55
5.6. O‘t oldirish ilgarilatish burchagining rostlash usullari
Dvigatelning o‘zgarib turuvchi ish tartibiga mos ravishda o‘t oldirishning ilgarilatish burchagini rostlash
uchun, o‘t oldirish tizimi avtomatik va dastakli rostlagichlar bilan jihozlanadi. Dvigatelning aylanishlar
chastotasiga bog‘liq ravishda o‘t oldirishni ilgarilatish burchagini avtomatik o‘zgartirish markazdan
qochma
rostlagich, yuklamaga bog‘liq ravishda esa - vakuum rostlagich yordamida amalga oshiriladi. Ilgarilatish
burchagining boshlang‘ich kattaligini o‘rnatish yoki yonilg‘ining turiga ko‘ra
uni dastaki rostlash uchun
oktan-korrektor ishlatiladi.
Markazdan qochma rostlagich. O‘t oldirish ilgarilatish burchagining markazdan qochma rostlagichi
quyidagicha tuzilgan (5.5-rasm). etakchi val 4 ga plastina mahkamlangan bo‘lib, uning chetiga o‘rnatilgan
ikki o‘q 7 ga yukchalar 2 joylashtirilgan. YUkchalar o‘qlar 7 atrofida aylana oladi va o‘zaro prujinalar 6
vositasida bog‘langan. Har bir yukchaga shtift 5 o‘rnatilgan bo‘lib, u kulachok 1 vtulkasiga mahkamlangan
flanets 3 ning qiya ariqchasiga kirib turadi. Harakat val 4 dan yukchalar 2 orqali kulachok 1 ga uzatiladi.
Rostlagich quyidagicha ishlaydi. Dvigatelning aylanish chastotasi ortishi bilan (taxminan 400 min
-1
dan boshlab) yukchalar markazdan qochma kuch ta’sirida prujinalar kuchini yengib, o‘z o‘qi atrofida ikki
tomonga ajrala boshlaydi. Bu vaqtda yukchalardagi shtiftlar flanetsning qiya ariqchalariga
kirib turganligi
tufayli, uni va u bilan birga kulachokni valning aylanish yo‘nalishi bo‘ylab ma’lum burchakka buradi.
Natijada, kulachok qirralari uzgich kontaktlarini oldinroq uzib, o‘t oldirishning
ilgarilatish burchagini
oshiradi. Aylanishlar chastotasi kamayganda yukchalar prujinalar ta’sirida o‘zining dastlabki holatiga
qaytadi. Prujinalar har xil qayishqoqlikka ega va bu dvigatel aylanishlar chastotasi o‘zgarganda o‘t
oldirishning ilgarilatish burchagini talab qilingan qonuniyat bo‘yicha o‘zgartirish imkoniyatini beradi.
Dostları ilə paylaş: 
