Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə

4.2.

 

Siniflər, sosial qruplar və 

onlar arasındakı münasibət 

İctimai  istehsal  prosesini  birlikdə  həyata  keçirən  insanların 

tarixi  inkişaf  prosesində  ictimai  əmək  bölgüsünün  xüsusi  yeri 

var. Əmək bölgüsünü o vaxt ictimai adlandırmaq olar ki, əməyin 

bu  və  ya  başqa  növləri  ilə  sosial  cəhətdən  təşkil  olunmuş 

müəyyən  insan  qrupları  məşğul  olur.  Bir  qrup  insanlar  idarə 

etmək funksiyasını öz üzərinə götürür, başqalan isə onlara tabe 

olurlar. Bu yolla siniflərə və sosial qruplara bölünmə 

385 

---

baş verir. İnsanların öz həyatlarını istehsal etməsi prosesində iş 

verən  sahibkarlar  və  işçilər  qrupu  yaranır,  sosial  ferqlər, 

bərabərsizlik  meydana  gəlir.  Hakimiyyət  funksiyasını  həyata 

keçirən  ixtisaslaşmış  insan  qruplan  hazırlanır.  Əmək  bölgüsü 

nəticəsində ictimai struktur formalaşır. 

İnsanlann  peşəyə  görə  bölünməsini  də  əməyin  ictimai 

bölgüsünün təzahürü adlandırmaq olar. Bir qrup insanlar maddi 

məhsullar  (məsələn,  fəhlələr),  başqaları  isə  mənəvi  istehsal 

sahəsində  çalışırlar  (məsələn,  alimlər,  ruhanilər),  bir  qrup 

insanlar  isə  sosial  varlıq  kimi  insanın  mənəvi-əxlaqi,  elmi 

cəhətdən hazırlanmasında iştirak edirlər (məsələn, müəllimlər). 

Mülkiyyət haqqında təlimin tarixi göstərir ki, bütün xalqlarda 

mif  və  utopiya  formasında  «qızıl