88
200
Бах: Дадашзадя М.А. Азярбайъан халгынын орта яср мяняви мядя-
ниййяти (тарихи-етнографик тядгигат). Бакы, 1985.
201
Йеня орада, с. 18-86.
202
Йеня орада, с. 87-139.
203
Йеня орада, с. 140-208.
204
Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены. Баку, 1989.
205
Йеня орада, с. 105-130.
206
Бах: Эфендиев О.А. Азербайджанское государтсво Сефевидов в XVI
веке. Баку, 1981; йеня онун. Азярбайъан Сяфявиляр дювляти. Бакы,
1993.
207
Йеня орада, с. 4.
208
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
209
Рахмани А.А. Азербайджан в конце XVI и в XVII веке (1590-1700 го-
ды), с. 198-213.
210
Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов. Баку, 1983.
211
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
212
Ашурбейли С.Б. История города Баку (Период средневековья). Баку,
1992.
213
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
214
Йеня орада.
215
Бах: Эянъя (Тарихи очерк). Бакы, Елм, 1994, 152 с.
216
Йеня орада, с.3-51.
217
Бах: Щаъыйев Гасым. Бярдя шящяринин тарихи. Бакы, 2000.
218
Йеня орада, с. 263-295.
219
Йеня орада, с. 285-295.
220
Нурийев А., Бабайев Я. Бярдя шящяринин тарихи-археоложи очерки
(Антик вя орта ясрлярдя). Бакы, 2001.
221
Йеня орада, с. 111-120.
222
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
223
Йеня орада.
224
Бах: Гасымов Х.С. Азярбайъан мядяниййяти (XVI-XVII ясрляр). Ба-
кы, 2002.
225
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
226
Йеня орада.
227
Бах: Акимушкин О.Ф. , Иванов А.А. Персидские миниатюры XVI-
XVII вв. М., 1968; Веймарн Б.В. Искусство арабских стран и Ирана
VII-XVII вв. М., 1974 и д.
228
Бах: Эфендиев О.А. К. освещению некоторых вопросов истории Се-
февидов в современной Иранской историографии // Против буржу-
азной фальсификации истории и культуры Азербайджана. Баку,
1978, с. 125-140; Мяммядова Ш.К. Мцасир Иран тарихшцнаслыьы
Шащ Исмайыл Хятаи щаггында // Шащ Исмайыл Хятаи. Мягаляляр
топлусу. Бакы, 1988, с. 210-217.
89
229
Мяммядова Ш.К. Мцасир Иран тарихшцнаслыьы Шащ Исмайыл Хя-
таи щаггында, с. 210-217.
230
Бах: Араслы Щямид. Ачыг мяктуб // Ядябиййат вя инъясянят, 17 ий-
ул 1981-ъи ил; Яфяндийев О.Я. Хятаинин шяхсиййяти // Ядябиййат
вя инъясянят, 29 йанвар, 1989-ъу ил.
231
Бах: Алиев С.М. Работы Ахмеда Кесрави по средневековью // Ближ-
ний и Средний Восток. М., 1962.
232
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
233
Эфендиев О.А. Азербайджанское государство Сефевидов в XVI веке,
с. 37.
234
Йеня онун. Новый труд по истории Сефевидского государства, с.
133-138.
235
«Истифадя олунмуш мянбя вя ядябиййатын сийащысы»на бах.
236
Леопольдо Сэа. Философия американской истории. Перевод с испан-
ского. М., 1984, с.11.
237
Кузнецов В.Н. Немецкая классическая философия…, с. 381.
238
Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены…, с. 73.
239
Бах: Луконин В.Г. Культура Сасанидского Ирана. М., 1969.
240
Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены, с. 117.
241
Йеня орада, с. 119.
242
Йеня орада, с. 117.
243
Йеня орада, с. 118
244
Бойс Мэри. Зороастрийцы…, с.6.
245
Алиев И.Г. Очерк истории Атропатены, с. 130.
246
Ашурбейли С.Б. Государство Ширваншахов, с.56.
247
Бцнйадов З.М. Азярбайъан VII-IX ясрлярдя, с.174.
248
Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя …, с.
4.
249
Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя…,
с.105-144.
250
Йеня орада, с. 217.
251
Щаъыйев Гасым. Бярдя шящяринин тарихи, с. 155-205.
252
Мяммядова Ф. Азярбайъанын (Албанийанын) сийаси тарихи вя …, с.
226.
II FƏSİL
AZƏRBAYCAN MƏDƏNİYYƏTİ
VII-XII ƏSRLƏRDƏ
§1. Azərbaycan dövrün İctimai-siyasi münasibətlər
sistemində.
VII əsrin II yarısına doğru Azərbaycan 630-cu ildə
yaranmış, tədricən güclənən Ərəb dövlətinin tərkibinə daxil
olundu. «643-644-cü illərdə, xəlifə Ömərin dövründə, ərəblər
tarixi Azərbaycan ərazisinin yalnız cənub və Dərbəndədək
Xəzər sahili torpaqlarını tuta bildilər».
1
Azərbaycanın simal
vilayətlərində ərəblərə qarşı müqavimət on ildən artıq davam et-
di. İlk ərəb işğallarından sonra Azərbaycanın cənub hissəsi siya-
si müstəqilliyini tamamilə itirmiş, bilavasitə xəlifə canişinliyinin
hakimiyyətinə tabe olunmuşdu. Albaniya isə Ərəb Xilafətinin
vassalı kimi vergi ödəmək şərtilə ondan asılı vəziyyətə
düşmüşdü. 705-cı ildən etibarən Albaniya vassallıq mövqeyini
də itirdi. Azərbaycanın cənub və şimal əraziləri qəti surətdə
ərəblərin tabeliyinə keçdi.
2
VIII əsrin əvvəllərində Ərəb Xilafəti
özünün ən qüdrətli dövrünü keçirirdi. Sasani dövlətini 651-ci
ildə siyasi tarix səhnəsindən çıxarmış (Azərbaycan 3 əsrdən artıq
Sasani dövlətinin tərkibində olmuşdur), Bizansı xeyli zəiflətmiş
Ərəb Xilafəti bir əsrdən çox xəzərlərin həmlələrinə, hücumlarına
qarşı gərgin mübarizə apardı və bu qarşıdurmadan daha çox
zərər çəkən Azərbaycan oldu.
3
Mənbələrin məlumatına görə,
Azərbaycanda məskən salan ərəb qəbilələrinin «hər biri
bacardığı qədər torpaq zəbt etdi, bir hissəsi isə əcəmlərin (qeyri-
ərəblərin) torpağını satın aldı. İşğal edilmiş torpaqları bu yolla
ələ keçirən ərəblər tədricən iri torpaq sahiblərinə çevrilirdilər».
4
Dostları ilə paylaş: |