Elmi redaktor: amea-nın həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, fəlsəfə elmləri doktoru, professor Fuad Qasımzadə
Yüklə 2,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.2.
Cəmiyyətin siyasi sferası Siyasi sfera anlayışı. Tarixi inkişafın müəyyən mərhələsində meydana gələn cəmiyyətin siyasi sistemi onun sosial qruplara və siniflərə bölünməsi, əvvəllər mövcud olmayan sinfi münasibətlərin yaranması ilə əlaqədardır. Cəmiyyətin sosial strukturu mürəkkəbləşdikcə onun siyasi sistemi də tədricən mürəkkəbləşir və daha çox şaxələrə ayrılır. Cəmiyyətin siyasi sferası başqa sferalardan onunla fərqlənir ki, başqa sferalara münasibətdə o hakim mövqe tutur. Siyasi sferanın belə vəziyyəti onun çərçivəsində qəbul edilən qanunların, qərarların, fərmanların, təlimatlann başqa sferalar üçün məcburi olması ilə şərtlənir. Buna görə də siyasi sfera, xüsusən keçid dövründə, müəyyən üstünlüyə malikdir. Bununla yanaşı siyasət sferası cəmiyyətin başqa sferaları ilə sıx əlaqədədir, onlardan asılıdır. Dövlətdən başqa siyasi sistemə eyni zamanda rəsmi təşkilatlanmış siyasi birləşmələr - partiyalar, həmkarlar ittifaqları, müxtəlif gənclər təşkilatı, çoxsaylı başqa siyasi təşkilatlar da
daxildir. Siyasi sistem yalnız formal-hüquqi deyil, həm də faktiki sosial birlikdir. Onun tərkibinə rəsmi tanınan siyasi təşkilatlardan başqa həm də rəsmi tanınmayan təşkilat və birləşmələr də daxildir. Geniş xalq kütlələrinin təşkilatlanma dərəcəsinin və siyasi şüurunun artması cəmiyyətin siyasi sisteminin dəyişməsinin vacib qanunauyğunluğudur. İctimai inkişafda kütlələrin rolunun artması tarixin çox əhəmiyyətli hadisəsidir. Əks tərəfin müqavimətini zəiflətmək və yaxud böyük əhali kütləsini hərəkətə gətirmək siyasi fəaliyyətin əsas məqsədidir, çünki bunsuz nə mövcud quruluşu saxlamaq, nə də onda hər hansı ciddi dəyişikliklər aparmaq mümkündür. Beləliklə, cəmiyyət həyatının siyasi sferasına - siyasi şüur, siyasi münasibətlər, siyasi təşkilatlar və fəaliyyətlər daxildir. Dövlət Siyasi sistemin əsas tərkib hissələrindən biri dövlətdir. Dövlət haqqında olduqca çox fikirlər söylənilib. Bəziləri hesab edirlər ki, dövlət nə isə bir ilahi qüvvədir, mistik bir təşkilatdır və öz təbəələrinin iradəsini əzir. Bəziləri dövləti bütün bədxahlığın qaynağı, başqaları isə, əksinə, bütün xeyirxahlığın əsası hesab edir. Başqaları isə qüvvətli dövlət və hakimiyyətin olmasını tələb edir və s. və i. Bununla yanaşı göstərmək lazımdır ki, dövlətin mənşəyi, mahiyyəti və cəmiyyətdə rolu haqqında əsasən iki konsepsiya var: sivilizasion və formasion konsepsiyalar. Onlann ikisi də dövlətin ictimai inkişafın daha sonrakı məhsulu olduğunu, onun müəyyən şəraitdə müəyyən vəzifələri həyata keçirdiyini göstərirlər. Lakin Yüklə 2,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|