147
ƏDƏBİYYAT
1.
Шур А.М. Высокомолекулярные соединения. Москва, Высшая школа, 1981, 653 с.
2.
Коршак В.В. Технология пластических масс. Москва, Химия, 1976, 485 с.
3.
Лосев И.П., Тростянская Е.Б. Химия синтетических полимер. Москва, Химия, 1971,
380с.
4.
Məmmədov F.V., Zeynalova M.Ə., Tağıyev F.M. Plastik kütlələrin texnologiyası. Bakı,
Maarif, 1981, 276 s.
5.
Благонравова А.А., Непомящий А.И. Лаковые эпоксидные смолы. Москва, Химия,
1970, 250 с.
ABSTRACT
Mirnazim Seyidov
Akif Aliyev
Some application areas of highmolecular combinations
Highmolecular combinations play an important role in the development of agriculture as
well as in various fields of national economy. This article also deals with the application of
highmolecular combinations in various areas of agriculture - crop production, agriculture, animal
husbandry, water supply of agriculture and mechanical engineering industries. It has found that it is
not possible to provide the development of various sectors of agriculture without the high molecular
combinations in this time of scientific and technical progress.
Example, the high pace of progress in the automobile industry contributes to the
development of agriculture. High-molecular compounds occupies a special place in the automobile
industry. At the present, it is impossible to imagine the automobile industry without lac-dye.
These materials covering the areas of car metal parts from corrosion and protects them.
Protective lac-dye coatings, having durability against to high solidity, flexibility, impact are
constantible against heating (warmth) and depreciation.
РЕЗЮМЕ
Мирназим Сейидов
Акиф Алиев
Применение некоторых высокомолекулярных соединений
Как в различных областях народного хозяйства, так и в развитии сельского хозяйства
высокомолекулярные соединения играют огромную роль.
Эта статья посвящена применению высокомолекулярных соединений в различных
областях сельского хозяйства: растениеводстве, земледелие, скотоводстве, водоснабжении
сельского хозяйства и машинопроизводительной промышленности. Было найдено, что в
эпоху развития научно-технического прогресса невозможно снабдить развитие различных
областей сельского хозяйство без высокомолекулярных соединений.
К примеру, прогрессе высоким темпом автомобильной промышленности дает боль-
шой толчок развитию сельского хозяйства. В автомобильной промышленности высокомоле-
кулярные соединения занимают своеобразное место. В настоящее время невозможно пред-
ставить автомобильную промышленность без лаково-цветных материалов. Эти материалы,
покрывая металлические части автомобилей, защищают их от коррозии. Защитные лаково-
цветные покрытия имеют высокую прочность, эластичность, противоударную способность, а
также устойчивы высокой температуре и изношению.
NDU-nun Elmi Şurasının 27 aprel 2017-ci il tarixli qərarı ilə
çapa tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 08)
.
Məqaləni çapa təqdim etdi: Kimya elmləri doktoru, professor
T.Əliyev
148
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. ELMİ ƏSƏRLƏR, 2017, № 3 (84)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY. SCIENTIFIC WORKS, 2017, № 3 (84)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ. НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2017, № 3 (84)
FİRDOVSİ QASIMOV
Naxçıvan Dövlət Universiteti
UOT 661:547.565.565.2.678.5
XLORANİLİNİN OKSİDLƏŞMƏSİ
Açar sözlər: oliqomer, oksidləşmə, polikondesləşmə, turş mühit, karbon qazı
Key words: oligomer, oxidation, polycondensation, acidic environment, carbonic gas
Ключевые слова: олигомер, окисление, поликонденсация, кислая среда, углекислый газ.
Oliqoarilenaminlər tərkibində aromatik nüvələr arasında imin qrupları bərabər paylandığına görə
azot atomlarının sərbəst elektronları da makromolekul boyunca delokallaşmada iştirak edir(l). Buna
görə də, bu oliqomerlər termodavamlı olub,polimer elektrodların, yarımkeçiricilərin hazırlanmasında,
həmçinin epoksid qətranı ilə yüksək möhkəmliyə və istiyə davamlı materialların alınmasında geniş
istifadə edilirlər(2,3). Lakin bu oliqomerlərin sintezi mürəkkəb şəraitdə, aqressiv oksidləşdirici və
katalizatorların iştirakında aparılır və zərərli tullantılar əmələ gəlir(4,5).
Bu iş o-xloranilinin turş mühitində natrium hipoxlorit məhlulu ilə oksidləşmə-polikondens-
ləşmə reaksiyası ilə oliqoxloranilinin yeni, sadə sintez metodunun tədqiqinin nəticələrinə həsr edil-
mişdir. Turş mühit yaratmaq üçün əvvəllər istifadə edilən aqressiv xlorid turşusu son məhsulun
çirklənməsinə və tərkibinin bircinsliyinin pozulmasına səbəb olduğundan bu prosesdə iqtisadi
cəhətdən əlverişli olan karbon qazından istifadə edilmişdir.
Tədqiqat nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, o-xloranilinin natrium hipoxlorit məhlulu
qarışığından karbon qazı keçirtdikdə reaksiya qarışığının temperaturu 50 dəqiqə ərzində 280 K-dən
290 K-ə qədər artır və qara rəngli maddə əmələ gəlir. Bu zaman müddətində reaksiya mühitinin pH-
ı 10,5-dən 5,4-ə qədər azalır.
Qısa müddət ərzində kifayət qədər çıxımla oliqoxloranilinin əmələ gəlməsi, bu şəraitində o-
xloranilinin oksidləşmə-polikondensləşmə reaksiyasında yüksək reaksiya qabiliyyətli olduğunu gös-
tərir. Cədvəldən göründüyü kimi bir saat müddətində karbon qazı iştirakında o-xloranilinin natrium
hipoxloritlə qarşılıqlı təsiri nəticəsində 51% oliqomer əmələ gəlir.Sonrakı altı saat ərzində oliqomerin
çıxımı 25% artır. Təcrübənin nəticələri göstərdi ki, karbon qazı iştirakında o-xloranilinin natrium
№
O-Xloranilin:
NaOCl
T,K
Zaman,saat
pH
Oliqomerin
çıxımı
1
1:1
323
3
-
18
2
1:1
323
5
-
26
3
1:2
323
3
-
38
4
1:2
323
5
-
44
5
1:3
323
3
-
54
6
1:3
323
5
-
60
7
1:4
323
5
-
90
8
1:3
323
1
-
51
9
1:3
323
3
-
59
10
1:3
323
6
-
70
11
1:3
323
7
-
74
12
1:3
298
1
6,5
37
13
1:3
298
1
5,8
53
14
1:3
298
1
5,4
78
15
1:3
323
5
5,4
92
Dostları ilə paylaş: |