11
Diaqram 1. S.sclarea, S.hydrangea və S.limbata efir yağı və bişirmələrinin antihelmint
səmərəlilik fərqi
Diaqramdan göründüyü kimi S.sclarea efir yağında bişirməyə nisbətən 21,7%, S.hydrangea
efir yağında bişirməyə nisbətən 22,1%, S.limbata efir yağında bişirməyə nisbətən 23,9% yüksək
səmərəlilik alınmışdır.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında otlaq sahələrı, biçənəklər dərman əhəmiyyətli zəngin flo-
raya malikdır. Bu sahələrdə aparılan tədqiqatlar nəticəsində bir çox bitkilərin helmintosid xassələri
öyrənilib və öyrənilməkdədir. Helmintozlarla mübarizədə kimyəvi dərman maddələrinin yüksək ef-
fekt verməsinə baxmayaraq, antihelmint bitkilərin tətbiq edilməsi daha məqsədə uygundur. Çünki
bitkilərlə müalicə sahib orqanizm üçün zərərsiz və ekoloji cəhətdən əhəmiyyətlidir. Heyvanların
səhər ac qarnına bu otlaq sahələrində otarılması təbii yolla helmintlərdən azad olmasına kifayət
qədər köməklik edir.
ƏDƏBİYYAT
1.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının dərman bitkiləri. Naxçıvan -2014
2.
Talıbov T.H., İbrahimov Ə.Ş. Naxçıvan MR florasının taksonomik spektri, Naxçıvan, Əcəmi,
2008, 364 səh., s.209
3.
Aydoğan M.F. Salvia Sclarea L. bitkisinin uçucu yağ birleşimi ve antimikrobiyal etkisi
üzerine araştırmalar T.C. İnönü Üniversiteti Sağlıq Bilimleri Enstitüsü, Malatya 2006.
4.
Özer, Z., Tursun, N., Önen, H. 2001. Yabancı Otlarla Sağlıklı Yaşam (Gıda ve Tedavi).
Ankara. 4 Renk Yayınları. 133 Sf.
5.
Крыжановский, С.А., Вититнова М.Б. Современные лекарственные средства, М., 2010.
– 640 с.
6.
Котельников Г.А. Гельминтологичес- кие исследования животных и окружающей
среды, — М. Колос, 1984. — 208 с.
7.
Определение содержания эфирного масла в лекарственном растительном сырье. Гос.
фармакопея СССР. – М.: Медицина, 1987. – Вып. 1. – С. 290–295.
8.
Племенков В.В. Введение в химию природных соединений / Казань, 2001, 376 с.
9.
Рабинович М.И. Практикум по ветеринарной фармакологии и рецептуре. М: Колос,
2003, 240с.
10.
Скрябин К.И., Шихобалова Н.П., Шульц Р.С. и др. Стронгилята. Сер. Определитель
паразитических нематод– М.: Изд-во АН СССР, 1952. – Т. 3. – 890 с.
11.
Флора СССР.- М., 1954, т.21, с. 244-363. 703c.
86.60%
85.90%
80.90%
67.80%
66.90%
61.60%
61.30%
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
80.00%
90.00%
100.00%
S.sclarea L.
S.hydrangea
DC.ex Benth
S. limbata
C.M.Mey.
Qarışıq
Antihelmint səmərəlilik
Efir yağı
Bişirmə
Yaşıl kütllə
12
12.
Bennet-Jenkins, E., Bryant, C. 1996. Novel sources of anthelmintics, International Journal for
Parasitiology, 26: (8/9) 937-947)
13.
Jackson, F. 1993. Antihelmintic resistance - the state of play. British Veterinary Journal,
149(2): 123-138.
14.
Nascimento, G,G,F., Locatelli, J., Freitas, P,C., Silva, G,L. 2000. Antibacterial Activıty Of
Plant Extracts And Phytochemıcals On Antibiotic-Resistant Bacteria. Braz.J. Microbiol.
Oct./Dec. Vol.31, No.4. ISSN 1517-83-82.
ABSTRACT
Saleh Maharramov
Azize Huseynova
The antihelminthic efficiency of S.sclarea L., S.limbata C.A, Mey. and s.hydrangea dc.
ex benth. species that spread in the Nakhchivan Autonomous Republic flora
In the investigation the medical impact of S.sclarea L., S.limbata C.A, Mey, and
S.Hydrangea DC. Ex Benth. types which included Salvia L. gender against helminthes there have
been learned on the sheep. The plants dried in the blooming phase. There have been research
helminthosit impacts of essensil oil and aqueous extract preparations which prepared from plant
raw material. The experiences were happen in vitro and in vivo condition. The benefit of essential
oil preparation which prepared from S.sclarea type was 86,6%, preparation which prepared from
aqueous extract was 67,8%, the benefit of S. hydrangea esensial oil preparation was 85,9%, aqueous
extract preparation was 66,9%, S.limbata essential oil was 80,9%, aqueous extract was 61,6%. As a
result the antihelminth benefit of essential oil be effective in comparision with aqueous extract.
There have been got the high efficiency in S.sclarea essential oil 21,7%, in S.hydrangea essential oil
22,1%, S.limbata essential oil 23,9%. The efficiency of prepation which preparet plants green part
was reach 61,3%. The highest helminthosid impact was in essential oil and aqueous extract
preparation which prepared from S.sclarea type. The investigations showed that both essential oil
and aqueous extract products of S.sclarea, S. limbata and S. hydrangea types can be advice to use
them to cure helmintoses. Althogh the green surface part of plants are partially weak, this
investigation method is simple application in fight against helminthes.
РЕЗЮМЕ
Calex Maгeppaмoв
Aзизa Гyceйнoвa
Антигельминтная плодотворность видов S.sclarea L., S.limbata C.A, mey. and
S.hydrangea dc. ex benth. распространенных во флоре Нахчыванский
Автономной Республики
В исследованиях было изучено лечебное действие на гельминтозы у баранов отно-
сящихся к роду Salvia L.видов S.sclarea L., S.limbata C.A, Mey. u S.Hydrangea DC. Ex Benth.
Растения были собраны и осущены во время цветения. Были исследованы гельминтоцидные
действие путем приготовление эфирново масла и препаратов omвap из растительного сыря.
Опыты были проведены в обстановке in vitro u in vivo. Плодотворность препарата эфирное
масло,пригатовленного из вида S.sclarea стала 86,6%, в подготовленной omвapный препарате
67,8%, в препарате эфирное масло S.Hydrangea 85,9%, в препарате omвap 66,9%, в эфирном
масле S.limbata 80,9%, в omвap 66,6%. По результату антигельминтная плодотоварность
препарата эфирное масло по сравнению с omвapa была эффективной. в эфирном масле
S.sclarea по сравнению с omвapa 21,7%, в эфирном масле S.Hydrangea по сравнению с omвapa
22,1%, в эфирный масле S.limbata по сравнению omвapa 23,9% было получена высокая
плодотворность. Плодотворность препарата приготовленного из зеленой массы достиг
61,3%. Самое высокое гельминтоцидное действие было в приготовленном эфирном масле
вида S.sclarea и в препаратах omвapa. Из проведенных исследований было определено что
при лечении гельминтоза можно посоветовать использование приготовленных гельмин-
тосидных препаратов эфирных масел из S.sclarea L.,S.limbata C.A, Mey. u S.Hydrangea DC. Ex
Benth. и из omвapной pacmвopoв.
NDU-nun Elmi Şurasının 27 aprel 2017-ci il tarixli qərarı ilə çapa
tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 08)
.
Dostları ilə paylaş: |