər mən istəsəm... Corabçı cəsarətlə etiraz etdi: -
istəkləriniz burada az rol oynayacaq. 757
downloaded from KitabYurdu.org DÜNYA ƏDƏBİYYATI KLASSİKLƏRİ
- Kirvə, - kral dedi, - narahat olmayın, iki alay qarovul əsgərləri və bir cüt yaylım atəşiylə bu qara camaatın öhdəsindən gəlmək olar. Yoldaşının gözünü ağartmasına baxmayaraq, corabçının kralın qarşısında məğlub olmaq istəmədiyi görünürdü. -
Əlahəzrət, - o dedi, - isveçrəlilər də qara camaatdan başqa bir ata nifrətlə baxardı. O, Qranson döyüşündə bağırırdı: “Ey, topçular! Bu köpək uşağına mərmi atın! Müqəddəs Georgi bizə kömək edir!” Lakin şəhər yüzbaşısı Şarnaxtal öz xalqı və dəyənəklərilə birlikdə bu məşhur hersoqun üzərinə hücum etdi. Ehtişamlı Burqundiya ordusu qara camaatla toqquşduqdan sonra daşa dəyən şüşə kimi parça- parça oldu. Bu müharibədə həmin kəndlilər bir çox məşhur cəngavəri məhv etdilər, birinci Burqundiya kavaleri hesab olunan baron Şatogiyonun meyiti isə boz atıyla bərabər bataqlıqdan tapılmışdı. -
Dostum, siz müharibədən danışırsınız, buradakı isə yalnız ixti- şaşdır; bu ixtişaşı yatırmaq üçün qaşlarımı oynatmağım yetər. Flamandriyalı laqeyd cavab verdi: -
Ola bilər, əlahəzrət. Demək, bu xalq hələ lazımi qədər yetişməyib. -
qüdrətli bir kralla danışırsınız. -
Mən bunu bilirəm, - Kopenol sakitcə cavab verdi. -
Hörmətli cənab Rim, ona mane olmayın. - Kral dedi. - Mənimlə açıq danışanları sevirəm. Atam VII Karl deyərdi ki, həqiqət həmişə axsayır, mənsə bu fikirdəyəm ki, həqiqət vəfat etmişdir, həm də tövbə etmədən. İndi bu cənab Kopenol mənə yanıldığımı isbat etmək istəyir. Kral əlini dostcasına Kopenolun çiyninə qoyaraq sözünə davam etdi: -
Cənab Jak, demək, siz söyləyirdiniz ki... -
Əlahəzrət, mən söyləyirdim ki, sizin haqlı olmanız yalnız ölkə- nizdə xalqın yetişəcəyi zamanın hələ gəlmədiyini isbat edir. -
üzünə baxaraq soruşdu. -
Onu siz özünüz görəcəksiniz. -
Bəs mən bundan necə xəbər tutacağam? Kopenol sakit və soyuqqanlı tərzdə kralın qolundan tutaraq pəncərənin yanına gətirib dedi: -
Əlahəzrət, lütfən qulaq asın, baxın, bu qüllədir, o isə zəngdir, topdur, əsgərlərdir, vətəndaşlardır. Xalqın zamanı zənglər çalınanda, 758 downloaded from KitabYurdu.org toplar atılanda, qüllələr gurultuyla yıxılanda, əsgərlər və vətəndaşlar bağıraraq bir-birini öldürməyə başlayanda gələcəkdir. XI Luinin üzündə ciddi və dalğın bir ifadə göründü. Sonra o, hərb atının meyitini oxşayan döyüşçü kimi əlini qüllənin qalın divarı üzərində yavaş-yavaş gəzdirərək dedi: -
Yox. Sən o qədər də asanlıqla uçmayacaqsan, mənim gözəl Bastiliyam! Sonra üzünü cəsur flamandriyalılara tutub əlavə etdi: -
Cənab Koppenol, siz heç xalq üsyanı görmüsünüz? -
Əlahəzrət, mən xalq üsyanında iştirak etmişəm, - corabçı cavab verdi. Kral maraqlanaraq soruşdu: -
Bəs siz bu işə necə başladınız? -
Bu, elə də çətin bir iş deyil, - Kopenol dedi. - Bunun yüz cür yolu var. Əwəla, şəhərdə narazılıq olmalıdır, - zatən, bu çox da nadir şey deyil. Sonra bir çox şey şəhərlərin xasiyyətindən asılıdır: məsələn, Gent əhalisi üsyanı çox sevir, onlar, adətən, öz hökmdarlarının oğlunu sevərlər, hökmdarın özünü isə heç vaxt sevmirlər. Fərz edək ki, gözəl günlərin birində mənim dükanıma gəlib deyirlər: “Kopenol, məsələ belədir: Flandriya hersoginyası öz nazirlərini xilas etmək istəyir, hökumət isə dəyirman vergisini ikiqat artırır”. Yaxud buna bənzər başqa şeylər söyləyirlər. Heç bir fərqi yoxdur. Mən o saat işimi bir kənara buraxıb emalatxanamdan küçəyə çıxıram və: “Köməyə gəlin” - deyə bağırmağa başlayıram. Burada mənim ayaqlarıma boş bir çəllək dolaşır, mən bu çəlləyin üstünə çıxıb ağlıma gələni, ürəyimdəkiləri ucadan danışmağa başlayıram; əlahəzrət, aşağı siniflərə mənsub olan adamların qəlbində isə hər zaman bir dərd var. Camaat mənim ətrafıma toplaşır, səs-küy salmağa başlayır, əsgərlərin əlindən aldıqları silahı əhaliyə paylayırlar, yolda rast gələnlərin hamısı bizim izdihama qoşulur - bununla artıq üsyan başlamış olur. Nə qədər ki mülklərdə mülkədarlar, şəhərlərdə şəhərlilər, kəndlərdə isə kəndlilər var, hər zaman belə olacaq. -
Bəs siz kimin əleyhinə üsyan edirsiniz? - kral soruşdu. - Mül- kədarların əleyhinə, yoxsa məmurların əleyhinə? -
əleyhinə. 759
downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 6,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|