Elmi ƏSƏRLƏR, 2017, №3 (84) nakhchivan state university. Scientific works, 2017, №3 (84)

28 
2.
 
Qənbərov  D.Ş.  Naxçıvan  MR    florasında  yayılan  Astracantha  və  Astragalus  növlərinin 
morfoloji  xüsusiyyətləri  və  həyat  formaları  //  Azərbaycan  Milli  Elmlər  Akademiyası. 
Mərkəzi Nəbatət Bağının Əsərləri XI cild. Bakı-2013. s.327-333 
3.
 
Talıbov T.H., İbrahimov Ə.Ş. Naxçıvan Muxtar Respublikası florasının taksonomik spektri 
(Ali sporlu, çılpaqtoxumlu və örtülütoxumlu bitkilər). Naxçıvan: Əcəmi, 2008, 350 s. 
4.
 
Серебряков И.Г. Жизненные формы высших растений и их изучение. В кн.: полевая 
геоботаника, М., Л., 1964, т. 3, с. 530 
5.
 
Сытин  А.К.  “Астрагалы  (Astragalus  L.,  Fabaceae)  Восточной  Европы  и  Кавказа: 
систематика, география, эвалюция” док. био. наук ... diss. aвтореф. Санк-Петербург , 
2009, 48с.  
6.
 
Флора Азербайджана. Том V. Изд. АН.Азерб. ССР. Баку, 1954, 579 с 
7.
 
Флора СССР. В 30-х т. Т. 13, М.-Л.: Изд. АН СССР, 1934-1967 
8.
 
Черепанов  С.К.  Сосудистые  растения  России  и  сопредельных  государств  (в 
пределахбывшего СССР). С.- Петербург: Мир и семья-95, 1995, 990 с. 
РЕЗЮМЕ 
Муса Пириев 
Куст Astracantha и разновидности кустов распространенных на территории 
Нахичеванской Автономной Республикe и перспективы использования их в 
озеленении. 
В статье рассказывается о кустарниковых видах, рода Astracantha  распространенных 
на  территории  Нахичеванской  Автономной  Республике.  В  результате  наших  исследований 
было  выявлено  15  видов  кустарниковых  распространенных  в  республике.К  ним  относятся 
следующие  виды:  A.aureus  Willd.(A.macropodius  Fisch;  A.flavirubens  (Al.Theod.,  Fed.  et 
Rzazade),  A.vedica  (Takht.)  Czer.,    A.karabagchensis  (Bunge)  Podlech,    A.karjaginii  Boriss.( 
A.barba  -  carpina  (Al.Theod.,  Fed.  et  Rzazade,    A.microcephalus  Willd.  (A.pycnophyllus  Stev.; 
A.andreji Rzazade A.gudrathii Al.Theod., Fed. et Rzazade),  A.oleifolia DC.,  A.Meyeri Boriss., A. 
jucunda  (Al.Theod.,  Fed.  et  Rzazade)  Czer.,    A.compactus  Willd.  (A.insidiosa  Boriss.; 
A.strictifolius Boiss.), A.cornutus Pall. ,  A.lagopoides Lam.(A.lagurus Willd.), A.persicus Fisch. & 
C.A.Mey. ex Bunge., A.viridis Bunge.,  A. euoplus Trautv., и  A.uraniolimneus Boiss. 
В  статье  дается  биоэкологические  особенности  этих  видов,  распространение  по  классам  и 
типы географических ареалов. 
ABSTRACT 
Musa Piriyev 
Astracantha bush and shrubs species common in the territory of Nakhchivan Autonomous 
Republic of  and the prospects for their use in landscaping 
 Keywords:  bush, shrub, species, genus, habitat, class
 
 
The article describes the shrub species, genera Astrakantna distributed on the territory of the 
Nakhichevan Autonomous Republic. As a result of our research have been identified 15 species of 
shrubs  common  in  the  country.  These  include  the  following:    A.aureus  Willd.  (A.macropodius  
Fisch;  A.flavirubens  (Al.Theod.,  Fed.  et  Rzazade),  A.vedica  (Takht.)  Czer.,    A.karabagchensis 
(Bunge)  Podlech,  A.karjaginii  Boriss.(  A.barba  -  carpina  (Al.Theod.,  Fed.  et  Rzazade,  
A.microcephalus  Willd.  (A.pycnophyllus  Stev.;  A.andreji  Rzazade  A.gudrathii  Al.Theod.,  Fed.  et 
Rzazade),    A.oleifolia  DC.,  A.  meyeri  Boriss.,  A.  jucunda  (Al.Theod.,  Fed.  et  Rzazade)  Czer.,  
A.compactus  Willd.  (A.insidiosa  Boriss.;  A.strictifolius  Boiss.),  A.cornutus  Pall.  ,    A.lagopoides 
Lam.(A.lagurus  Willd.),  A.persicus  Fisch.  &  C.A.Mey.  ex  Bunge.,  A.viridis  Bunge.,    A.  euoplus 
Trautv., and  A.uraniolimneus Boiss.
 
The article describes the biological characteristics of these species, the spread of the classes 
and types of geographical areas.
 
NDU-nun  Elmi  Şurasının  27  aprel  2017-ci  il  tarixli  qərarı  ilə  çapa 
tövsiyyə  olunmuşdur. (protokol № 08)
. 
 
 

---

29 
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ.  ELMİ ƏSƏRLƏR,  2017,  № 3 (84) 
 
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY.  SCIENTIFIC WORKS,  2017,  № 3 (84) 
 
НАХЧЫВАНСКИЙ  ГОСУДАРСТВЕННЫЙ  УНИВЕРСИТЕТ.  НАУЧНЫЕ  ТРУДЫ,  2017,  № 3 (84) 
 
DAŞQIN QƏNBƏROV 
Naxçıvan Dövlət Universiteti 
UOT:
 
581.192 
NAXÇIVAN MUXTAR RESPUBLİKASI FLORASINDA  YAYILAN  ASTRAGALUS 
CİNSİNƏ AİD OLAN NÖVLƏRİN KONSPEKTİ  
Açar sözlər: astragalus növ, cins, taksonomik 
Key words: astragalus, species. genus, taksonomical 
Ключевые слова: астрагалус, вид, род, таксономик 
Naxçıvan Muxtar Respublikasının əsas təbii sərvətlərindən biri onun zəngin bitki örtüyüdür. 
Bu  zənginlik  uzun  sürən  təkamül  prosesində  təbii-tarixi,  ekoloji  və  antropogen  faktorların  birgə 
təsiri  sayəsində  yaranıb  inkişaf  etmiş  və  zaman-zaman  formalaşmışdır.  Həmçinin,  məlumdur  ki, 
zaman  keçdikcə  aparılan  tədqiqatların  nəticələri  özünü  doğrultmur,  yeni  təsnifatlar  yaranır,  yaxud 
qonşu  ölkələrdən  növlər  miqrasiya  edir.  Ona  görə  də    vaxtaşırı  onların  araşdırılmasına  böyük 
ehtiyac duyulur. Bu səbəbdən regionda yayılmış Astragalus cinsinə aid növlərin taksonomik tərkibi, 
sistematikası,  yayılması  və  s.  üçün  kompleks  tədqiqatların  aparılmasını  son  dərəcə  vacib  hesab 
edirik. 
2009-cu  ildən Naxçıvan  MR  ərazisində  Astragalus  cinsinə  aid  olan  növlərin  öyrənilməsinə 
başlanılmışdır.  Mütəmadi  olaraq  yaz-payız  mövsümündə  Naxçıvan  MR-in  bölgələrinə  dəfələrlə 
ekspedisiyalar təşkil edilmiş və herbari materialları topla-nılmışdır.  
İşin  yerinə  yetirilməsində  ümumi  qəbul  olunmuş  floristik,  sistematik,  ekoloji,  coğrafi, 
geobotaniki  və  fitosenoloji  üsullardan,  Флора  СССР  [6],  A.A.  Qrossheymin  [10,  11]  Флора 
Кавказа,  Флора  Азербайджана  [5]  digər  çox  saylı  təyinedicilərdən,  L.İ.  Prilipkonun  [8,  9] 
əsərlərindən,  metodiki  göstərişlərdən,  İran  və  Türkiyə  florasından,  həmçinin  Azərbaycan 
botaniklərinin əsərlərindən, metodiki göstərişlərindən istifadə edilmişdir. Son taksonomik əlavə və 
dəyişikliklər  AMEA  Botanika  İnstitutunun  Herbariumunun,  AMEA  Bioresurslar  İnstitutunun  və 
Naxçıvan  Dövlət  Universitetinin  Herbari  fondlarındakı  faktik  materiallarından,  Azərbaycan 
florasının V cildində taksonların adlarında müşahidə edilən uyğunsuzluqlar və təkrarlanmalara dair 
müvafiq düzəlişlər edilmişdir. Növlərin təyinində onların adlarının dəqiqləşdirilməsində Beynəlxalq 
botaniki  nomenklatura  kodeksinə  [13],  həmçinin,  S.K.  Çerepanovun  [7],  A.M.Əsgərovun  [1,  2], 
T.H.  Talıbov  və  Ə.Ş.  İbrahimovun  [3],  əsərlərinə  uyğun  aparılmış  və  bir  sıra  əsərlərdən  istifadə 
edilərək  həyata  keçirilmişdir.  Son  ekspedisiya  Şərqi  Avropanın  və  Rusiyada  Astragalus  cinsinin 
monoqrafı hesab edilən Andrey Kirilloviç Sıtinlə həyata keçirilmiş və toplanılmış bütün herbarilər 
onun tərəfindən təsdiq edilmişdir.  
Ədəbiyyat məlumatları və şəxsi çöl tədqiqat materiallarının işlənməsi nəticəsində Naxçıvan 
MR  ərazisində  Fabaceae  Lindll.  fəsiləsinin  Astracantha  cinsi  Astragalus  cinsinə  birləşdirilmişdir 
(2, 4, 12).  
Aparılan  tədqiqatlar  zamanı  regionda  Astragalus  cinsinə  aid  2  yarımcins  və  32  seksiyada 
birləşən 84 növün konspekti hazırlanmışdır. Bu növlərdən 53 -ü  Astragalus, 31-i isə Cercidothrix 
yarımcinsində birləşir. 
Sect.  1.  Astragalus  (A.  sect.  Christiani  DC.,  A.  sect.  Christiana  Bunge,  A.  sect.  Chistianopsis 
Gontch.): 1. A.caraganae Hofm. (A.nachitschevanicus Rzazade 2n=16 
Sect. 2.  Komaroviella Contsch.: 2. A.alpinus L. 2n=16 
Sect.  3.  Hypoglottidei  DC. (A. sect. Euhypoglottis Bunge):  3.  A.saganlugensis Trautv., 4. A.cicer 
L., 2n=32, 48, 64 
Sect.  4.  Glycyphyllos  Bunge:  5.  A.fraxinifolius  DC,  6.  A.glycyphylloides  DC.  2n=16,  7.  
A.glycyphyllos L. 2n=16 
Sect. 5. Erionotus Bunge: 8. A.dasyantus Pall. 
Sect.  6.  Caprini  DC.  (A. sect. Myobroma  Bunge): 9. A.fabaceus Bieb; 2n=16, 10. A.angustiflorus 

---