Elektronika mühazirələr

11.7. İnformasiyanın rəqəm indikatoruna çıxarılması
Statik və dinamik interfeyslərin fərqi çıxarılan məlumatların yenidən
kodlanmasını təmin edən deşifratorların istifadə olunması üsulundadır.
Statik interfeyslər deşifratorlardan başqa displeyin hər bir işarə-yeri üçün
bufer verilənlər registrinə malik olmalıdır. Displeyin dərəcələrinin artması ilə çıxış
portlarının və deşifratorların sayı artır. Bu isə MK-nın qiymətini artırır.
Dinamik interfeyslər ancaq bir deşifratora və iki registrə (verilənlər
registrinə və işarələmə registrinə) malik olurlar. Lakin mürəkkəb proqram
təminatını tələb edir. Proqram təminatının həcmi ancaq interfeysin aparat
hissəsinin artırılması hesabına azaldıla bilər.
Hər bir işarə-yer üçün standart K514TD1, L513TD2, 133PP4, 564İD5
deşifratorlarına və onların analoqlarına malik statik interfeyslərdən istifadə olunan
hallarda informasiyanın çıxarılması ilə əlaqədar heç bir problem ortaya çıxmır. Bu
halda hər bir deşifrator çıxış portunun registrinin tetradlarından (dördlüklərdən)
birinə qoşulur və ikilik informasiya OUT (çıxış) əmri ilə akkumulyatordan çıxış
portunun ünvanına göndərilir. Proqramçı ancaq verilənlərin ikilik tetradlarını
göndərilməsini təmin etməlidir. 
Deşifrator kimi yenidən proqramlaşdırıla bilən yadda qurğusundan (YPYQ),
məsələn K155PE3 tipli mikrosxem istifadə etmək olar. YPYQ beş ünvan girişinə
(A0-A4) və 8-dərəcəli çıxıçş verilənlərinə malikdir. Deşifrator kimi istifadə olunan
YPYQ 60 Hs tezliklə növbə ilə elektrik idarə sxemi vasitəsi ilə indikatorlardan
birinə qoşulur.
Downloaded by Mehman Mammadov ([e-mail])
lOMoARcPSD|30503707

---

16-lıq say sisteminin bütün rəqəmlərinin indikasiyası üçün çıxış registrinin
dörd dərəcəsindən istifadə etmək kifayətdir. 5-ci ünvan girişi başqa simvolları
sintez etmək üçün istifadə oluna bilər. Baxılan sistemdə ancaq 16 simvoldan
istifadə olunur. Odur ki, yaddaş qurğusunda 0000-1111 ünvanlar üzrə simvolların
cədvəl 11.2-də verilən ikilik kodları təsvir olunmuşdur.
Bu halda verilənlərin proqram yolu ilə çıxarılması çox sadə olur. Məsələn,
2500 və 2501 yaddaş yuvalarının məzmununu HG1, HG2 və HG3, HG4
indikatorlarına çıxarmaq üçün proqram aşağıdakı kimi verilə bilər:
İND: LDA h ; 2500 saylı yuvanın məzmunu
OUT ; EB portuna çıxarmalı
LDA ; 2501 saylı yuvanın məzmunu
OUT ; EC portuna çıxarmalı
İndikatorun 7-seqmentli koduna çıxarılan verilənlərin kodlaşdırılması
proqram vasitələri ilə də mümkündür. Bu halda MK çıxarılan hər bir simvola
uyğun 7-seqmentli kod nəzərdə tutmalıdır. Bundan ötrü indikasiyanın baytlarını
Mk-nın yaddaşının yuvalarında, verilənlərin ilkin ikilik kodlarının artmasına uyğun
ardıcıllıqla yerləşdirmək lazımdır. İndikasiya baytının verilənlərin kodlarının
uyğunluğu fraqmenti cədvəl 11.3-də verilmişdir.
Cədvəl 11.2
İndikator
D
ərəcə
D0 D1 D2
D3 D4 D5 D6 D7
S
imvol
a
b
c
d
e
f
g
h
0
1
2
3
4
5
6
7
8
1
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
1
1
1
1
0
1
1
1
1
0
1
1
0
1
1
0
1
1
0
1
1
0
1
0
0
0
1
1
1
1
0
0
0
1
1
1
0
1
0
0
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Downloaded by Mehman Mammadov ([e-mail])
lOMoARcPSD|30503707

---

9
A
B
C
D
E
F
1
1
0
1
0
1
1
1
1
0
0
1
0
0
1
1
1
0
1
0
0
1
0
1
1
1
1
0
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
Cədvəl 11.3
Çıxarılan
simvol
Indikasiya seqmentinin və baytının vəziyyəti
H-kod
a
b
c
d
e 
f
g
h
3
E
1
1
1
0
1
0
1
1
0
1 
0
1
1
1
0
0
F
2
9
E
Analoji olaraq, simvolda işıqlanması tələb olunan indikasiya seqmentlərini
“1” məntiq siqnalı ilə doldurmaqla istənilən simvolun H-kodu alına bilər.
İki indikator üçün, kodun çevrilməsini nəzərə almaqla, verilənlərin
akkumlyatordan çıxarılması altproqramı aşağıdakı kim tərtib oluna bilər:
; Verilənlərin yenidən kodlanma ilə akkumulyatordan indikatora çıxarılması
altproqramı
Giriş parametri:
- akkumulyator A – verilənlərin ikilik baytı
İNDK: PUSN H ; HL, BC, DE registr cütlərinin məzmununu yadda
saxlamalı
PUSN B
PUSN D: 
MOV D, A ; Verilənlər baytının surətini D-yə köçürülməsi
LXI H, TAB ; kod cədvəliini başlanğıc ünvanını göstərməli
LXI B, 0
MOV A, D ; verilənlər baytını bərpa etməli
Downloaded by Mehman Mammadov ([e-mail])
lOMoARcPSD|30503707

---

ANI 0F ; yüksək tetradanı təmizləməli
MOV C, A ; BC cütünə kiçik tetradanı yükləməli
DAD B ; H-kodun ünvanını göstərməli 
MOV A, M;
OUT ADRM ; kiçik tetradadan simvolun indikasiyası
LXI H, TAB ; yüksək tetradadan çıxarılışa hazırlıq
LXI B, 0
MOV A, D
ANI F0 ; kiçik tetradanı təmizləməli
MOV C, A
DAD B ; yüksək tetradanın H-kodunun ünvanını göstərməli 
MOV A, M;
OUT ADRM ; yüksək tetraddan H-kodun indikasiyası
POP D
POP B
POP H
TAB: DB EC ; 0 rəqəminin H-kodu. 
DB 60 ; 1 rəqəminin H-kodu.
DB DA ; 2 rəqəminin H-kodu.
DB 8E ; F rəqəminin H-kodu.