163
N
o
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
Ayeyi-kərimələrdə belə buyurulur:
“Allah hər kəsi yalnız qüvvəsi yetdiyi qədər yükləyər (bir işə
mükəlləf edər)...”
(əl-Bəqərə, 286)
“...Allah sizin üçün ağırlıq deyil, yüngüllük istər...”
(əl-Bəqərə,
185)
“O (Öz dini üçün) sizi seçdi və dində sizin üçün heç bir çə-
tinlik yeri qoymadı...”
(əl-Həcc, 78)
“Allah istər ki, üzərinizdə olanı (ağırlığı)
yüngülləşdir sin,
çün ki insan (şəhvətini cilovlamaq və itaətin çətinliyinə döz mək ba-
xımından) zəif yaradılmışdır”.
(ən-Nisa, 28)
İnşirah surəsi nazil olduqda Allah Rəsulu (s.ə.s) Allah-Təa la nın bir
çətinliyə qarşılıq iki asanlıq təqdir etməsinə çox sevin miş, son də rə-
cə məsrur və gülər üzlə:
ًار ْسُي ِر ْسُعْلا َعَمِٕا َّنِٕا ًار ْسُي ِر ْسُعْلا َعَم َّنِٕا : ِنْيَر ْسُي ٌر ْسُع َبِلْغَي ْنَل
“−Bir çətinlik iki asanlığa əsla qalib gələ bilməz, çün ki
“Şüb-
hə siz ki, hər çətinlikdən sonra bir asanlıq gələr! (Asanlıq yal nız
çə tin liklə hasil olar!) Həqiqətən, hər çətinlikdən sonra bir asan lıq
gələr! (Buna görə də çətinliklərə səbirlə dözmək lazımdır!)
“
133
bu -
yuraraq əshabının qarşısına çıxmışdır.
134
(Hakim, II, 575)
Allah-Təala bəndələri üçün hər çətinlikdən sonra dərhal bir
asan lıq gətirəcəyini vəd edir.
(Talaq, 7)
Allah-Təala bizlərə Hz. Musanın dilindən; “Rəbbim işi mi asan-
laşdır” deyə dua etməyi öyrədir.
(Taha, 25-28)
Allah-Təala Quranı Həzrət Peyğəmbər və insanlar çətin lik çək-
sinlər deyə nazil etmədiyini ifadə edir.
135
Həzrət Peyğəm bər va si tə-
si lə bəşəriyyətə bəxş etdiyi asanlıqlardan da belə bəhs edir:
“O kəslər ki, əllərindəki Tövratda və İncildə (adını, vəs fi ni
və əlamətlərini) yazılmış gördükləri rəsula–ümmi (heç kə sin ya-
133
əl-İnşirah, 5-6.
134
Usr (çətinlik) və
yusr (asanlıq) kəlmələri bu ayələrdə təkrar edilmişdir. An caq
usr, Əlif-lam artikli ilə müəyyənlik halda verilərək, yusr isə qeyri mü
əy yən lik
hal da verilmişdir. Ərəbcə dil qaydalarına görə müəyyənlik halda olan şe yin
təkrar edilməsi eyni şeyi etdiyi halda, qeyri müəyyənlikdə verilmiş bir şe yin
təkrarlanması fərqli bir şeyi ifadə edir. Bu səbəblə usr iki dəfə tək rar edil mə-
si nə baxmayaraq tək bir çətinlik olaraq qalmış, yusr isə, iki ayrı asanlığı ifa də
et mişdir. (Bax. Buxari Təfsir, 94)
135
Taha, 1-3
İslamin Başlıca Xüsusiyyətləri
164
Əbədi Yol Xəritəsi İSLAM
N
t
İP
Ə
KYOLU N
ƏŞ
R
İYY
AT
I
nında oxuyub elm öyrənməmiş və ya məkkəli) peyğəmbə rə ta be
olurlar. (O Peyğəmbər)
onlara yaxşı işlər görməyi bu yu rar, pis
işləri qadağan edər, təmiz (pak)
nemətləri halal, mur dar (na pak)
şeyləri haram edər, onların ağır yükünü yüngülləşdirər və üst-
lə rin dəki buxovları açar (şəriətin çətin hökmlərini götürər)
(Da ha
əv vəl mövcud olan, “Xəta ilə adam öldürənə qarşı qisas hökmü mün
tət biq edilməsi”, “Günah işləyən əzaların və nəcasət dəyən palta rın
hə min hissəsinin kəsilməsi” kimi ağır mükəlləfiyyətləri ləğv edir) .
Ona (o Peyğəmbərə)
iman gətirən, yardım göstərən və onun la
(Qu ranın) ardınca gedənlər məhz onlar nicat tapanlardır!”
(əl-
Əraf, 157)
Rəsulullah (s.ə.s) İslamın asanlıq prinsiplərindən birini be lə xə -
bər verir:
“Allah-Təala mələklərinə belə əmr edər: “Bəndəm pis bir əməl
et mək istəyərsə, onu etmədiyi müddətcə yazmayın. Etdikdə də onun
əley hinə bir günah olaraq yazın! Əgər mənim razılığımı düşünə rək
tərk edərsə, bunu onun lehinə bir savab olaraq qeyd edin! Bən dəm
yax şı bir iş görməyi arzu edərsə, etməsə də onu ona bir savab ola-
raq ya zın. Əgər onu edərsə, ən azı on misli olmaqla, yeddi yüz misli-
nə qə dər savab yazın!”
(Buxari, Təvhid, 35; Müslim, İman, 203, 205)
Həzrət Peyğəmbər:
“Allah məni çətinləşdirici və çaşdırıcı olaraq deyil, öyrədici və
asan laşdırıcı olaraq göndərdi!” buyurmuşdur.
(Müslim, Talaq, 29)
Bu sbəblə insanlar gələrək bütün əmrlərini canla-başla din lə-
yib, hamısına itaət etmək üzrə söz vermək (beyət etmək) istədiklə ri
vaxt, Rəsulullah (s.ə.s): “Gücünüz çatdığı qədər” şərtini əlavə edir,
be ləcə onların işlərini asanlaşdırırdı.
(Buxari, Ahkam 43; Müslim İmare, 90;
Muvatta, Beyat, 1)
Bunun gözəl bir misalını Umeymə binti Ruqeyqə (r.a) belə rə-
va yət edir:
Ənsardan olan bir dəstə qadın ilə Hz. Peyğəmbərin yanı na gə lib
İslama beyət etdik. Onlar:
“Ya Rəsulallah! Allaha heç bir şeyi ortaq qoşmamaq, oğur luq et-
məmək, zina etməmək, uşaqlarımızı öldürməmək, heç bir za man if-
tira/böhtan atmamaq, etdiyin əmrlərinə üsyan etməmək şərti lə sə nə
beyət edirik”, deyincə, Rəsulullah (s.ə.s) dərhal:
“Gücünüz çatdığı qədər və taqətiniz olduğu xüsuslarda!” bu yur du.